İstanbul Mahkemesi 25 Numaralı Sicil (H. 1179-1180 / M. 1765-1767) cilt: 76, sayfa: 149 Hüküm no: 104 Orijinal metin no: [52-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. İstanbul ve civarında bulunan tulumba şeritçilerinin tezgâh sayıları ile usta adedleri ve işleyecekleri şeridlere dair nizamname Başmuhâsebe’den Tulumbacı şeridcilerine verilen fermân-ı âlîşânın ilmühaberi Mahmiye-i İstanbul’da tulumbacı şeridcilerinin hâlâ işledikleri şeridleri kalb ve redî olduğundan mâ‘adâ nizâm-ı kadîmlerinden ziyâde destgâhlar peydâ eylediler deyü ehl-i İslâm’dan olan ustaları iştikâ etmeleriyle huzûr-ı âlîlerinde akdolunan meclis-i şer‘-i şerîfde nesc eyledikleri şeridlerinin numûneleri mu‘âyene olundukda kalb ve redî olmağla husûs-ı mezkûr mübâşir ta‘yîn olunan İbrahim Çavuş ve Kethüdâ ve yiğitbaşı ve sâir ihtiyâr ustaları ma‘rifetleriyle mahmiye-i İstanbul’da ve Hasköy’de ve sâir oldukları mahâllerde olan destgâhları ve ustaları tahrîr olundukda ehl-i İslâm ustaları on dört nefer ve yirmi üç destgâh ve zimmî ustaları on üç nefer ve on yedi destgâh ve Yahûdî ustaları seksen beş nefer ve yüz on destgâh ki cem‘an yüz elli destgâh ve yüz on iki nefer ustaya bâliğ ve işledikleri şeridler tekrâr mu‘âyene ve her miskālinin bahası ve nev‘i nizâmı tedkīk olundukda harîr üzerine nesc olunan şeridlerin bahası gālî olmağla cevârî ve kuravî? cübbelerine? hayt olunmağla herkesin kudreti olmamağla bahası dûn olmak için tâife-i mezbûrenin yedlerinde olan i‘lâmla bin yüz yetmiş beş senesinde Venedik tiresi üzerine işlenmesine müsâ‘ade olunmağla binâen-aleyh ednâsı yetmiş beş dirhem Venedik tiresi üzerine yüz dirhem kılâbdân ve evsatı elli beş dirhem Venedik tiresi yine yüz dirhem kılâbdân ve a‘lâsı otuz beş dirhem harîr üzerine yine yüz dirhem kılâbdân ve Leh şeridi taklîdi işledikleri şeridi dahi yine otuz beş dirhem harîr üzerine yüz dirhem kılâbdân ile nesc ve i‘mâl ve a‘lâsının bir miskāli on dört paraya ve evsatının miskāli yedi paraya ve ednâsının miskāli altı paraya ve Leh taklîdinin dahi beyazının miskāli on altı paraya ve sarısının on yedi paraya ve bükmesinin dahi miskāli vech-i meşrûh üzere on altı ve on yedi paraya bey‘ olunup ve tireyi işleyecek ustaları içlerinde elli bir nefer ustalarına tahsîs ve mâ‘adâsı harîr üzerine işleyip ve harîr işleyenler tire üzerine ve tire işleyenler harîr üzerine işlemeyip ve dokudukları şeridleri yiğitbaşıları ve ehl-i İslâmdan bir nefer ustabaşı ta‘yîn eyledikleri Ahmed Usta ve ehl-i zimmîden bir nefer ustabaşı ta‘yîn etdikleri Melkon ve Yahûdîden üç nefer ustabaşı ta‘yîn etdikleri Hamsalam ve Moşalam ve İsak hâzır oldukları hâlde meclis-i şer‘-i şerîfde numûne irâet etdikleri parça şerid ile ayâr edip vech-i meşrûh üzere tâm olduğu sûretde kethüdâları ucunu mühürleyip ve noksânı olur ise kat‘ eylemek şartıyla bi’l-cümle ustaları mahâlleri tasrîhiyle isimleri defter olunup ve ba‘de’l-yevm zikr olunan dört nev‘ şeridlere penbe ve keten ipliği idhâl olunmayıp nisâb-ı mezkûrdan ziyâde tire ve harîr konmamak ve fîlerinde dahî bir akçe ziyâdeye ve kethüdâ mührü olmadıkça bey‘ine ruhsat verilmemek ve nizâm ve intizâmları üzere yüz elli destgâh ve yüz on iki usta kâfî ve vâfî olmağla biri fevt oldukda birinin oğlu var ise yerine, yok ise pîr-i perver kalfalarından biri usta olup ziyâde olmamak üzere cümlesi icmâ‘ ve ittifâk ve eğer içlerinden bu nizâmın hilâfına hareket eder olur ise ehl-i İslâmdan ise kal‘aya ve zimmî ise te‘dîben küreğe vaz‘ olunmağa her biri râzı olmalarıyla bu şurût nizâmları düstûrü’l-amel olmak için müceddeden defter ve i‘lâmları Başmuhâsebe’ye kayd ve yedlerine sûret verilmek için hâlâ İstanbul Kādısı Mehmed Hamid Efendi hazretleri i‘lâm etmeleriyle i‘lâmda mezkûr vech-i meşrûh üzere şurût ve uhûd düstûrü’l-amel olup fîmâ-ba‘d şurûtları mer‘î ve mu‘teber olmak için defterleri Başmuhâsebe’ye kayd ve yedlerine sûret verilip İstanbul kādısı fazîletlü efendi tarafına başka ilmühaber verilmek bâbında fermân-ı âlî sâdır olmağla mûcebince kaydolunup İstanbul kādısı fazîletlü efendi hazretleri tarafına başka ilmühaber verilmekle işbu sûret-i fermân-ı âlî tahrîr olunmuşdur. Fî 17 min-Muharrem sene 1180.