İstanbul Mahkemesi 10 Numaralı Sicil (H. 1072-1073 / M. 1661-1663) cilt: 51, sayfa: 567 Hüküm no: 668 Orijinal metin no: [81b-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Valide Sultan’a ait mülk arsa ile Kara Mustafa Paşa Vakfı’na ait arsanın değiştirilmesi Hüccet-i istibdâl-i Hazret-i Vâlide Sultan [be]-Vakf-ı Kara Mustafa Paşa. Sultanü’l-muhadderât bürhânü’l-mutahharât aliyyetü’z-zât safiyetü’s-sıfât sahibetü’l-hayrât ve’l-hasenât râgıbetü’s-sadakāt ve’l-meberrât zâtü’l-aliyy ve’s-sâdât nâdiretü’l-edvârı’l-felekiyye bârikatü’l-envârı’l-melekiyye matla‘-ı ani’s-saltanati’s-seniyyeti’l-kāhire sadefü dürretü’l-hilâfeti’l-bâhire Hazret-i Vâlide Sultan -dâmet ismetühâ- taraf-ı bâhirü’ş-şereflerinden kethudâlıkları şeref-i hizmeti ile şeref-yâb olan umdetü ashâbi’l-izzi ve’l-ikbâl kıdvetü erbâbü’l-câh ve’l-celâl zü’d-devleti’l-kāhire ve’l-‘izzetü’l-bâhire hâvi’l-mekârim ve’l-ihsân el-mahfûfu bi-sunûf-i avâtıfi’l-meliki’l-mennân ‘izzetlü Hasan Ağa b. ( ) hazretleri ile mahmiye-i İstanbul’da ( ) mahallesinde sâkin olup Üsküdar kazâsına tâbi‘ Gekvize (Gebze) kasabasında merhûm ve mağfûrun-leh Kara Mustafa Paşa’nın câmi‘ ve medrese ve imâretinin mürtezikasına vakf-ı sahîh ile vakf eylediği akārâtına bi’l-fi‘il mütevellî olan umdetü’l-a‘yân makbûlü’s-sudûr ve’l-erkân Osman Ağa b. ( ) meclis-i şer‘-i şerîf-i şâmihü’l-bünyâna hâzırân olup “Men benâ mesciden lillâhi benâ’llâhu lehû beyten fi’l-cenneti” hadîs-i şerîfinin mazmûnuna mâ-sadak olmak için Adliye ta‘bîr olunup mücededen binâ olunan câmi‘ şerîf kurbünde merhûm ve mezbûr evkāfından ma‘lûmü’l-hudûd iki bâb Yahûdihâne ve yedi bâb dükkân bin altmış Zilka‘desi’nin on altıncı gününde vâki‘ olan harîk-i gālibde bi’l-külliye muhterik olup arsa-ı sırfa hâliyetü’n-rey‘ ve’l-gılâl kalan arsa ile müşârün-ileyhâ Vâlide Sultan hazretlerine mahmiye-i mezbûrede Çadırcı Ahmed mahallesinde vâki‘ lede’l-ahâlî ve’l-cîrân ma‘lûmü’l-hudûd olup mülkiyetine hükm-i şer‘î lâhık ve hatt-ı hümâyûn-ı sa‘âdet-makrûn ile temlîk olunan Aya Nikola Kenîsesi demekle ma‘rûf olan binâlı arsa ile istibdâl murâd ettiklerinde kıbel-i şer‘-i mutahharadan Mevlânâ Mu‘îd Mustafa Efendi irsâl olunup ol dahi hâssa mi‘mârlardan Üstâd el-Hâc Hasan Halîfe ve zeyl-i rakīmde isimleri mastûr olup ebniye ve sukūf ahvâline vukūf ve şu‘ûru olan bî-garaz Müslimîn ile müşârün-ileyhâ Vâlide Sultan hazretlerinin mülkü ve hakkı olup fevkānî bir oda ve bir mahzeni müştemil olan mevzi‘ üzerine varıp akd-i meclis-i şer‘-i şerîf etdikde tûlen yirmi sekiz ve arzan yirmi iki buçuk be-hesâb-ı şatrancî altı yüz otuz, defa tûlen dokuz arzan sekiz be-hesâb-ı mezbûr yetmiş iki defa tûlen yirmi sekiz arzan altı buçuk be-hesâb-ı mezbûr üç yüz iki cem‘an bin dört yüz zirâ‘ binâlı arsa-i memlûkenin her zirâ‘ı ikişer yüz akçeden iki kerre yüz bin ve sekiz yüz akçe ve ecr-i misli beher yevm on altışar akçedir dedikden sonra mezbûr Kara Mustafa Paşa’nın arsa-i muhterika-i mevkūfe-i âtıletü’n-nemânın üzerine varıp mesâha ettikde tûlen ve arzan be-hesâb-ı mezbûr yedi yüz doksan beşer buçuk zirâ‘ her zirâ‘ı yüzer akçeden yetmiş dokuz bin beş yüz elli akçe ve ecr-i misli beher yevm sekizer akçeden arsa-i memlûke-i mahdûde dahl ve rey‘ ve nef‘ ve kıymet cihetinden arsa-i mevkūfeden evfâ olduğun haber verdiğini mevlânâ-yı mezbûr vukū‘u üzere mahâllinde tahrîr ve ba‘dehû ma‘an ba‘s olunan Osman Çelebi ile meclis-i şer‘a gelip vech-i meşrûh üzere istibdâl min-külli’l-vücûh cânib-i vakfa evlâ ve ahrâ olduğunu arsa-i mütebeyyine-i memlûke-i mârretü’z-zikrin arsa-i mevkūfe-i muhterika ile hüccet-i istibdâline izin verip onlar dahi mübâdele edip vech-i meşrûh üzere emr-i istibdâl tamam oldukdan sonra mûmâ-ileyh Hasan Ağa hazretleri takrîr-i kelâm edip istibdâl-i mezkûr üzere sâbıkā vakıf olan arsa-i muhterika-i mevkūfe mûmâ-ileyhâ Vâlide Sultan hazretlerinin mülkü olmuşken mütevellî-i mezbûr arsa-i mevkūfe-i muhterikaya yine ke’l-evvel vakıf olmak üzere vaz‘-ı yed edip tasarrufuma mâni‘ olur suâl olunup kasr-ı yedine tenbîh olunmasını murâd ederim dedikde gıbbe’s-suâl mütevellî-i mezbûr cevâbında vâkıf istibdâline şart etmedikçe istibdâl sahîh olmaz deyü arsa-i muhterika-i mevkūfeyi yine ke’l-evvel zabt ve tasarruf murâd ederim dedikde mûmâ-ileyh Hasan Ağa hazretleri i‘âde-i kelâm edip fi’l-vâki‘ vâkıf istibdâl şart etmedikçe istibdâl sahîh değildir lâkin hâkimü’ş-şer‘i’ş-şerîf bâ-fermân-ı âlî min-ciheti’r-rey‘ ve’l-kıyme ekser ve evfer olan bedel ile istibdâli tecvîz edicek, nakz ve nakīzına mecâl muhâldir deyü istibdâl-i mezkûrun sıhhatine hüküm taleb edecek hâkim-i mûmâ-ileyh esbagallâhu ni‘amehû aleyh-i hazretleri dahi istibdâl-i mezkûrun sıhhatine ve bedel verilen arsa-i memlûke-i mebniyenin vakfiyetine ve sâbıkā vakıf olan arsa-i mevkūfe-i muhterikanın mülkiyetine âlimen bi’l-hilâfi alâ-re’yi men-yerâhu mine’l-müctehidîn -rıdvânullâhi te‘âlâ aleyhim ecma‘în- hükm-i sahîh-i şer‘î ve kazâ-i sarîh-i mer‘î edip mâ hüve’l-vâki‘ bi’t-taleb ketb olundu. Hurrire fi’l-yevmi’r-râbi‘ aşer min-Şevvali’l-mükerrem li-sene isneteyn ve seb‘în ve elf. Şuhûdü’l-hâl: Umdetü’l-emâcid ve’l-e‘âli câmi‘ü’l-mehâmid ve’l-meâli İbrahim Ağa b. ( ), Umdetü’l-a‘yân makbûlü’s-sudûr ve’l-erkân atebe-i aliyyede bi’l-fi‘il Ser-mi‘mârân Mustafa Ağa, Umdetü erbâbü’t-tahrîr ve’l-kalem Abdülfettah Efendi, Mustafa Çavuş b. ( ), Umdetü ashâbi’t-tastîr ve’r-rakām Murtaza Efendi, Mehmed Ağa b. Mustafa el-mütevellî-i merhûm Koca Mustafa Paşa, Umdetü’l-a‘yân İbrahim Ağa mütevellî-i merhûm Kara Mehmed Ağa, Hüseyin Çelebi b. Mustafa, Mehmed Ağa b. Mehmed.