İstanbul Mahkemesi 10 Numaralı Sicil (H. 1072-1073 / M. 1661-1663) cilt: 51, sayfa: 565 Hüküm no: 665 Orijinal metin no: [81a-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Köle olduğu iddia olunan Ayşe bt. Kaytas’ın hür olduğunu ispat ettiği İsbât-ı hürriyet. Fi’l-asl Vilâyet-i Rumeli’nde Varna kasabasında mütemekkin olup hâlâ mahmiye-i İstanbul’da Mi‘mâr Kemâl mahallesi sâkinelerinden işbu râfi‘atü’l-kitâb orta boylu açık kaşlı ak benizli Âişe bt. Kaytas nâm hatun mahfil-i kazâda kendiye rık olmak üzere vaz‘-ı yed eden sâbıkā Beytü’l-mâl-i hâssa Emini Mehmed Ağa b. Abdullah nâm kimesne mahzarında üzerine da‘vâ ve takrîr-i kelâm edip ben vilâyet-i mezbûrede kasaba-i mezkûrede sâkin Kaytas b. Abdullah nâm hürrü’l-aslın ve kezâlik hürretü’l-asl olan zevcesi Fâtıma bt. Abdullah nâm hatundan mütevellîde sadriye kızı olup bana ve ebeveynime kat‘a rık târî olmamışken babam mezbûr Kaytas beni mahmiye-i mezbûrede Mi‘mâr Sinan mahallesinde sâkin işbu hazır bi’l-meclis İbrahim b. Mehmed nâm kimesneye hizmet için târih-i kitâbdan on iki sene mukaddem teslîm edip ben dahi mezbûr İbrahim’e dört sene hizmet ettikden sonra mezbûre İbrahim’den gidip işbu hazır bi’l-meclis Receb Bey b. Mustafa nâm kimesneye varıp üç sene dahi mezbûr Receb Bey’e hizmetinden sonra ondan firâr edip geri Samatya yasakçıları beni ahz edip mezbûr Mehmed Ağa’ya teslîm ettikleri ecilden ol dahi bana rık olmak üzere vaz‘-ı yed eder suâl olunup sebîlim tahliye olunmak taleb ederim dedikde gıbbe’s-suâl mezbûr Mehmed Ağa cevâbında müdde‘iye-i mezbûre bâlâda tafsîli mürûr ettiği vech üzere hürretü’l-asl olduğu ma‘lûmum değildir deyü inkâr edicek müdde‘iye-i mezbûre Âişe’den müdde‘âsını mübeyyine beyyine taleb olundukda udûl-i ahrâr-ı Müslimînden olup mahmiye-i İstanbul’da Kalenderhâne mahallesinde sâkin Mustafa Beşe b. İslâm ve Mustafa b. Hasan ve Ahmed Beşe b. Musa ve Dervişali mahallesinde sâkin Ahmed b. Abdullah nâm kimesneler li-ecli’ş-şehâde meclis-i şer‘a hazır olup istişhâd olunduklarında fi’l-vâki‘ mezbûre Âişe hürrü’l-asl olan mezbûr Kaytas’ın zevce-i menkûhası olup kezâlik hürretü’l-asl olan mezbûre Fâtıma Hatun’dan mütevellide sulbiye kızları hürretü’l-asldır biz bu minvâl üzere şâhidleriz ve şehâdet dahi ederiz deyü her biri edâ-i şehâdet-i şer‘iye eylediklerinde ba‘de’t-ta‘dîl ve’t-tezkiye şehâdetleri makbûle olmağın mûcebince mezbûre Âişe’nin hürriyetine hüküm ve sebîli tahliye olunup mâ-vaka‘a bi’t-taleb ketb olundu. Fi’l-yevmi’s-sâmî aşer min-Şevvali’l-mükerrem li-sene isneteyn ve seb‘în ve elf. Şuhûdü’l-hâl: İbrahim Çavuş b. Mustafa el-mübâşir, Fahrü’l-kuzât Hüseyin Efendi b. Mustafa, Ahmed Efendi, İsmail Bey b. Ömer, Veli b. Mahmud.