İstanbul Mahkemesi 22 Numaralı Sicil (H. 1107-1108 / M. 1695-1697) cilt: 57, sayfa: 427 Hüküm no: 326 Orijinal metin no: [102b-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Ümmühani Hatun’un vakıf olduğunu iddia ettiği menzil, dükkân ve arazilerin hayatta iken Ahmed Yesri’ye satılmış olduğu Mahmiye-i İstanbul’da Kumkapı kurbünde Cerrahbaşı İshakbey mahallesi sâkinelerinden olup zâtını ma‘rifet-i şer‘iyye ile ârifân Hasan Çelebi b. Resül ve Ali Ağa b. Mehmed ta‘rîfleriyle mu‘arrefe olan Ayşe Hatun bt. Yahya meclis-i şer‘-i şerîf-i enverde mahmiye-i mezbûrede Kocamustafapaşa-yı atîk mahallesi ahâlîsinden olup bundan akdem Şâm-ı Şerîf kadısı iken vefât eden merhûm Ahmed Yüsrî Efendi b. Mustafa b. Hüseyin’in verâseti zevce-i metrûkesi Şerife Hafsa Hatun bt. el-merhûm es-Seyyid Ahmed Efendi ile sulbî kebîr oğlu es-Seyyid Yahya Çelebi’ye ve sulbiye kebîre kızı Şerîfe Afîfe’ye münhasıra olduğu şer‘an zâhir ve müte‘ayyen oldukdan sonra tereke-i merhûm-ı mezbûrdan olmak üzere zikr-i âtî menzile vaz‘-ı yedleri sâbit ve zâhir olan işbu ashâbü’l-kitâb mezbûrûn es-Seyyid Yahya Çelebi ve Şerîfe Hafsa ve Şerîfe Afîfe taraflarından husûs-ı âti’z-zikre vekîl olduğu mezbûretânın zâtlarını ma‘rifet-i şer‘iyye ile ârifân Mustafa Çelebi b. Abdülfettah ve Ahmed Ağa b. Mehmed şehâdetleriyle şer‘an sâbit olan Mehmed Efendi b. Abdurrahman mahzarında üzerine da‘vâ ve takrîr-i kelâm edip zikrolunan Mustafapaşa-yı atîk Câmi‘-i şerîfi kurbünde Canbaziye mahallesi sâkinelerinden olup bin doksan bir senesinde tarîk-i hâcc-ı şerîfde vefât eden Fâtıma Hatun bt. Evliyâ Mehmed Çelebi b. Ahmed hâl-i hayatında bin doksan senesi Cumâdelûlası’nın yirminci günü Mahmudpaşa Mahkemesi’nde nâibü’ş-şer‘i -şerîf olup hâlâ Halebü’ş-şehbâ kazâsından munfasıl olan umdetü’l-mevâli’l-izâm Tatar Abdülhalim Efendi huzûrunda zikrolunan Canbaziye mahallesinde vâki‘ Abdullah Efendi bahçesi demekle ma‘rîfe olup bir tarafı ba‘zen mahalle-i mezbûre imâmına meşrûta vakıf menzil ve ba‘zen tarîk-i âm ve bir tarafı Baba Nakkaş Vakfı ve ba‘zen müezzine meşrût vakıf menzil ve ba‘zen Fâtıma Hatun menzili ve ba‘zen tarîk-i âm ve bir tarafı sûfiyyûna meşrûta vakıf menzil ve bir tarafı Mehmed Ağa veresesi mülkleri ile mahdûd dâhilen ve hâricen büyût-i adîde ve kilâr ve cameken ve bi’r-i mâ ve köşk ve kebîr bahçe ve yedi bâb dükkânları müştemil mülk menzilini ve mahmiye-i mezbûrede Kadırga Limanı kurbünde Çadırcı Ahmed mahallesinde vâki‘ bir tarafdan Behram Çavuş Câmi‘-i şerîfi ve bir tarafdan Çadırcı Mehmed Ağa mülkü ve bir tarafdan mîrî bostanı ve bir tarafdan mirahur menzili ve ba‘zen tarîk-i âm ile mahdûd büyût-ı adîdeyi müştemil mülk menzilini ve nakd iki bin beş yüz guruşunu vakf ve habs edip galle ve tasarruf ve tevliyetlerini evvelâ kendüye ba‘dehâ babası mezbûr Evliyâ Mehmed Çelebi’ye ba‘dehû anası Emine Hatun’a ba‘dehâ kız karındaşı Ümmühani Hatun’a ba‘dehâ mezbûre Ümmühani Hatun’un oğlu Ömer’e ba‘dehû mezbûr Ömer’in evlâdına ve evlâd-ı evlâdına evlâd-ı evlâdına ba‘de’l-inkırâz teyzesi kızı olmağla bana şart ve ta‘yîn edip mûmâ-ileyh Abdülhalim Efendi dahi husûs-ı mezbûru nâtıka bir kıt‘a vakfiye tahrîr eyledikden sonra bin doksan senesinde tarîk-i hâcc-ı şerîfde evvelâ mezbûre Fâtıma ba‘dehâ mezbûrûn Evliyâ Mehmed Çelebi ve Emine ve Ümmühani ve Ömer ve merkūm Ömer’in evlâdı müte‘akiben fevt olup benden gayri meşrûtün lehüm bi’l-külliye mutasarrıflar olup ancak nevbet-i tevliyet ve tasarruf benim iken zikrolunan Canbaziye mahallesinde vâki‘ Abdullah Efendi bahçesi demekle ma‘rûf olan menzil-i mahdûd-ı mezbûra merhûm-ı mezbûr Ahmed Yüsrî Efendi’nin terekesinden olmak üzere veresesi müvekkilûn-ı mezbûrûn bi-gayr-ı hakkın vâzı‘u’l-yed olmağın hâlâ suâl olunup müvekkilleri mezbûrûn menzil-i mahdûd-ı mezbûrdan kasr-ı yed ve vakfiyet üzere bana teslîme vekîl-i mezbûr Mehmed Efendi’ye tenbîh olunmak matlûbumdur dedikde gıbbe’s-suâl vekîl-i merkūm Mehmed Efendi cevâbında menzileyn-i mahdûdeyn-i mezbûreyn merkūme Fâtıma Hatun bt. Evliyâ Mehmed Çelebi b. Ahmed’in mukaddemâ mülk ve hakkı olup lâkin mezbûre Fâtıma Hatun bin seksen dokuz senesi Saferü’l-hayrı’nın gurresindeki müdde‘iye-i mezbûrenin vakfiyet iddi‘â eylediği târihden on altı ay mukaddem mahmiye-i mezbûrede Davudpaşa Mahkemesi’nde nâibü’ş-şer‘ olup hâlâ Bağdad-ı bihişt-âbâd kadısı olan umdetü’l-mevâliyi’l-izâm Mustafa Efendi b. Ali kıbelinden zikr-i âtî hîbeyi tahrîre me’zûnen irsâl olunan Mahmud Efendi b. Abdullah’ın menzil-i mahdûd-ı mezbûrda udûl-i Müslimîn mahzarlarında akd eylediği meclis-i şer‘de cemî‘ mâlik olduğu eşyâ-i ma‘lûmesini ve nakd-i meblağ-ı mezbûr iki bin beş yüz guruşunu ve menzileyn-i mahdûdeyn-i mezbûreyni ba‘de’t-tahliyetü’ş-şer‘iyye yedinde mülk ve hakkı olduğu husûs-ı mezbûru ketb ve tahrîr ba‘dehû ma‘an ba‘s olunan Mustafa b. Ahmed ve Mehmed b. Ahmed ile meclis-i şer‘a varıp inhâ ve takrîr etmekle işbu hîbe hücceti tahrîr olunup eşyâ-i ma‘lûme-i mezbûre ve nakd-i meblağ-ı mezbûr iki bin beş yüz guruş menzileyn-i mahdûdeyn-i mezbûreyn merkūm Evliyâ Mehmed Çelebi’nin emlâk-i mevhûbesi olup yedinde iken mezbûr Evliyâ Mehmed Çelebi dahi fevt olup verâseti zevce-i metrûkesi Emine Hatun bt. Süleyman ile sulbiye kebîre kızı mezbûre Ümmühani Hatun’a münhasıra olup kable’l-kısme mezbûre Emine dahi fevt olup verâseti sadriye kebîre kızı merkūme Ümmühani’ye münhasıra olmağla menzileyn-i mahdûdeyn ırsen merkūme Ümmühani’ye isâbet ve intikāl eyledikden sonra bin yüz iki senesi Zilkadeti’ş-şerîfesi’nin yedinci günü yine Davudpaşa Mahkemesi’nde nâibü’ş-şer‘ olan umdetü’l-müderrisîn Yusuf Efendi kıbelinden kezâlik tahrîre me’zûnen irsâl olunan Mehmed Efendi’nin mûmâ-ileyh Ahmed Yüsrî Efendi menzilinde udûl-i Müslimîn huzûrlarında akd eylediği meclis-i şer‘-i şerîfde mezbûre Ümmühani zikrolunan Canbaziye mahallesinde vâki‘ Abdullah Efendi bahçesi demekle ma‘rûf olan menzil-i mahdûd-ı merkūmu yedinde mülk-i mevrûsu olduğu hâlde mûmâ-ileyh Ahmed Yesri Efendi’ye hâl-i hayatlarında bin kıt‘a esedî guruş ile ol târihde beyne’n-nâs râyic olan yirmi dört bin mankura bey‘ ve teslîme mûmâ-ileyh Ahmed Yüsrî Efendi dahi iştirâ ve tesellüm ve def‘-i semen-i mezbûr eylediğine mezbûr Mehmed Efendi mahâllinde tahrîr ba‘dehû ma‘an ba‘s olunan Siyavuş b. Abdullah ile meclis-i şer‘a varıp haber vermekle işbu bey‘ hücceti tahrîr olunup hatta mezbûre Fâtıma Hatun ber-vech-i muharrer tarîk-i hâcc-ı şerîfde fevt olmağla verâseti zevc-i metrûku es-Seyyid Mehmed Efendi b. es-Seyyid Ali ile babası merkūm Evliyâ Mehmed Çelebi’ye ve vâlidesi mezbûre Emine bt. Süleyman’a münhasıra oldukdan sonra mezbûr es-Seyyid Mahmud Efendi bin yüz üç senesi Cemaziyelâhiresi’nin on altıncı günü zikrolunan Davudpaşa Mahkemesi’nde nâibü’ş-şer‘-i şerîf olan Mehmed Efendi b. Abdullah huzûrunda mezbûre Ümmühani Hatun muvâcehesinde menzileyn-i mezbûreyn merkūme Fatma’nın ile’l-vefât mülk ve hakkı olup ba‘de’l-vefât nısf-ı şâyi‘leri buna ve nısf-ı şayi‘-i âharı babası mezbûr Evliyâ Mehmed Çelebi ve vâlidesi merkūme Emine Hatun’a isâbet etmiş iken mezbûre Ümmühani evvelâ tahdîd olunan menzil-i mezbûru mûmâ-ileyh Ahmed Yesri Efendi’ye bin guruş ile yirmi dört bin mankura fuzûlen bey‘ u teslîm ve zikrolunan Çadırcı Ahmed mahallesinde vâki‘ menzil-i merkūma müstakillen vaz‘-ı yed eder ben bey‘-i mezbûru hüccetsiz olup semen-i mezbûrun nısfı ile sâniyen tahdîd olunan menzilin nısf-ı şâyi‘ini mezbûre Ümmühani Hatun’dan taleb ederim deyü da‘vâ eyledikde ol dahi cevâbında kız karındaşım mezbûre Fâtıma Hatun menzileyn-i mezbûreyni ber-vech-i muharrer bin seksen dokuz senesi Saferü’l-hayrının gurresinde babası mezbûr Evliyâ Mehmed Çelebi’ye hîbe-i sahîha-i şer‘iyye ile ba‘de’t-tahliye hîbe ve temlîk ve teslîm edip ol dahi meclis-i hîbede ittihâb ve kabûl ve kabz eylediğinden sonra evvelâ babam mezbûr Evliyâ Mehmed Çelebi fevt olup menzileyn-i mezbûreyn hasran vârisleri olan zevcesi mezbûre Emine Hatun ile sulbiye kebîre kızı olduğuma binâ’en bana isâbet edip ba‘dehû vâlidem mezbûre Emine dahi fevt olup verâseti ancak bana münhasıra olmağla hisse-i irsiyesi bana isâbet etmişdir deyü da‘vâyı def‘ ve def‘-i mezbûrunu udûl-i Müslimînden ve mahalle-i mezbûre ahâlîsinden el-Hâc Abdurrahman Efendi b. Receb ve Mehmed Çelebi b. Murad şehâdetleriyle şer‘an isbât etmekle mezbûr es-Seyyid Mahmud Efendi bî-vech mu‘ârazadan men‘ olunup işbu hüccet-i şer‘iyye dahi tahrîr olundukdan sonra mûmâ-ileyh Ahmed Yesri Efendi dahi fevt olmağla menzil-i mezbûr veresesi mezbûrûna ırsen isâbet etmekle menzil-i mezbûra müvekkillerim mezbûrûn vaz‘-ı yed eder [103a] emlâk-i mezbûrenin mecmû‘u bâlâda tafsîl olunan vech üzere bi tarîkı’l-hîbe mezbûre Fâtıma Hatun’un yedinden ihrâc ve mülkünden nez‘ olmuş iken on altı ay sonra vakfiye-i mezbûre tezvîr ile tahrîr olunup hatta Âsitâne-i saâdet’de mukaddemâ sadâret-i uzmâ ve vekâlet-i kübrâ kāimmakāmı olan merhûm Ömer Paşa zamanında vakfiye-i mezkûre ber-vech-i muharrer tezvîr ile tahrîr olunduğu Dîvân-ı âlî’de huzûr-ı hâkimü’ş-şer‘de şuhûd-ı udûlle sâbit ve zâhir olmağla şak olunup medlûlüyle amel ve sûreti sicill-i mahfûzdan ihrâc olmak üzere fermân-ı âlî sâdır olmuşidi deyü her biri zikrolunan tevârih ile müverraha ve nüvvâb-ı mezbûrûnun imzâlarıyla mümzât ve hâtemleriyle mahtûme ve mazmûnları min-külli’l-vücûh takrîr-i meşrûhuna muvâfık üç kıt‘a hüccet-i şer‘iyye ibrâz edip müdde‘iye-i mezbûrenin vakfiyet iddi‘â eylediği târihden on altı ay mukaddem iddi‘â-yı hîbe ile da‘vâyı def‘ edicek gıbbe’l-istintâk ve’l-inkâr mezbûr Mehmed Efendi’den def‘-i mezbûrunu mübeyyene beyyine taleb olundukda udûl-i Müslimînden ve mahalle-i mezbûre ahâlîsinden olup müteveffât-ı mezbûrenin hayatında zâtını ârifûn ve zeyl-i hücec-i mezkûrede isimleri mastûr olan şuhûddan Mehmed Ağa b. Ahmed ve Ömer Çelebi b. Murad ve hâlâ imâm olan Abdurrahman Efendi b. Receb ve Kocamustafapaşa mahallesi İmâmı Nurullah Efendi b. Abdurrahman Efendi nâm kimesneler li ecli’ş-şehâde meclis-i şer‘a hâzırûn olup isre’l-istişhâd fi’l-hakīka bin doksan bir senesinde tarîk-i hâcc-ı şerîfde vefât eden mezbûre Fâtıma Hatun bt. Evliyâ Mehmed Çelebi b. Ahmed hâl-i hayatında bin seksen dokuz senesi Saferü’l-hayrı gurresinde ki işbu müdde‘iye-i mezbûrenin vakfiyet iddi‘â eylediği târihden on altı ay mukaddem mahmiye-i mezbûrede Davudpaşa Mahkemesi’nde nâib-i şer‘-i şerîf olup hâlâ Bağdad-ı bihişt-âbâd kadısı olan umdetü’l-mevâli’l-izâm Mustafa Efendi b. Ali kıbelinden hîbe-i mezkûreyi tahrîre me’zûnen irsâl olunan Mahmud Efendi b. Abdullah’ın menzil-i mahdûd-ı mezbûrda udûl-i Müslimîn mahzarlarında akd eylediği meclis-i şer‘de cemî‘-i malik olduğu eşyâ-i ma‘lûmesini ve nakd-i meblağ-ı mezbûr iki bin beş yüz guruşunu ve mahmiye-i mezbûrede zikrolunan Canbaziye mahallesinde vâki‘ Abdullah Efendi bahçesi demekle ma‘rûf olup bir tarafı ba‘zen mahalle-i mezbûre imâmına meşrût vakıf menzil ve ba‘zen tarîk-i âm ve bir tarafı ba‘zen Baba Nakkaş Vakfı ve ba‘zen müezzine meşrûta vakıf menzil ve ba‘zen Fâtıma Hatun Menzili ve ba‘zen tarîk-i âm ve bir tarafı sûfiyyûna meşrûta vakıf menzil ve bir tarafı Mehmed Ağa veresesi mülkleri ile mahdûd ve dâhilen ve hâricen büyût-ı adîdeyi ve kilâr ve câmeken ve bi’r-i mâ ve köşk ve kebîr bahçe ve yedi bâb dükkânları müştemil mülk menzilini ve mahmiye-i mezbûrede Kadırga Limanı kurbünde Çadırcı Ahmed mahallesinde vâki‘ bir tarafdan Behram Çavuş Cami‘-i şerîfi ve bir tarafdan Çadırcı Mehmed Ağa mülkü ve bir tarafdan mîrî bostan ve bir tarafdan ba‘zen Mirahur menzili ve ba‘zen tarîk-i âm ile mahdûd büyût-ı adîdeyi muhtevî mülk menzilini ba‘de’t-tahliyeti’ş-şer‘iyye yedinde mülk ve hakkı olduğu hâlde babası mezbûr Evliyâ Mehmed Çelebi’ye hîbe-i sahîha-i şer‘iyye ile bizim huzûrumuzda hîbe ve temlîk ve teslîm edip mezbûr Evliyâ Mehmed Çelebi dahi bilâ-mâni‘ meclis-i hîbede ittihâb ve kabûl ve kabz ve temellük eyledikden sonra mezbûr Mahmud Efendi husûs-ı mezbûru ketb ve tahrîr ba‘dehû ma‘an ba‘s olunan Mustafa Çelebi b. Ahmed ve Mehmed b. Ahmed ile meclis-i şer‘a varıp inhâ ve takrîr etmekle işbu hîbe hücceti tahrîr olunup eşyâ-i ma‘lûme-i mezbûre ve meblağ-ı merkūm ve menzileyn-i mahdûdeyn-i mezbûreyn mezkûr Evliyâ Mehmed Çelebi’nin emlâk-i mevhûbesi olup yedinde mülk ve hakkı iken mezbûr Evliyâ Mehmed Çelebi dahi fevt olup verâseti zevce-i metrûkesi Emine Hatun bt. Süleyman ile sulbiye kebîre kızı mezbûre Ümmühani’ye münhasıra olup kable’l-kısme mezbûre Emine dahi fevt olup verâseti sadriye kebîre kızı merkūme Ümmühani’ye münhasıra olmağla menzileyn-i mahdûdeyn-i mezbûreyn ırsen merkūme Ümmühani’ye isâbet ve intikāl eyledikten sonra bin yüz iki senesi Zilkâdeti’ş-şerîfesi’nin yedinci günü yine Davudpaşa Mahkemesi’nde nâibü’ş-şer‘i’ş-şerîf olan umdetü’l-müderrisîni’l-kirâm Yusuf Efendi kıbelinden kezâlik tahrîre me’zûnen irsâl olunan Mehmed Efendi’nin mûmâ-ileyh Ahmed Yesri Efendi b. Mustafa b. Hüseyin’in menzilinde udûl-i Müslimîn huzûrlarında akd eylediği meclis-i şer‘de mezbûre Ümmühani Hatun’a zikrolunan Canbaziye mahallesinde vâki‘ Abdullah Efendi bahçesi demekle ma‘rûf olan menzil-i mahdûd-ı mezbûru yedinde mülk-i mevrûsu olduğu hâlde mûmâ-ileyh Ahmed Yesri Efendi’ye hâl-i hayatlarında bin kıt‘a esedî guruş ile ol târihde beyne’n-nâs râyic olan yirmi dört bin mankura bizim huzûrumuzda bey‘ ve temlîk ve teslîm ol dahi iştirâ ve temellük ve tesellüm ve def‘-i semen-i mezbûr edip işbu hüccet-i şer‘iyye tahrîr olunmuşidi biz bu vech üzere müdde‘iye-i mezbûrenin vakfiyet iddi‘â eylediği târihden on altı ay mukaddem menzil-i mahdûd-ı mezbûru mezbûre Fâtıma Hatun babası mezkûr Evliyâ Mehmed Çelebi b. Ahmed’e hîbe ve temlîkine ba‘dehû mezbûrân Evliyâ Mehmed Çelebi ve Emine’nin fevtlerinden sonra merkūme Ümmühani’nin mezbûr Ahmed Yesri Efendi’ye bey‘ ve teslîmine şâhidleriz şehâdet dahi ederiz deyü her biri edâ-i şehâdet-i şer‘iyye eylediklerinde şuhûd-ı mezbûrûnun keyfiyet-i hâllerini suâl içün kıbel-i şer‘den irsâl olunan el-Hâc Halil Efendi b. Mehmed mahalle-i mezbûreye varıp ahâlîsinden Ahmed Bey b. el-merkūm Fazlı Paşa ve Abdurrahman b. el-Hâc Mehmed ve Ahmed Ağa b. Sadreddin ve Abdurrahman Efendi b. Mustafa ve es-Seyyid Abdullah b. Ahmed Efendi ve Abdülbaki Efendi b. Hüseyin ve Fethullah b. Fazlullah ve Süleyman Bey b. el-Hâc Hamza ve el-Hâc Ahmed b. Abdüllatif ve Mustafa Çelebi b. Halil ve Hasan Efendi b. Mehmed ve İsmail b. Ahmed ve İsmail Çelebi b. Ramazan ve es-Seyyid Şerefeddin b. es-Seyyid Mehmed Efendi ve Abdullah Çelebi b. Ahmed ve Mustafa Efendi b. el-Hâc Mehmed ve el-Hâc Hasan b. Osman ve Şaban Çelebi b. Ali ve İsmail Efendi b. Mustafa ve Hasan Ağa b. Abdurrauf ve Mehmed Çelebi b. Receb ve Mehmed Çelebi b. Halil ve Mustafa Çelebi b. Mehmed ve Mustafa Ağa b. Mehmed ve Ali Çelebi b. Hüseyin ve Ali Efendi b. Şaban ve Şahin Beşe b. Abdullah ve Mehmed Çelebi b. Abdurrahman ve Hasan Çelebi b. Ali ve el-Hâc Ömer b. el-Hâc Ramazan ve es-Seyyid Ahmed b. es-Seyyid Mustafa ve Nuri Mehmed Efendi b. Ahmed ve Ali Ağa b. Abdülkadir ve sâirlerinden şuhûd-ı mezbûrûnun keyfiyet-i hâllerini suâl eyledikde onlar dahi şuhûd-ı mezbûrûndan her biri adl olup velev aleynâ makbûletü’ş-şehâdelerdir deyü haber verdiklerini mezbûr Halil Efendi mahâllinde tahrîr ba‘dehû ma‘an ba‘s olunan Mehmed b. İbrahim ve Ahmed b. Mehmed ile meclis-i şer‘a gelip cümle muvâcehesinde alâ vukû‘ihî inhâ ve takrîr etmeğin şuhûd-ı mezbûrûn sırren ve alenen ta‘dîl ve tezkiye olunup şehâdetleri makbûle olmağın mûcebiyle müdde‘iye-i mezbûre bî vech mu‘ârazadan men‘ olunup mâ hüve’l-vâki‘ bi’t-taleb ketb olundu. Fi’l-yevmi’s-sâdis aşar min-şehr-i Şevvali’l-mükerrem li-sene seb‘a ve mie ve elf. Şuhûdü’l-hâl: Umdetü’l-müderrisîni’l-kirâm Rodosîzâde Mehmed Efendi, fahrü’l-müderrisîni’l-fihâm Mustafa Efendi b. Hasan, Receb Efendi nâib-i kapan, el-Hâc Mustafa b. Eyüp, Abdullah Efendi nâib-i keşf, Yusuf Efendi b. Ahmed el-imâm, Hasan b. Rasul, el-Hâc Mustafa b. ( ), Çadırcı Mehmed Ağa b. ( ).