İstanbul Mahkemesi 154 Numaralı Sicil (H. 1237-1246 / M. 1822- 1831) cilt: 88, sayfa: 410 Hüküm no: 230 Orijinal metin no: [79a-2] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Kapatılan fırınların yeniden açılması 27 aded francalacı fırınlarının küşâdına dâir ilmuhaber Dersa‘âdet ve bilâd-ı selâsede kâin mukaddemâ sedd ü bend olan yirmi yedi aded francalacı fırınlarının küşâd ve francala tabhıyla fürûht ettirilmesi husûsuna müsâ‘âde-i aliyye buyrulduğu sûretde zikr olunan fırınların ashâbından yedi bin beş yüz ve francalasını fürûht edecek tablakârlardan iki bin beş yüz guruş ki cem‘an şehriye Mukāta‘ât Hazînesi’ne on bin guruş verilmesine zikr olunan fırınlar ashâbı müte‘ahhid olmuş oldukları beyânıyla ber-minvâl-i muharrer zikr olunan fırınların küşâdı menût-ı re’y-i sâmî idüğünü ihtisâb nâzırı sa‘âdetlü Mustafa Efendi Bâbıâlî’ye takrîr takdîmiyle inhâ etmekden nâşî sâdır olan fermân-ı âlî mûcibince kuyûd-ı lâzimesi ba‘de’l-ihrâc iktizâsı lede’l-isti‘lâm bundan [akdem] iki yüz otuz senesinde kadîm ve muhdes olan bi’l-cümle francalacı fırınlarının defter olunması irâde buyrularak fazîletli İstanbul kādısı efendi ma‘rifetiyle alâ-vechi’s-sıhha defteri terkīm ve hâk-i pây-ı hümâyûn-ı mülûkâneye takdîm olundukda altı aded elci? fırınlarıyla ba‘zı muktezî mahallerde vâki‘ yirmi yedi aded francalacı fırınlarının ibkāsıyla mâ‘adâsının men‘i husûsuna irâde-i seniyye-i şâhâne müte‘allik olarak ol bâbda şerefrîz-i sudûr olan hatt-ı hümâyûn-ı şevket-makrûn-ı mülûkâne mûcibince fîmâ-ba‘d ibkā ve tevkīf olunan otuz üç aded fırınlardan mâ‘adâ otuz yedi aded fırınların küşâdına ruhsat verilmemek üzere İstanbul Mahkemesi sicillâtına ve Başmuhâsebe’ye ve Dîvân-ı Hümâyûn kalemlerine kaydolunmuş idüğü derkenârlardan tebeyyün etmiş ve müceddeden zikr olunan fırınların sed ve bendine dâir eğerçi bir gûnâ irâde sudûr etmemiş ise de zahîre nâzırı esbak müteveffâ Rızâ Efendi zamânında külliyetli Rusya hıntası mübâya‘a olunup hınta-i mezkûrenin hıfzı müte‘assirce olduğundan birkaç mâh francalacı fırınları dahi çarşı ekmeği işlemek üzere karâr verilerek bâ-irâde-i aliyye francala tabhı men‘ olunmuş ve bu takrîb mezkûr fırınlar mesdûd hükmüne girmiş olduğu tahkīk kılınmış olduğuna mebnî ber-minvâl-i muharrer küşâdı inhâ olunan yirmi yedi aded fırınların ashâbını zahîre nâzırı ağa nezdine celb ile nîk bedi mutâla‘a ve müzâkere olundukda çarşı ve pazarda ve beylik fırınların tabla vaz‘ına mahsûs mahallere zikr olunan fırınlardan tablakâr gönderilmemek ve hâricden nân-ı azîz tabh ve fürûht edeceklerin ekmeklerini tabh edip fîmâ-ba‘d çörekçi ve börekçi ve simidçi tâifesi kendileri nân-ı hâs tabh ve fürûht etmemek ve mezkûr francalacı fırınları ashâbı dahi işleyecekleri nân-ı hâssı el-hâletü hâzihî tabh ve fürûht olunan nân-ı azîz vezninden ziyâde ve hâs olmak üzere tabh ve ibâdullâha bey‘ eylemek ve ma‘a-tablakârân Mukāta‘ât Hazînesi’ne şehriye tediyeye müte‘ahhid oldukları on bin guruşu beş bin guruş dahi zam ile on beş bin guruşa iblâğ olunmak ve haftada anbar-ı âmirede mevcûd zehâirin iyicesinden üçer bin kileden mâhiye on iki bin keyl hınta verilip el-hâletü hâzihî hıntanın tevzî‘ fiyatı olan on üç guruşu sülüsü olarak dört guruş kırk akçe dahi zammıyla verilecek hıntanın beher keyli on yedi guruş kırk akçe hesâbıyla verilmek ve bahâsı taraflarından peşînen tediye kılınmak ve beylik francalacı fırınlarından tablakârlara ne mikdâr ondalık verilir ise onlar dahi ol mikdâr ondalık verip ziyâde ondalık i‘tâsıyla beylik fırınlar tablakârlarını celb etmemek şartıyla zikr olunan fırınların küşâdı husûsuna müsâ‘ade buyrulmasını ricâ ve niyâz etmiş olduklarını beyânıyla şerâit-i mezkûre ve istirhâmları üzere mârrü’l-beyân fırınların küşâdı husûsuna ruhsat buyrulur ise takdîm eylediği pusula mantûkunca zam olunan sülüs-i hınta fiyatından senede bin iki yüz kırk sekiz kese ve esnâf-ı merkūmenin beher şehr verecekleri on beşer bin guruşun üç yüz altmış kese ki cem‘an senevî bin altı yüz sekiz kese akçe ticâret hâsıl olacağına ve bi-mennihî te‘âlâ mahsûl-i cedîde fırsat ve bereket olarak hıntanın fiyatı dokuz guruşa tenezzül bulduğu sûretde mârrü’l-beyân ziyâde alınacak sülüs fiyatdan senevî sekiz yüz altmış dört kese ve tediyesine ta‘ahhüd olunan üç yüz altmış kese ki cem‘an bu hesâb üzere dahi senede bin iki yüz yirmi dört kese akçe menfa‘at görüneceğine mebnî ticâret-i mezbûrenin Asâkir-i Mansûre mesârifine tahsîsen Mukāta‘ât Hazînesi’ne tertîbi muvâfık irâde-i seniyye buyrulduğu takdîrce kalemine kayd ile ihtisâb nâzırı mûmâ-ileyh tarafına [79b] ve sâir iktizâ eden mahallere ilmuhaberleri i‘tâsıyla tanzîmi ve yâhud vech-i âhar ile tesviyesi mutlakā emr u irâde-i seniyyeye menût mevâddan idüğünü zahîre nâzırı ağa başka ve ber-vech-i muharrer mahsûs-ı mezkûrun tanzîmi Mukāta‘ât Hazînesi’ne müstelzim-i menfa‘at olup ol vechile tesviyesi muvâfık-ı emr u irâde-i seniyye buyrulduğu hâlde şehriye-i mezkûre Asâkir-i Mansûre mesârifine tahsîsen işbu kırk beş senesi gurre-i Ramazan-ı şerîfden i‘tibâren mâh be-mâh nâzır-ı mûmâ-ileyh tarafından bi’t-tahsîl Mukāta‘ât Hazînesi’ne teslîm olunmak ve sülüs fiyatdan husûle gelecek temettu‘un keyfiyeti dahi beher üç mâhda bir kere nâzır-ı mûmâ-ileyh tarafından bâ-takrîr bi’l-inhâ vâki‘ olan temettu‘ dahi beher üç ayda Zahîre Hazînesi’nden Mukāta‘ât Hazînesi’ne tediye kılınmak üzere kalemine kaydolunarak ber-tafsîl Mukāta‘ât ve Zahîre hazînelerine ve sâir îcâb eden mahallere ilmuhaberleri i‘tâsıyla tanzîmi lâzım geleceğini Mukāta‘ât Hazînesi vâridâtı nâzırı sa‘âdetlü atûfetlü efendi hazretleri başka i‘lâm etmeleriyle i‘lâmları mûcibince tanzîmi mütevakkıf-ı irâde-i seniyye idüğü bâ-takrîr arz olundukda takrîr-i mezkûr bâlâsına midâd-ı sürhle şerh verilerek taraf-ı hazret-i kāimmakāmîden huzûr-ı hümâyûn-ı mülûkâneye lede ( ) inhâ ve i‘lâm olunduğu üzere sâlifü’z-zikr fırınların küşâdıyla lâzım gelen mahallere ilmuhaberleri i‘tâ olunmak üzere tanzîm ve icrâsına ibtidâr oluna deyü hatt-ı hümâyûn-ı şevket-makrûn-ı mülûkâne şeref-bahş-ı sahîfe-i sudûr olmağla mantûk-ı münîfi icrâ olunmak bâbında sâdır olan fermân-ı âlî mûcibince Başmuhâsebe’ye kayd ile iktizâ eden mahallere ilmuhaberleri tahrîr olunmak fermân buyrulmağın mûcibince kaydolunup diğer ilmuhaberleri verilmekle keyfiyet ma‘lûm olmak için İstanbul Mahkemesi sicillâtına dahi işbu ilmuhaber verildi. Fî 9 N sene 1245