İstanbul Mahkemesi 22 Numaralı Sicil (H. 1107-1108 / M. 1695-1697) cilt: 57, sayfa: 394 Hüküm no: 294 Orijinal metin no: [93a-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Bosnavî Köse İbrahim Ağa b. Ali b. Ahmed’in nukud vakfı Mahmiye-i İstanbul’da Çerâğī Hamza mahallesinde sâkin iken bundan akdem vedâ‘ı âlem-i fânî eden ashâb-ı hayrâtdan merhûm Bosnavî Köse İbrahim Ağa b. Ali b. Ahmed nâm sahibü’l-hayrın verâseti zevce-i metrûkesi Ayşe bt. Abdullah ile li-ebeveyn ammi Hüseyin Ağa b. Ahmed’e münhasıra olduğu zâhir ve müte‘ayyen oldukdan sonra mezbûr Hüseyin Ağa meclis-i şer‘-i hatîr-i lâzımü’t-tevkīrde müteveffâ-yı mezbûrun ber-vech-i âtî nukūd-ı mevkūfesine kıbel-i şer‘den mansûb mütevellîsi olan Hasan Ağa b. Mehmed mahzarında ikrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm edip vâkıf-ı mezbûr İbrahim Ağa bin seksen dokuz senesi Muharremi’l-haramı gurresinde kendi malından üç bin guruşunu ifrâz ve hasbeten lillahi te‘âlâ vakf ve habs edip meblağ-ı mezbûr üç bin guruş senede her onu on bir buçuk hesâbı üzere istirbâh ve istiğlâl olunup hâsıl olan rub‘ ve gılâlinden yevmî beş akçe cihet-i tevliyet ve yevmî iki akçe cihet-i tevliyet ve yevmî iki akçe cihet-i nezâret ve yevmî dört akçe cihet-i kitâbet ve yevmî iki akçe cihet-i cibâyet ola ve zikrolunan Çerâğī Hamza Mescid-i şerîfinde umdetü’s-sâlikîn eş-Şeyh İslâm Efendi’nin izn-i sultânî ile vaz‘ eylediği minberde hatîb olan kimesne yevmî altı akçe cihet-i hitâbete mutasarrıf ola ve bir kimesne bir akçe vazîfe ile hâdim-i minber ve bir akçe vazîfe ile ferrâş ola ve dört nefer kimesne her biri yevmî ikişer akçe vazîfe ile yevm-i Cum‘ada camî‘-i mezbûrda devirhân ola ve câmi‘-i mezbûrda iki nefer müezzin yevm-i Cum‘ada her biri ikişer akçe vazîfe ile müezzin-i salâ ola ve bir kimesne yevmî iki akçe vazîfe ile mu‘arrif ola ve câmi‘-i mezbûrda evkāt-ı hamse edâ olunup imâm olan kimesne terakki-i imâmet içün yevmî üç akçe vazîfeye ve müezzini yevmî iki akçe vazîfeye mutasarrıf ola ve yirmi dört nefer kimesne ba‘de edâ-i salâti’l-fecr câmi‘-i mezbûrda müctemi‘în oldukları hâlde her biri Kur’ân-ı azîmü’ş-şândan birer cüz-i şerîf tilâvet edip her biri yevmî ikişer akçe vazîfeye mutasarrıf ola ve zikrolunan yirmi dört nefer kimesneden biri yevmî bir akçe noktazen ve du‘âcı ve bir kimesne dahi yevmî bir akçe ile sandûkî olup eczâ-i şerîfeyi ba‘de’l-kırâe cem‘ ve sanduka vaz‘ ve hıfz eyleye ve bir kimesne yevmî iki akçe vazîfe ile câmi‘-i mezbûrda âb-keş olup beher yevm kifâyet mikdârı kuyudan su çekip musluğa vaz‘ eyleye ve mezbûr İslâm Efendi yevmî sekiz akçe vazîfe ile câmi‘-i mezbûrda vâiz olup yevm-i Cum‘ada ba‘de edâ-i salâti’l-cum‘a hâzırûn olan Müslimîne va‘z u nasîhat eyleye ve mahmiye-i mezbûrede bi’l-fi‘l mesned-nişîn-i şerî‘at-i garrâ olan İstanbul kadısı vakf-ı mezbûra hasbî nâzır olup inâyetleriyle nezâret buyuralar deyü şart ve ta‘yîn ve tescil-i şer‘î ve teslîm ile’l-mütevellî edip meblağ-ı mezbûr üç bin guruşu ber-vech-i muharrer vakf-ı sahîh ile vakf ve habsolundukdan sonra vakf-ı mezbûreye mütevellî nasb ve ta‘yîn olunmağla meblağ-ı mezbûr üç bin guruşu bi’t-tevliye ahz u kabz itmişiken ben Bağdad diyârında sâkin olup haber ve âgâhım olmayıp ve tarafımdan vekîlim dahi yoğiken mahmiye-i mezbûrede Servi mahallesi imâmı olup tezvîr ve telbîslik ile ma‘rûf ve meşhûr olan işbu hazır bi’l-meclis İmâm Abdullah b. Mustafa mûrisim merhûm İbrahim Ağa’nın vakf-ı mezbûrunu ibtâl ve ta‘tîl kasdıyla mücerred ekl ü bel‘ murâd edip bin doksan senesi Cemaziyelûlâsı’nın üçüncü günü mahmiye-i mezbûrede Ahî Çelebi mahkemesinde nâib olan müteveffâ Ali Efendi b. Kemâleddin huzûruna kat‘a aslı yoğiken benim yerime bir şahıs götürüp ben merhûm-ı mezbûr İbrahim Ağa’nın hasran vârisi ve vasîyy-i muhtârıyım müteveffâ-yı mezbûr İbrahim Ağa maraz-ı mevtinde ben fevt olduğumda cemî‘-i terekemin sülüsü ifrâz ve vücûh-ı hayrâta sarf oluna deyü vasiyet edip tenfîzine beni vasîyy-i muhtâr [93b] ben dahi ba‘de’l-kabûl müteveffâ-yı mezbûrun sülüs malından üç bin guruş ifrâz ve vakf ve habs edip meblağ-ı mezbûr senede onu on bir hesâbınca ziyâde olmamak üzere istirbâh ve istiğlâl olunup hâsıl olan rub‘undan mezbûr eş-Şeyh İslâm Efendi’ye yevmî altı akçe vazîfe verilip ber-vech-i muharrer câmi‘-i mezbûrda ba‘de salâti’l-Cum‘a kürsüye çıkıp hazır olan Müslimîne va‘zu nasîhat eyleye ve cami‘-i mezbûrda imâm olan kimesne hatîb olup yevmî altı akçe vazîfe verile ve ziyâde imâmet içün iki akçe verile ve müezzini olan kimesne yevm-i Cum‘ada salâ müezzini olup ezân ve ikāmet edip yevmî üç akçe verile ve iki nefer kimesne devirhan olup yevmî ikişer akçe verile ve câmi‘-i mezbûrda âb-keş olan kimesneye yevmî iki akçe verile ve câmi‘-i mezbûrda vaz‘ eylediğim on eczâ-i şerîfenin her birini kendim hayatda oldukça kur’âna ehil olan kimesnelere tevcih edip her birine ikişer akçe verilip ba‘de salâti’l-fecr kırâet edeler ve câmi‘-i mezbûrda müezzin olanlara ba‘de kırâeti’l-eczâ ihlâs-ı şerîf okuyup ve noktazen ve sandûkî olup yevmî ikişer akçe vazîfe verile ve vazîfe-i tevliyet yevmî beş akçe ola ve vakf-ı mezbûra ben hayatda oldukça mütevellî olup benden sonra evlâd-ı evlâd-ı evlâdım mütevellî ola ve akrabâmdan Şaban Ağa yevmî iki akçe ile vakf-ı mezbûra nâzır ve mezbûr İmâm Abdullah yevmî iki akçe ile kâtib ola ve vakf-ı mezbûrun ribhinden fazla kalsa hayatda oldukça kendimin ola benden sonra evlâdımın ola ve tebdîl ve tağyîri merreten ba‘de uhrâ yedimde olup benden sonra tebdîl ve tağyîr olunmaya deyü telbîs ve tezvîr ile şart ve ta‘yîn ve nâib-i mezbûra bir kıt‘a vakfiye tahrîr etdirdiğinden sonra imâm-ı mezkûr Abdullah bin doksan dokuz senesi şehr-i Recebi’l-ferdinin on altıncı günü umûr-ı askeriye istimâ‘ına memûr olup sâbıkā Haleb kadısı olan umdetü’l-mevâliyi’l-izâm Abdülhalim Efendi huzûruna benim yerime kezâlik bir şahıs getirip vakfiye-i mezbûra tahrîr olunan vech üzere şurût-ı merkūmenin tebdîl ve tağyîri yedinde olmak üzere şurût-ı mezkûrenin bazısını tağyîr edip zikrolunan on aded eczâ-i şerîfe mârrü’z-zikr Çerâğī Hamza Mescid-i şerîfinde tilâvet olunmakdan ve yine mescid-i mezbûrda vaz‘ eylediğim kürsü ve âbkeş şurûtundan rücû‘ edip zikrolunan on aded eczâ-i şerîfe Vilâyet-i Rumeli’nde Gabele kazâsına tâbi‘ Sümcek nâm karyede vâki‘ mescid-i şerîfde ber-vech-i muharrer ba‘de salâti’l-fecr on nefer kimesneler Kur’ân-ı azîmü’ş-şândan on aded eczâ-i şerîf tilâvet edip her biri yevmî ikişer akçe vazîfeye mutasarrıf ola ve kürsüye şart ve ta‘yîn eylediğim altı akçe âbkeş vazîfesi olan iki akçe vazîfe ki cem‘an sekiz akçe vazîfe ve yine karye-i mezbûrede binâ olunan mu‘allimhânede mu‘allim olana ta‘yîn ve şart eyledim ve mu‘allim-i mezbûr vazîfe-i mezbûreye mutasarrıf ola ve vakf-ı mezbûrun tebdîl ve tağyîri merreten ba‘de uhrâ yedimde ola ve bâkī şurût ile amel oluna deyü vakfiye-i mezbûre-i mezkûre kenarına tezvîr ve telbîs ile tahrîr etdirip bu vech üzere vâkıf-ı mezkûr İbrahim Ağa’nın tağyîr eylediği şurût-ı mezkûreyi ibtâl ve ta‘tiline bâ‘is ve badî ve bu minvâl üzere telbîs arzlar yazıverip defter-i hazîne-i âmireye kaydettirip tahrîr etdirdiği tezâkiri ihrâk bi’n-nâr etmişidi hâlâ zikrolunan vakfiye-i mezbûrenin ve içinde münderic olan şurûtun kat‘an aslı olmayıp ve bâlâda tafsîl olunan vech üzere meblağ-ı mezbûr üç bin guruş mûrisim merhûm İbrahim Ağa’nın şurût-ı mezkûre üzere tağyîr ve vakf-ı mezbûrda benim vechen mine’l-vücûh alâka ve medhalim olmayıp makbûzum olan asl-ı mal-ı mezkûr üç bin guruşu kendi mesârifine sarfla istihlâk etmekle zimmetimde edâsı lâzım deynimdir ba‘de’l-yevm mûrisim merkūm İbrahim Ağa’nın bâlâda tahrîr olunan şurût-ı mezkûresiyle vakf olmağla medlûlüyle amel olunup ma‘mulün-aleyhden olmak üzere hüccet-i şer‘iyye tahrîr olunsun deyü bi’t-tav‘ı’s-sâf ikrâr ve i‘tirâf eylediğinden sonra mahalle-i mezbûr ahâlîsinden olup merkūm-ı mezbûr İbrahim Ağa’nın vakf ve vasiyyet eylediği meclisde hâzirûn olmağla husûs-ı mezbûra vukūf-ı tâmmı olan sikāt-ı makbûletü’l-kelimât umdetü’l-ulemâi’l-izâm Benli Mustafa Efendi ve cennet-mekân Firdevs-i âşiyân merhûm ve mağfûrun-leh Sultân Selim Han Câmi‘-i şerîfinde imâm-ı evvel olan Abdülbaki Efendi b. Mehmed ve fahrü’l-eimme Hâfız Nasuh Efendi b. Mehmed ve Ahmed Çelebi b. Ferhad ve İsmail Çelebi b. Vakkas ve Musa Efendi b. Mehmed Efendi b. Ahmed ve Mustafa Çelebi b. Durak ve Ahmed Çelebi b. Mehmed Efendi ve el-Hâc Mehmed Efendi b. el-Hâc Abdullah ve Mehmed Çelebi b. Şaban ve Mehmed Çelebi b. Receb ve sâir cem‘-i gafîr ve cemm-i kesîr meclis-i şer‘a hâzırûn olup fi’l-hakīka hâl bâlâda tafsîl ve beyân ve meşrûh ve ayân olunan minvâl üzere olup meblağ-ı mezbûr üç bin guruş merhûm-ı mezbûr Köse İbrahim Ağa b. Ahmed’in vakf-ı sahîh-i şer‘î ile vakf ve habs ve tescîl-i şer‘î ve teslîm ile’l-mütevellî olunması şurût-ı muharrere-i mezbûre üzere vakfıdır deyü her biri alâ tarîkı’ş-şehâde haber vermeğin mûcebiyle meblağ-ı mezbûr üç bin guruş merhûm-ı mezbûr İbrahim Ağa’nın şurût-ı mezkûresi ile vakfı olduğu zâhir ve nümâyân olmağın şurût-ı muharrere-i mezbûre ile amel olunmak üzere mâ vaka‘a bi’t-taleb ketb ve tahrîr olundu. Fi’l-yevmi’l-ışrîn min-Şevvali’l-mükerrem li-sene seb‘a ve mie ve elf min-hicret-i men lehu’l-izzü ve’l-medh ve’s-senâ ve’ş-şerefi aleyhi efdali’t-tahiyye. Şuhûdü’l-hâl: Fahrü’l-guzât Mustafa Efendi nâib-i recül, fahrü’l-akrân Mustafa Ağa muhtesib-i Âsitâne, fahrü’l-akrân Mehmed Ağa çorbacı-i kayıkcıyân, fahrü’l-guzât Receb Efendi nâib-i kapan, fahrü’l-müderrisîni’l-kirâm Mehmed Efendi b. Abdurrahman Efendi, umdetü’l-müderrisîni’l-kirâm Mehmed Efendi b. Eyyûb Efendi, umdetü’l-müderrisîni’l-fihâm Mustafa Efendi b. Mehmed Efendi, Abdülkadir Efendi b. Mehmed Efendi, el-Hâc Mustafa Efendi, el-Hâc Mehmed Çelebi b. İbrahim, İbrahim Çelebi b. İbrahim, İbrahim Çelebi b. Ömer, Mustafa Efendi imâm-ı Yeni imâret, Abdülkadir Efendi b. Ahmed İmâm-ı Gürcü Paşa, [94a] Mehmed Efendi b. Hüseyin, Abdullah Efendi b. Yakup, Türbedâr Hasan Efendi, Hasan Efendi b. Osman, Abdurrahman Efendi kâtib-i muhâsebe, Salih Efendi huddâm-ı muhâsebe, el-Hâc Mustafa b. Ahmed, ve gayruhum mine’l-huzzâr. Yevm-i Cum‘a Fî 8 min-Zilka‘de.