İstanbul Mahkemesi 97 Numaralı Sicil (H.1217-1225 / M. 1802-1810) cilt: 83, sayfa: 89 Hüküm no: 29 Orijinal metin no: [9a-2] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. İsraf ve sefahatin önlenmesi için devlet görevlilerinin ve halkın kılık, kıyafetlerinde, ekteki talimatta belirtilen esaslara uymaları, yolcular dışında kimsenin silah taşımaması Bâ-hatt-ı hümâyûn elbise yasağı fermânı. İstanbul Kādısı Fazîletlü Efendi Bir müddetden beri tabî‘at-ı nâsa ârız olan sefâhet ve isrâfâta bakılmayarak refte refte herkes haddini tecâvüz eylemiş olduğundan bu husûs nizâm-ı mülkîye mugāyir bir hâlet ve husûsan ibâdullâhın birbirine kıyâsen dûçâr-ı hasâr ve zarûret olmalarını müstelzim keyfiyet olmakdan nâşî herkese hudûd ta‘yîniyle elbise ve şal ve sâir esbâb-ı sefâhetin men‘i için ba‘zı nizâmâtı hâvî bi’l-mutâla‘a kaleme alınan bend bend bir kıt‘a müzekkire bâ-takrîr huzûr-ı feyz-mevfûr-ı cenâb-ı şehin-şâhîye arz ve takdîm olundukda; “fîmâ-ba‘d her kim işbu yasağın hilâfına hareket eder ise tedîb olunması ve dâimâ dikkat olunup kimesneye tavr-ı edebden hâric hareket ettirilmemesi ve iç ağası ve hademe makūlesi arnabud şişi ve pırpırı ve esnâf ve sâiri asla yatağan bıçağı ve piştov ve yolcudan mâ‘adâ hiç ferd hafî ve celî silâh takınmamaları” bâbında mübârek hatt-ı hümâyûn-ı hazret-i şâhâne mehâbet-efzâ-yı sahîfe-i sudûr olduğuna binâen bu bâbda iktizâ edenlere hitâben lâzım gelen beyâz üzerine evâmir-i aliyye ısdâr ve tisyâr olunduğundan başka müzekkire-i merkūmenin dahi bir kıt‘a sûreti ihrâc ve işbu emr-i âlîye matviyyen tarafınıza irsâl olunmağla imdi bu husûs mevâdd-ı sâireye makīs olmayıp irâde-i kātı‘a-i cenâb-ı cihân-bânî muktezâsından olmak mülâbesesiyle bu bâbda nasb-ı nefs ihtimâm ve taraf taraf tebdîller ihrâcıyla ikdâm olunarak hilâf-ı rızâ ve tenbîh harekâta ictisâr edenler her kim olur ise olsun beher hâl tedîbât-ı lâyıkaları icrâsında dakīka fevt olunmayacağı musammem ve mukarrer olduğundan bi’l-cümle mahallât imâmlarını ve Bedesten ve esnâf kethudâlarını ve sâir iktizâ edenleri celb ile keyfiyeti gereği gibi ifâde ve müzekkire-i merkūmeyi irâe birle cümleye i‘lân ve işâ‘a eylemelerini tenbîh ve te’kîde müsâra‘at ve siz dahi icrâ-yı irâde-i kātı‘a-i cenâb-ı Pâdişâhîye dâimâ nezâret ve dikkat eyleyesiz deyü buyruldu. Fî 27 Z sene [1]217 *** Vüzerâ ve ulemâ ve vezâret ve manâsıb-ı sitte rütbesinde olanlardan her kim olur ise olsun gerek üste giyilen elbise-i resmiye ve gerek içine telebbüs edecekleri biniş ve cübbe ve nîmten kürkleri makām-ı Sadâret’den aşağı, merâtible herkes rütbesine uydurup ağır bahâlı kürk giymeyeler ve haddi tecâvüz ile sefâhet etmeyeler. M. [9b] Defter-i Yasak Manâsıb-ı sitte rütbesini ihrâz etme[ye]nler sırt semmûru giymeyip içi paça kürkler telebbüs edeler ve semmûr nâfesi iç kürkü giymeyip vaşak telebbüs ederler ise dahi içi paça giyeler. Bi’l-cümle ricâl ve hademe-i Devlet-i Aliyye’den olanlar ba‘d-ezîn nev-îcâd olan beldar ve kozlu ve sâir o misillü ağır şal kuşanmayıp kadîmi üzere ketfî <<şal>> câr ve rızâyî donluk şal kuşanalar. Makām-ı Sadâret’de bulunanların Enderûn ve Bîrûn’da mu‘ayyen olan gediklülerinden mâ‘adâsı semmûr telebbüs etmeyeler. Sâir vüzerâ ve sudûr ve vezâret rütbesinde olanlar dahi dâir[e]lerini buna tatbîk edeler. Ve vüzerâ ve ricâl ve mevâlî-i ızâm hademeleri fîmâ-ba‘d semmûr ve semmûr nâfesi ve vaşak ve kakum kürk telebbüs etmeyeler. Vüzerâ ve sudûr ve manâsıb-ı sitte rütbesinde olanların başçukadâr ve mehterbaşıları câr kuşanalar ve mâ‘adâ çukadârları hiçbir nevi‘ şal kuşanmayıp fakat hademe-i devlet etbâ‘ından iç ağası olanlar ketfî şal kuşanalar. Erkân kürk telebbüs eden hademe-i devletden mâ‘adâ âhâd-i nâs ve etbâ‘ ve esnâf makūleleri çiçekli anteri ve kaftân telebbüs etmeyip hademe-i Devlet-i Aliyye’den çiçekli iktisâsına me’zûn olanlar dahi haddini tecâvüz etmeyerek ağır bahâdâr çiçekli giymeyeler. Pullu eşyâ isti‘mâli külliyen men‘ olunup fîmâ-ba‘d hiç pullu işlemeyeler. Erkân kürk telebbüsüne me’zûn olan hademe-i devletden mâ‘adâ âhâd-i nâs ve etbâ‘ ve esnâf işleme batista dülbend giymeyeler ve nisâ için batista olur ise tel ve pullu olmayıp sadece kılabdanlı işleyeler. Makām-ı Sadâret’de ve makām-ı Meşîhat’da bulunanlar ve vüzerâ ve sudûr ve vezâret rütbesinde olanlar ve mevâlî ve manâsıb-ı sitte rütbesini ihrâz edenlerden mâ‘adâ ricâl ve hademe-i Devlet-i Aliyye ve hademe-i sâire derûnu sandallı biniş ve cübbe telebbüs etmeyeler ve çukalu pabuç giymeyeler. Pullu ve tırtıllı ağır sırma işleme gāşiye ve kesme i‘mâl olunmayıp ve herkes raht ve gāşiyeyi rütbe ve hâline göre isti‘mâl edeler. Tersâne-i âmire ricâl ve me’zûn olan hademesinden mâ‘adâ tüccâr ve sâir nâs başlarına donluk ve rızâyî ve ketfî şal sarmayalar. Esnâf ve âhâd-i nâsdan olan kimesneler hadd ü ziylerinden hâric elbise [metinde “ise”] telebbüs ve mücevher hançer ve bıçak isti‘mâl etmeyip herkes bulunduğu sınıfın kıyâfet-i kadîmesi ne ise ol heyet ve kıyâfetde olalar ve bu makūleler semmûr ve vaşak ve semmûr nâfesi ve kakum kürk ve sandallı biniş ve cübbe giymeyeler ve hiçbir nevi‘ şal kuşanmayalar; ve’l-hâsıl her bir şeylerini esnâf kıyâfetine uyduralar.