İstanbul Mahkemesi 94 Numaralı Sicil (H. 1222-1223 / M. 1807-1809) cilt: 85, sayfa: 529 Hüküm no: 520 Orijinal metin no: [76a-2] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Dersaadet’in sabun ihtiyacını karşılamak üzere taahhütleri olduğu halde gereğini yapmakta gevşeklik gösteren İzmir’deki bazı sabunhane sahiplerinin cezalandırılacaklarına dair emir çıkarılmasının talep edildiği Sabunculara dâir Ma‘rûz Sâdır olan fermân-ı âlîlerine imtisâlen işbu arzuhâl ve derkenârlara nazar ve mütâla‘a olundukda medîne-i İzmir’de kâin sabuncu esnâfının ber-mu‘tâd-ı kadîm ta‘ahhüd ve nizâmları üzere sabunhânelerinde tabh ve i‘mâl eyledikleri bir kazgan sabundan yirmi beş kantar sabun Âsitâne-i aliyye’ye irsâl etmek ve İstanbul Gümrüğü emîninden vusûlünü müş‘ir tezkire almak ve hilâf-ı nizâm ve mugāyir-i ta‘ahhüd hareketleri zuhûr eder ise ber-muktezâ-yı nizâm ve ta‘ahhüd kendilerden cânib-i mîrî’çün kat‘ olunan beş bin guruş nezirleri bilâ-imhâl tahsîl olundukdan sonra sabuncu esnâfından kusûr edenlerin tedîbleri icrâ ve sabunhâneleri dahi zabt olunmak ve nizâm-ı mezkûr düstûrü’l-amel tutulmak ve dâimâ taharrî ve dikkat olunmak üzere nizâmı hâvî mukaddemâ başka ve iki yüz on dokuz senesi Muharrem’inden yirmi üç senesi Cemâziyelevvel’inin on yedinci gününe gelince ta‘ahhüdleri üzere ashâb-ı kârhânenin Der-aliyye’ye sevk ve tesyîri iktizâ eden on altı bin sekiz yüz yetmiş beş kantardan irsâl olunan sabun hat ve tenzîl olundukda on bir bin dokuz yüz elli sekiz kantar bâkī kaldığı ve muktezâ-yı ta‘ahhüdleri üzere bir nevbetde otuzar kantar hesâbıyla gönderilmeyip yirmişer kantar olarak tevârüd etmiş idiği gümrük defterlerinden ba‘de’l-ihrâc tertîb-i mezkûr üzere iktizâ eden sabun tamamen Der-aliyye’ye irsâl olunmadıkça bir dirhem sabun mahâll-i âhara nakl ve füruht olunmayarak kusûr kalan sabun alâ-eyyi hâlin tahsîl ve Dersaâdet’e tesyîr olunmak ve mugāyir-i ta‘ahhüd kusûr ve rehâvet olunmak lâzım gelir ise mukaddemâ sâdır olan emr-i âlî müfâdı ve ta‘ahhüdleri lâzımesince nezirleri tahsîl olunmak üzere mu’ahharan başka başka evâmir-i aliyye sudûr etmiş olduğu derkenârlardan müstebân ve sabuncu esnâfının takdîm eyledikleri işbu arzuhâl me‘âlinde zikr olunan kârhâne ashâbından [76b] ba‘zıları ba‘zı mahallere istinâden mugāyir-i nizâm hisselerine isâbet eden sabunu Dersaâdet’e irsâl ve tesyîrde betâet etmeleriyle bu makūle muhill-i nizâm-ı kadîm harekete ictisâr edenlerin hisselerine isâbet eden sabun bilâ-kusûr tahsîl ve Der-aliyye’ye irsâl etdirilmek ve eğer teslîm ve irsâlde tereddüd ve muhâlefet ederler ise mukaddemce verilen nizâm üzere nezirleri zecren-leh kendilerden tahsîl ve kârhâneleri cânib-i mîrîden zabt olunmak emr-i şerîf sudûrunu istid‘â ve husûs-ı mezkûrun keyfiyet ve hakīkati vukūf-ı tamları olan bî-garaz ve mevsûku’l-kelim kimesnelerden tefahhus ve istiknâh oldukda inhâları vâkı‘a mutâbık ve nefsü’l-emre muvâfık olduğunu ihbâr ve tahkīk olunmağla bu sûretde istid‘â olunduğu vechile mukaddemâ verilen nizâm üzere o makūle kârhâne ashâbının hisselerine isâbet eden sabun bilâ-kusûr kendilerden cem‘ ü tahsîl ve bir sâ‘at akdemce Dersaâdet’e sevk u tesyîr olunmak ve eğer ba‘d-ezîn irsâlinde tereddüd ederler ise muktezâ-yı nizâm ve ta‘ahhüdleri üzere nezirleri kendilerden tahsîl olunacağından başka irsâlinde betâet ve muhâlefet edenlerin tedîbleri icrâ ve sabunhâneleri dahi cânib-i mîrîden zabt olunacağı husûsu gûş-ı hûşlarına ilkā ve tefhîm olunmak için tehdîd ve inzârı hâvî bir kıt‘a fermân-ı celîlü’ş-şân ısdâr ve irsâli muktezâ-yı maslahatdan idiği İstanbul Mahkemesi’nden huzûr. Fî-gurreti Ş sene [1]223.