İstanbul Mahkemesi 12 Numaralı Sicil (H. 1073-1074/M. 1663-1664) cilt: 16, sayfa: 893 Hüküm no: 1216 Orijinal metin no: [131a-1] Bu defter İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı ve İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) ortaklığı ile hazırlanmıştır. Tacir İvaz v. Pîrî’nin, İngiliz Forenton v. Cani aleyhine açtığı alacak davasının mesnedsiz olduğu Tüccâr tâifesinden Ayvaz v. Pîrî nâm nasrânî dîvân-ı kāimmakām-ı sadr-ı a‘zamîde ma‘kūd mahfil-i kazâda, İngiliz tâifesinden işbu hâmilü’s-sifr Forenton v. Cani nâm nasrânî-i müste’men mahzarında üzerine takrîr-i da‘vâ edip Venedik’de ticâret üzre olan Covan v. İston nâm nasrânî benden her biri dokuzar dirhem olmak üzre iki bin altı yüz kıt‘a riyâlî kebîr guruş istikrâz ve kabz edip meblağ-ı mezbûr iki bin altı yüz riyâlî guruşu mezkûr Forenton’dan bana havâle edip poliçe ta‘bîr olunur havâle-i mezbûreyi mübeyyin ve nâtık ve hat ve hâtemini hâvî temessük verip ba‘dehû mahmiye-i İstanbul’a gelip zikr olunan poliçe ta‘bîr olunur temessükü mezkûr Forenton’a irâet eylediğimde havâle-i mezkûreyi kabûl edip meblağ-ı muhâllun-bih-i mezkûr iki bin altı yüz riyâlî guruşdan iki yüz altmış riyâlî guruşu bana mezkûr Forenton verip mâ‘adâ olan iki bin üç yüz kırk guruşu mezkûr Forenton’dan taleb ederiz suâl olunsun dedikde gıbbe’s-suâl mezkûr Forenton cevâbında husûs-ı mezbûru bi’l-külliye inkâr eylediğinden mâ‘adâ İngiliz müste’menlerinin dâr-ı İslâm’da ettikleri mu‘âmelâta müte‘allika olan da‘vâ ve nizâ‘ları için mürâfa‘a-i şer‘ olduklarında müdde‘îlerinin yedinde hüccet-i şer‘iyyeleri yok ise bilâ-hüccet da‘vâları istimâ‘ olunmayıp ve üzerlerine şehâdet edenlerin şehâdetleri istimâ‘ olunmamak bâbında tuğrâ-yı garrâ-yı sultânî ile mücellâ ahidnâme ve Şeyhülislâm hazretlerinden fetvâ-yı şerîfe olup müdde‘î-i mezkûr İvaz’ın yedinde dahi husûs-ı mezbûr için hüccet-i şer‘iyye olmayıp işbu yedimde olan ahidnâmeye ve fetvâ-yı şerîfeye nazar olunsun deyû ibrâz edip ahidnâmeye nazar olundukda mazmûnu takrîr-i meşrûhuna muvâfık bulunup fetvâ-yı şerîfeye nazar olundukda mazmûn-ı münîfinde müste’men tâifesinden bir tâifeye pâdişâh-ı İslâm ahidnâme verip tâife-i mezbûrenin dâr-ı İslâm’da ettikleri mu‘âmelâta müte‘allik olan da‘vâ ve nizâ‘ları için mürâfa‘a-i şer‘ olunduklarında ol mâddeye mukaddemâ yedlerinde hüccet-i şer‘iyyeler yok ise bilâ-hüccet da‘vâları istimâ‘ olunmayıp, üzerine şehâdet edenlerin şehâdetleri istimâ‘ olunmaya deyû men‘ olunup ahidnâmelerinde böyle kayd ve tahrîr olunmuşken, hâlâ tâife-i mezbûreden yedinde hüccet-i şer‘iyye olmayan “Zeyd’in Amr ile olan da‘vâsına hâkimü’ş-şer‘ bilâ-hüccet şuhûd istimâ‘ına kādir olur mu deyû suâl olunup cevâb, olmaz” deyû [131b] buyurulmağın müdde‘î-i mezbûr İvaz istintâk olundukda bu husûs için yedinde hüccet-i şer‘iyye olmadığına ikrâr ve i‘tirâf etmeğin ahidnâme ve fetvâ-yı şerîfe mûcebince mu‘ârazadan men‘ birle mâ vaka‘a bi’t-taleb ketb olundu. Fî gurreti min Cemâziyelâhir li sene erba‘a ve seb‘în ve elf min hicreti’n-Nebeviyye aleyhi efdalü’s-salâti ve ekmelü’t-tahiyye. Şuhûdü’l-hâl: Abdülkerim Ağa b. Bâli, el-Hâc Ahmed b. Mahmud, Nasûh Beşe b. Yusuf, Abdi Çelebi b. Hüseyin, Mehmed [b.] Ramazan ve gayruhüm.