İstanbul Mahkemesi 78 Numaralı Sicil (H. 1216-1217 / M. 1801-1803) cilt: 82, sayfa: 161 Hüküm no: 144 Orijinal metin no: [19b-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Tüccar ve bakkal pazarbaşılarına ferman verilmesi Tüccâr ile bakkālân pazarbaşısı yedlerine başka başka fermân-ı âlî i‘tâsına dâir Ma‘rûz Sâdır olan fermân-ı âlîlerine imtisâlen işbu arzuhâl ve derkenâra ba‘de’n-nazar ashâb-ı arzuhâl Âsitâne-i aliyye’de bal kapanı ve Galata yağ kapanı ve revgan-ı zeyt ve odun kapısı ve kuruyemiş ve pekmez ve pirinç tüccârları ve mumcu esnâfı mazbûtü’l-esâmî kimesneler meclis-i şer‘-i şerîfde bakkāl esnâfının Pazarbaşıları vekîli Ahmed Çelebi ve bölük başıları es-Seyyid Ahmed ve usta başıları hâzır oldukları hâlde her biri takrîr-i kelâm ve ifâde-i merâm edip işbu yedimize i‘tâ buyrulan müte‘addid evâmir-i aliyye mantûklarınca bakkāl tâifelerinin emti‘aları olup bilâd-ı sâireden Âsitâne-i aliyyeye celb eylediğimiz envâ‘-ı zehâyir pazarbaşı ve bölükbaşı ve ustabaşılar ma‘rifetleriyle kefîlleri alınmış ve taht-ı rabtiye idhâl olunmuş bakkāl esnâfına tevzî‘ ve ber-vech-i sühûlet semenleri cem‘ ve tahsîl ve ashâbına teslîm olunmak ve pazarbaşı ve bölükbaşı ve ustabaşıları ma‘rifetleriyle kefîle merbût olunmayanlar bakkāl olmamak ve mechûlü’l-ahvâl ba‘zı kimesneler Âsitâne-i aliyye ve bilâd-ı selâsede battâl bakkāl gediği tedârik ve murâd eyledikleri mahalle nakl etmek üzere bilâd-ı selâse hâkimlerinden ve mehâkim-i sâireden i‘lâm ve hüccet ahz ve hilâf-ı şürût ve nizâm müceddeden bakkāl dükkânı ihdâs ve mâl-ı tüccârı iştirâ ve ba‘dehû firâr ve gaybet etmekle mâl-ı tüccârın itlâf ve ızâ‘atına bâ‘is ve ihtilâl-i nizâma bâdi olanları pazarbaşılar men‘ murâd eyledikde yedimizde i‘lâm ve hüccet vardır deyü ısrâr etmeleriyle fîmâ ba‘d gerek Âsitâne-i aliyye’de ve gerek bilâd-ı selâsede nakli ve müceddeden dükkân küşâdı ve birbirlerine gedik bey‘ u şirâsı ve istiğlâl tarîkiyle bey‘i ve nakil ve bey‘ ve istiğlâl olunacak gediklerde âhar kimesnenin hissesi ve hukūk-ı eytâm oldukda isim ve şöhretleri tasrîh olunarak pazarbaşı ve bölükbaşı ma‘rifetleriyle ancak İstanbul kadıları huzûrlarında hüccet ve i‘lâm olunmak ve zikr olunan husûslarda bilâd-ı selâse kadılarından ve mehâkim-i sâireden bir-takrîb i‘lâm ve hüccet alırlar ise amel ve i‘tibâr olunmamak mer‘î ve mu‘teber nizâm-ı kadîmden iken zikr olunan nizâm-ı mezkûrun ekserisi mürûr-ı zamân ile metrûk olmağla tüccâr ve esnâf beynlerinde bâ‘is-i tefrika olup beynimizde olan ihtilâli def‘ ve mâl-ı tüccârı itlâf ve ızâ‘atten vikâye zımnında fîmâ ba‘d bakkāl tâifesinden biri tüccârdan iştirâ eylediği zehâirin akçesini vermekde cevr ve ezâ veyâhud kable’l-edâ hâlik oldukda veyâhud kendisi iflâsa çıkardıkda yedinde mevcûd olan emti‘ası pazarbaşı vesâirleri ma‘rifetleriyle ve ma‘rifet-i şer‘le bey‘ olunup vefâ etmediği sûretde mâlik oldukları gedikleri mu‘temed ve milli ustalar kefâletleriyle İstanbul kadıları huzûrunda âhara bey‘ olunup deynine verilmek ve bâkī deyni kalır ise kefîllerinden tahsîl olunmak muktezâ-yı şürût-ı nizâm iken bu esnâda şerâyit-i mezkûreye adem-i ri‘âyet-birle kırk bin guruşdan mütecâviz emvâl-i tüccâr firâri ve müflis ve hâlik olan bakkāllar zimmetlerinde müterâkim olduğundan başka bundan böyle dahi âdet-i müstemirreleri üzere emvâl-i tüccârı ekl ve bel‘ edecekleri bedîdâr olmağla tüccâra bi’l-külliye za‘af târi olup Der-aliyye’ye celb-i zehâire adîmü’l-iktidâr olacağımız zâhir ve âşikâr olmağla hâlimize terahhümen bâlâda tafsîl ve beyân olunan şerâyit-i muharrereyi hâvi ve fîmâ ba‘d pazarbaşı vekîli ve bölükbaşı ve usta başıların tebdîli iktizâ ettikde tüccârın ma‘lûmları olmak için ol meclisde hâzır bulunmaları ve bu makūle emvâl-i tüccârın telef ve zâyi‘ olmasına tekâsüllerinden nâşî bâ‘is olan pazarbaşı ve ustabaşılarından tahsîl ve tazmîn olunmak şerâyit-i muharrere-i mezkûre düstûrü’l-amel tutulup vakten mine’l-evkāt hilâfı hareket olunmamak üzere tuğra-yı garrâ ile muvaşşah ve mu‘anven tüccâr-ı merkūmûn yedlerine başka bir kıt‘a ve bakkālân pazarbaşısı yedine başka bir kıt‘a fermân-ı cihan-mutâ ısdâr ve ihsân buyrulmasını istid‘â ederler nefsü’l-emr takrîr-i meşrûhları mutâbık-ı hakīkat-i hâl olup sıyânet-i emvâl-i tüccâr Âsitâne-i aliyyeye ecnâs zehâirin kesret ve vefret üzere isticlâbına bâdi ve ibâdullâhın refâh-ı hâllerini müeddi masâlih-i hayriyyeden olmağla himâye-i tüccâr-ı lâzıme-i şân-ı saltanat-ı seniyyeden olup mes’ullerine müsâ‘ade-i aliyye erzân buyrulmak emr-i savâb idüğü İstanbul Mahkemesi’nden huzûr-ı âlîlerine i‘lâm olundu. Fî-16 Za sene [12]16