İstanbul Mahkemesi 154 Numaralı Sicil (H. 1237-1246 / M. 1822- 1831) cilt: 88, sayfa: 231 Hüküm no: 104 Orijinal metin no: [38b-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Çarşı ve pazarda fiyatların ve ölçü ve tartı aletlerinin kontrol altına alınabilmesi için İhtisab ağası tayin edilmesi Bâ-sah. İstanbul kādısı fazîletlü efendi. Âsitâne-i aliyyeye İhtisâb ağası nasbı zımnında emr-i âlîdir. Nesta‘îzübillâh atî‘û “atî‘ûllâhe ve atî‘û’r-resûl ve uli’l-emri minküm” âyet-i kerîmesi muktezâsınca kâffe-i mümin ve muvahhid olanlar emrü uli’l-emre itâ‘at ve inkıyâd ile memûr olup bir müddetden beri Yeniçeri nâmına olan eşkıyâ makūlesi hilâf-ı şer‘-i şerîf dâire-i itâ‘atden hurûc ederek ferce bulması cihetiyle gerek Memâlik-i mahrûsede ve gerek Dârü’s-saltanatü’s-seniyye’de her bir şey çığırından çıkmış ve o makūle eşrâr-ı nâsın garazları olan mel‘aneti icrâ zımnında her bir şeye müdâhale dâ‘iyesiyle düşmelerinden nâşî ümmet-i Muhammed’in mâl ve cânlarından emniyyetleri kalmayıp rahatlarına halel gelerek bayağı alış-verişlerine varınca fesâda varmış ve re‘âyâ makūlesi bile tavr ve edeb-i ra‘iyyete mugāyir kıyâfetler ile uygunsuz harekete başlamış olduğu derkâr ve hattâ ibâdullâhın muhtâc oldukları erzâk ve eşyâya ve başıboş serseri makūlelerine nezâret ve dikkat etmek üzere taraf-ı uli’l-emrden muhtesib ta‘yîni husûsu Hazret-i Ömerü’l-fârûk radıyallâhu anh zamân-ı sa‘âdet-nişanlarından beri cârî olarak işbu Devlet-i aliyye-i Muhammediye’nin hîn-i zuhûrundan ahd-i karîbe gelinceye değin mahsûsan İhtisâb ağası ta‘yîniyle nizâm-ı memleket ve âsâyiş-i ibâd maddesine ikdâm olunmuş iken gürûh-ı mahzûlenin her bir alış-verişi dahi el uzatmaları dürlü dürlü muhtekirliğe tasaddîleri takrîbiyle işbu usûl-i müstahsene-i kadîmeye dahi lâyıkıyla bakılamadığından ibâdullâh havâyic-i zarûriyelerinden olan eşyâyı dahi noksan vezn ve gālî bahâ ile mübâya‘aya mecbûr ve mağdûr oldukları âşikâr olup lillâhi’l-hamd ve’l-minne el-hâletü hâzihî o makūle müfsidlerin def‘ ve terbiyeleri müyesser olduğundan inşâallâhu te‘âlâ bundan böyle her bir husûsu şer‘-i şerîf ve kānûn-ı münîfe tatbîk ile ümmet-i Muhammed’in günden güne sâye-i adâlet-vâye-i şâhânede rahat ve âsâyişleri tezâyüd bulmasına dikkat olunması şevketlü kerâmetlü pâdişâh-ı İslâm halledallâhu mülkehû ilâ-yevmi’l-kıyâm efendimiz hazretlerinin emr ü fermân-ı pâdişâhâneleri muktezâsından olmak mülâbesesiyle müceddeden âsâyiş-i bilâd ve ibâd zımnında Devlet-i aliyyenin el-hâletü hâzihî icrâ etmiş ve etmekde olduğu her bir madde muktezâ-yı şer‘-i şerîfe tatbîk ve kimesne hakkında bilâ-mûceb gadr ve hayfet vukū‘a gelmemesine ihtimâm ve tedkīk ile görülmekde ve leyl ü nehâr ancak dîn-i mübîn hizmeti ve ibâdullâhın âsâyiş ve rahatı iltizâm olunmakda olduğu misilli bu def‘a dahi mücerred ibâdullâhın refâh-ı hâl ve âsâyiş-i bâlleri zımnında me’kûlât ve es‘âra dikkat ve erbâb-ı ihtikârın def‘ine ve başıboş ve serseri makūlesinin şîrâze-i nizâmlarına ve re‘âyâ tâifesinin tavr-ı ra‘iyyetden hâric hareketlerinin men‘ine mübâderet etmek üzere kā‘ide-i müstahsene-i kadîme-i şer‘iyye üzere bâ-irâde-i seniyye Dergâh-ı âlî kapıcıbaşılarından mahsûs İhtisâb ağası ta‘yîniyle dâimâ pazar ve esvâkda kol ile gezerek ümmet-i Muhammed’in alacakları eşyânın narh ve terâzisine vesâir havâyic-i zarûriyelerine dikkat ve i‘tinâ ve me’mûriyeti muktezâsını icrâ eylemesi tenbîh kılınmış olmağla imdi sıgār ve kibâr îmân ve insâfı olan cümle ümmet-i Muhammed ve Devlet-i aliyyenin her hâlde murâd-ı hayriyyet-mu‘tâdı ancak agrâz-ı dîn-i mübîn ve vikāye-i âsâyiş-i ibâd-ı Müslimîne masrûf ve münhasır idiğini ve işbu icrâ olunan İhtisâb ağalığı nizâmı dahi kendi haklarında ni‘met-i uzmâ olduğunu bilip şükür ve hamde mübâderet ve ehl-i ırz gürûhundan olanlar “küllü müminin ıhvetün” muktezâsınca birbirlerine dîn karındaşı bilerek ve gönül birliğini elden bırakmayarak her hâlde emr-i ma‘rûf ve nehy-i ani’l-münker ile amel ve hareket ve evkāt-ı hamseyi cemâ‘atle edâya müdâvemet ve mahallelerine ve içlerine yaramaz ve müfsid ve müzevvir makūlesini uğratmayıp kendi hâl ve maslahatlarıyla iştigāl-birle ehl-i İslâma yakışmayan hâlât-ı kabîhadan ve vazîfesinden hâric umûr-ı devlete dâir lakırdılardan ziyâde tevakkī ve mübâ‘adet ve heman cümleye farz olan da‘avât-ı hayriyye-i hazret-i pâdişâhîye muvâzabet eylemelerini ahâlî-i mahallâta ve sâir iktizâ edenlere tefhîm eylemeleri eimme-i mahallâta ve esnâf kethüdâlarına ifâde ve tenbîh eyleyesin deyü. Fî 5 S. sene [1]242.