Anadolu Sadâreti Mahkemesi 2 Numaralı Sicil (H. 1251-1257/ M. 1835-1841) cilt: 94, sayfa: 159 Hüküm no: 114 Orijinal metin no: [27b-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Çeşme sularına zararı nedeniyle Abdullah Ağa Vakfı’ndan Üsküdar Sultantepesi civarında olan arsa üzerinde bulunan binaların yıkılması Derkenâr olunmuşdur. Fî 14 L sene [1]256. Ma‘rûz, Ashâb-ı arzuhâl Papas Tatos v. Markos ve Mardiros v. Ohannes ve Niko [v] Timos zimmînin sulbî kebîr oğulları Şîrugancı Kirhor ve Saatçi Sakyos zimmîlerden herbiri bi’l-ma‘iyye rü’yete memûr evkāf müfettişi mevâlî-i i‘zâmdan fazîletlü es-Seyyid Mehmed Emin Âsaf Beyefendi hâzır olduğu hâlde şifâhen sâdır olan fermân-ı âlîlerine imtisâlen Salı günü huzûr-ı hazret-i fetvâ-penâhîde ma‘kūd meclis-i şer‘-i hatîrde Hüdâvendigâr-ı esbak cennet-mekân firdevs âşiyân merhûm-ı mağfiret-nişân Sultan Abdülhamid Han -tâbe serâhu- hazretleri evkāf-ı şerîfeleri ile Haremeyn-i muhteremeyne mülhak evkāfdan hüdâvendigâr-ı esbak cennet-mekân adn-âşiyân Sultan Osman Han -tâbe serâhu- hazretleri evkāf-ı şerîfeleri kāimmakām-ı mütevellîsi ricâl-i Devlet-i aliyye’den hâlâ Evkāf-ı celîle-i Haremeyn-i Muhteremeyn nâzırı atûfetlü Mehmed Şevki Efendi hazretleri taraflarından mürsel vekîl-i müseccel-i şer‘îleri Mehmed Efendi b. Celil muvâcehesinde Nezâret-i evkāf-ı celîle’ye mülhak evkāfdan merhûm Tophânelizâde Hasan Ağa nâm sâhibü’l-hayrın medîne-i Üsküdar’da vâki‘ üç aded çeşme âb-ı lezîzleri vakfının mütevellîsi el-Hâc Mustafa Ağa b. el-Hâc Murtaza ve ashâb-ı hayrâtdan merhûm Arslan Ağa’nın biri medîne-i mezkûre mahâllâtından Hâce Hesna Hatun mahallesinde ve Selman Ağa mahallesinde vâki‘ binâ ve ihyâ eylediği iki aded çeşme âb-ı lezîzleri vakfının mütevellîsi es-Seyyid Feyzullah Ağa b. Abdülfettah ve medîne-i mezkûre mahâllâtından Selami mahallesi imâmı el-Hâc Ömer Vehbi Efendi b. Halil ve muhtâr-ı sânîsi İsmail Ağa b. Hüseyin ve Solaksinan mahallesi imâmı Ahmed Kâmil Efendi b. Salih ve muhtâr-ı evveli el-Hâc Ali Ağa b. Ahmed ve muhtâr-ı sânîsi Mustafa Ağa b. Abdullah ve sâlifü’z-zikr Hâce Hesna mahallesi imâmı Mehmed Efendi b. Osman ve muhtâr-ı sânîsi Ahmed Şahin Bey b. Ferhad ve sâlifü’l-beyân Selman Ağa mahallesi imâmı Hafız Mehmed Ârif Efendi b. Ataullah ve muhtâr-ı evveli Yahya Ağa b. Halil ve muhtâr-ı sânîsi Mehmed Efendi b. Ömer ve Tenbel el-Hâc Mehmed mahallesi imâmı es-Seyyid Süleyman Efendi b. Süleyman ve muhtâr-ı evveli [28a] Mustafa Ağa b. Abdurrahman ve muhtâr-ı sânisi İsmail Ağa b. Abdullah ile mahâllât-ı mezkûre ahâlîlerinden seksen neferden mütecâviz mazbûtü’l-esâmî Müslimîn ile Bogos v. Ohan zimmînin sulbiye kebîre kızı Temzar Nasrâniyenin zevci ve tarafından husûs-ı âtîde vekîl-i müsbet-i şer‘îsi Çubukçu Kirhor v. Bedros nâm zimmîden her biri hâzır oldukları hâlde medîne-i mezbûrede Sultantepesi nâm mahâlde Kerpiçhâne ta‘bîr olunur mahal karşısında vâki‘ bir tarafdan Bülbülderesi caddesi ve bir tarafdan zikr olunan Kerpiçhâne önü caddesi ve bir tarafdan Sultantepesi caddesi ve taraf-ı râbi‘i Nazif Molla bağı ile mahdûd ve bu def‘a mahâllinde ümenâ-i şer‘ ve Ebniye-i hâssa müdürü efendi tarafından mürsel hulefâ ma‘rifetleriyle keşf ve mu‘âyene olunan Tophânelioğlu demekle şehîr terbî‘an kırk yedi bin altı yüz kırk yedi zirâ‘ olarak bilâ-ebniye terk olunmuş olan otuz dönüm fi’l-asl bağ ve el-yevm arsa-i hâliye kadîmden beri Hüdâvendigâr-ı müşârün-ileyh Sultan Abdülhamid Han hazretleri evkāf-ı şerîfeleri mülhakātından merhûm Abdullah Ağa Vakfı müstagallâtından iken İstanbul’da Kazganî Sadi mahallesi Avârızı Vakfı’nın mütevellîsi Ayasofya-i kebîr Câmi‘-i şerîfi hatîbi müteveffâ Ahmed Nazif Efendi b. Ahmed nâm kimesne hayatında arsa-i mezkûre üzerinde mevcûde bi’l-cümle ebniye merhûm-ı mezbûr Abdullah Ağa Vakfı’na mukāta‘a-i ma‘lûme ile benim mütevellîsi olduğum arazi-i mezkûre vakfındandır diyerek kendi mührü ile memhûr el-yevm yedimizde olan temessükât mantûklarınca arsa-i mezkûreyi bizimle müvekkile-i Nasrâniye mersûmeye îcâr ve üzerine ebniye ihdâsına izin ve ruhsat verdiğinde biz ve müvekkile-i mesfûre dahi arsa-i mezkûre üzerine terbî‘an li’l-vakf kendi mallarımızdan mebâliğ sarf ile beş bâb menâzil binâ ve ihdâs eylediğimizden sonra menâzil-i mezkûrenin çirkâb lağımları arsa-i mezkûre derûnunda gerek Hüdâvendigâr-ı müşârün-ileyh Sultan Osman Han hazretlerinin binâ ve ihyâsına muvaffak oldukları Öküz Limanı’nda kâin gerek evkāf-ı mezkûrenin sâlifü’l-beyân müte‘addid çeşmeler ve ehl-i İslâm hâne ve sâhilhânelerine cereyân eden suların üzerine ve yakın mahallerine tesâdüf ve neşf ü sirâyeti cihetiyle miyâh-ı mezkûre teneccüs ve evsâf-ı selâsesi tegayyür ederek zarâr-ı şer‘îsi re’yü’l-ayn mahâllinde ehl-i vukūfun alâ-tarîkı’ş-şehâde haberleriyle şer‘an zâhir oldukdan sonra zarâr-ı şer‘îlerimiz âm olduğuna binâen menâzil-i merkūme hedm birle fîmâ-ba‘d Müslim ve re‘âyâ menzili ihdâs olunmayıp kadîmî vechile bilâ-ebniye tarla ve bağ olarak mârru’z-zikr Abdullah Ağa Vakfı tarafından Müslim kimesneye îcâr olunmasını bin iki yüz kırk yedi senesi Muharremi’l-harâmının on sekizinci günü târîhiyle müverrah İstanbul Mahkemesi sicillâtından muhrec diğer bir kıt‘a arzuhâl hâmişinde mastûr işbu bir kıt‘a i‘lâm kaydı nâtık olduğu üzere ol târîhde evkāf-ı mezkûre mütevellîleri ümenâ-i şer‘ ve lâzımü’l-huzûr ma‘rifetleriyle mahâllinde ba‘de’l-keşf ve’l-mu‘âyene Çarşamba günü huzûr-ı kāimmakām-ı âlî-makāmîde akdolunan meclis-i şer‘-i âlîde evkāf-ı mezkûre mütevellîleriyle mahâllât-ı merkūme ahâlîleri üç yüz neferden mütecâviz kimesneler her biri zikr olunan Kazgânî Sadi Avârızı Vakfı’nın mütevellîsi müteveffâ-yı merkūm Ahmed Nazif Efendi’den hayatında bizimle ve müvekkile-i mersûmeden her birimizin muvâcehelerimizde da‘vâ etdiklerinde mütevellî-i müteveffâ-yı mezbûr Ahmed Nazif Efendi dahi cevâbında fi’l-vâki‘ arsa-i mahdûd-ı mezkûr mezbûr Abdullah Ağa Vakfı’ndan olduğunu ikrâr ancak mukaddemâ arsa-i mahdûd-ı mezkûr üzerinde mevcûd kürûm bağ ve bir köşk merhûm-ı mezbûr Abdullah Ağa Vakfı’na mukāta‘a-i ma‘lûme ile mütevellîsi olduğum avârız-ı mezkûr vakfından olup eğerçi mürûr-ı zamân ile arsa-i mahdûd-ı mezbûr üzerinde kat‘an eser-i binâ ve kürûm kalmamış ise de mücerred mukaddemâ üzerinde mevcûd kürûm ve köşk avârız-ı mezkûre vakfından olduğuna binâen mütevellîsi olduğum avârız-ı mezkûre vakfından olarak âhara îcâr ve üzerine ebniye ihdâsına izin verip temessük i‘tâ etmiş idim deyü bizim tasdîklerimize mukārin eylediği takrîri şer‘an mültefet ve arsa-i mahdûd-ı mezkûru bizimle müvekkile-i Nasrâniye-i mersûmeye îcârı sahîh olmamağla vech-i meşrûh üzere ihdâs eylediklerimiz menâzil-i merkūme miyâh-ı mezkûreler teneccüs ederek zarâr-ı şer‘îlerimiz âm olup ve zarâr-ı mezkûr menâzil-i merkūme külliyen mahâll-i merkūmdan ref‘ olmadıkça tarîk-i âhar ile men‘ olmayacağı bi’l-ihbâr mütebeyyin ve zâhir olduğuna mebnî menâzil-i merkūme ba‘de’l-hedm kat‘â Müslim ve kefere menzili ihdâs olunmayıp kadîmden beri olageldiği vechile bilâ-ebniye tarla ve bağ olarak merhûm-ı merkūm Abdullah Ağa Vakfı’ndan Müslim kimesneye îcâr olunması iktizâ eylediği bizimle müvekkile-i Nasrâniye-i mersûmeye kıbel-i şer‘den ba‘de’t-tefhîm menâzil-i merkūme ber-mûceb-i i‘lâm-ı mezkûr ve bâ-fermân-ı âlî hedmle zarâr-ı mezkûr def‘ olunmuş idi. El-hâletü hâzihî biz ve müvekkile-i mersûmeden her birimiz mücâb ve mülzem olmayıp âhar mahâlde iskân edecek menâzil tedârik edemeyip zarâr-ı mezkûru dahi âhar vechile def‘a ta‘ahhüd etmemizle arsa-i mahdûd-ı mezkûr üzerine menâzil-i mezkûrlarımızı binâ ve inşâ etmek için arsa-i mahdûd-ı mezkûru zikr olunan Abdullah Ağa Vakfı’ndan olarak icâre-i mu‘accele ve müeccele-i misliyeleriyle bize îcâr etmek üzere kāimmakām-ı mütevellî müvekkil-i müşârün-ileyhe izâfetle vekîl-i mezbûr Mehmed Efendi’ye cebr ve tenbîh olunmak murâdımızdır deyü vekîl-i hâzır-ı mesfûr Çubukçu Kirhor zimmî ile bi’l-ma‘iyye tasaddî eyledikleri da‘vâları meşrû‘a ve iltifâta şâyân olmadığı müdde‘ûn-ı mesfûrûn ile vekîl-i hâzır-ı mersûm Kirhor zimmîden her birine tefhîm olunduğu tescîl ve huzûr-ı âlîlerine i‘lâm olundu. Fî 22 Ca sene [1]156.