Eyüb Mahkemesi (Havass-ı Refia) 37 Numaralı Sicil (H. 1047 / M. 1637 - 1638) cilt: 25, sayfa: 446 Hüküm no: 591 Orijinal metin no: [93b-2] Bu defter İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı ve İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) ortaklığı ile hazırlanmıştır. Sultan Bayezid Vakfı’na ait olup üç yıl boş kalan tarlalara tapu olmadan müdahale edenlerin engellenmesi Akzâ kuzâti’l-müslimîn, evlâ vülâti’l-muvahhidîn, ma‘denü’l-fazli ve’l-yakīn, hüccetü’l-hakkı ale’l-halkı ecma‘în, vârisü ulûmi’l-enbiyâ’i ve’l-mürselîn, el-muhtassu bi mezîdi inâyeti’l-meliki’l-mu‘în mevlânâ Hâslar kadısı -zîdet fezâ’iluhüm- tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki mahrûse-i İstanbul’da vâki‘ merhûm ve mağfûrun-leh Sultan Bayezid Hân -tâbe serâhû- evkāfı mütevellîsi olan kıdvetü’l-emâsil ve’l-a‘yân ( ) -zîde kadruhû- südde-i sa‘âdetime arzuhâl edip evkāf-ı mezbûre karyeleri toprağında ba‘zı yerler bunun zamânında üç yıl ale’t-tevâlî birer mâni‘a boz ve hâlî koyup, ba‘zı kimesneler dahi fevt olup oğulları kalmayıp tasarruflarında olan yerleri kānûn üzre tapuya müstahık iken ba‘zı kimesneler resm-i tapu ile bundan almadan fuzûlî tasarruf eyleyip ve ba‘zı kimesne dahi vakıf karye toprağında olan yerlerini mütevellî ma‘rifeti yoğiken biri birlerine bildirmekle bu kānûn üzre resm-i tapu taleb eyledikde biz ol yerleri zirâ‘at eyleyip cânib-i vakfa öşür ve resm verdik, öşür ve resm almak tasarrufa izin vermekden resm-i tapu sâkıt olup ol yerler bizim oldu deyû nizâ‘ eylediklerin bildirip imdi ol makūle tapusuz fuzûlî tasarruf olunan yerlerden sâhib-i arz veya vekîli öşür ve resm almağa resm-i tapu sâkıt olıcak Havâss-ı hümâyûn ve vezîrler hâslarına ve evkāf ve erbâb-ı timara gadr olduğu bin on yedi Zilka‘desi’nin on dördüncü günü pâye-i serîr-i a‘lâya arz olundukda, ol asıl fuzûlî tasarruf olunan ve kûhiden açılan ve birbirinden vech-i meşrûh üzre olan yerlerin sâhib-i arz eğer bilsin ve gerek bilmesin mücerred öşr ve resm almağla resm-i tapu sâkıt olup ol yerler tapusuz hilâf-ı kānûn fuzûlî tasarruf eyleyenlerin olup vakfa gadr olduğunu rızâ-yı şerîfim yokdur. Bunun zamânında müstahıkk-ı tapu olan yerleri fuzûlî tasarruf eyleyenler eğer resm-i tapu vermek emr olunanlardan değil ise [94a] sâhib-i arz muhtâr olup ol yerleri bildiğine vere eğer resm-i tapu ile vermeniz fermân olunan yerde ise bî-garaz müslümanlar takdîr eylediği resm-i tapu ile teklîf oluna, tâlib olup alırlar ise onlara resm-i tapu ile verile, olmayıp bizim tasarrufumuzdan zirâ‘at edip öşür ve resm verdik bizim olur deyû nizâ‘ ederler ise sâhib-i arz hükm edip dilediğine vere ve biri birinden yer alanlardan sâhib-i arz muhtârdır dilerse resmin alıp tasarrufa izin verir, ister ise bey‘leri fesh edip yerlerini eski sâhiblerine tasarruf ettire deyû fermân olunmuşdur buyurdum ki zâbiti vardıkda hak üzre göresin, arz olunduğu üzre evkāf-ı mezbûre toprağında zirâ‘ati sâlih hâsıl ve birbirlerini üç yıl ale’t-tevâlî birer mâni‘a boz ve hâlî koyup ve kûhiden bunun izni yoğiken fuzûlî açıp ve birbirinden alıp bundan tapu ile almadı fuzûlî tasarruf olunan yerler onların olmaz ve sâhibleri nâ-bedîd olup üç yıl mektûbu ve sıhhati haberi gelmeyenler için dahi resm-i tapu ile tâlib olanlara verilmek fermân olunmuşdur, ol bâbda vech-i meşrûh üzre amel edip hilâf-ı şer‘ ve kānûn kimesneye iş ettirmeyesin ve arz eylediği resm-i yaylak ve resm-i kışlak defterde vakfa hâsıl kayd olunup kānûn üzre resm taleb eyledikde ba‘zı hâricden gelen koyun sâhibleri, biz resm-i yaylak ve resm-i kışlağımızı kurâ ahâlîsine veririz deyû ta‘allül ve inâd ederler imiş anı dahi göresin resm-i kışlak ve resm-i yaylak defterde vakfa sâhib yazılmış ise resm-i yaylak ve resm-i kışlakda re‘âyânın alâkası yokdur. Ol makūle yayla ve kışlaya gelip otundan ve suyundan intifâ‘ edip koyun sâhiblerinden tahammüllerine göre resm-i yaylak ve resm-i kışlakların hükm edip alıverip min ba‘d re‘âyâ veririz deyû ta‘allül ettirmeyesiz, şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fî evâsıtı şehri Şevvâli’l-mükerrem li sene seb‘a ve erba‘în ve elf. Be makām-ı Kostantıniyye el-mahrûse.