İstanbul Mahkemesi 94 Numaralı Sicil (H. 1222-1223 / M. 1807-1809) cilt: 85, sayfa: 549 Hüküm no: 542 Orijinal metin no: [79b-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Sultan Mustafa Han Camii ve İmareti Vakfı’na bağlı Langa Yenikapısı haricindeki bir adet ekmekçi fırını ile ona bağlı bir adet değirmen gediğinin on altı baş beygir hissesi itibarıyla on bir baş beygir hissesi Ovannes v. Artin, beş baş beygir hissesi de Davit v. Karabet üzerinde olduğu Laleli Câmi‘i İmâreti değirmeni Ma‘rûz Hudâvendigâr-ı esbak cennet-mekân firdevs-âşiyân merhûm ve mağfûrun-leh Sultan Mustafa Han -tâbe serâhû- hazretlerinin İstanbul’da Laleliçeşme kurbünde binâ ve ihyâ buyurdukları câmi‘-i şerîf ve imâret-i âmire ve hayrât-ı sâireleri evkāfı müsakkafâtından Langa Yenikapısı hâricinde vâki‘ bir bâb etmekci fırını ve on horoslu bir kıt‘a değirmenin mukaddemâ müstecirleri ve ber-vech-i âtî gedik mutasarrıfları olan ashâb-ı arzuhâl kendi nefsinden asîl ve karındaşları Arakil zimmî ve Nazlı Nasrâniye veledey-i Tökel v. Nikagos taraflarından husûs-ı âti’l-beyânda bâ-hüccet vekâleti sâbit ve mütehakkık olan Mikâil zimmî ile Davit v. Karabet zimmî ve şahsı mu‘arrefe Tensuh bt. Agop Nasrâniyeden herbiri bi’t-terâzî du‘âhâne-i dâ‘îlerinde bi’l-ma‘iye rü’yete memûr Haremeyn-i Muhteremeyn müfettişi müderrisîn-i kirâmdan Paşmakcızâde fazîletlü es-Seyyid Mehmed Zeki Efendi hâzır olduğu hâlde akd olunan meclis-i şer‘-i hatîrde sâbıkā vakf-ı müşârün-ileyhin kāimmakām-ı mütevellîsi olan Mîr-âhûr-ı evvel-i esbak Mehmed Şemseddin Beyefendi’nin kethudâsı derûn-ı arzuhâlde mezkûrü’l-ism silahşorân-ı hâssadan es-Seyyid Abdurrahman Ağa b. es-Seyyid Salih nâm kimesne muvâcehesinde hâlâ mehd-i ulyâ-yı saltanat-ı serâ-perde-i ismet devletlü ismetlü iffetlü Vâlide Sultan aliyyetü’ş-şân hazretlerinin kethudâ-yı vâlâ-şân-ı bülend-unvânları ve vakf-ı şerîf-i müşârün-ileyh kāimmakām-ı mütevellîsi Ser-bevvâbîn-i Dergâh-ı âlî sa‘âdetlü Hüseyin Ağa hazretleri taraflarından mürsel vekîlleri es-Seyyid Mustafa Tâhir Efendi ile Kapan-ı dakīk nâibi müderrisîn-i kirâmdan Osman Kâmil Efendi ve Habbâzân Kethudâsı Mustafa Ağa ve Uncular Kethudâsı es-Seyyid Mustafa Ağa ve bi’l-cümle nizâm ustaları hâzır oldukları hâlde değirmen-i mezkûr derûnunda olan on horosun altı horosunda tahn olunan hıntanın yevmiye-i mu‘tâdesinden hâsıl olan dakīk-i hâssı zikr olunan etmekci fırınına merbût ve mâ‘adâ dört horosunda tahn olunan yevmiye yirmi sekiz keyl hıntadan hâsıl ve a‘lâdan a‘lâ olup hünkâr hâssı ta‘bîr olunduğu üzere yevmiye on altı keyl dakīk-i hâssü’l-hâssı imâret-i âmire-i mezkûreye ta‘yîn olunmuş olup zikr olunan fırın ve değirmen habbâzân ve uncu esnâflarının nizâmlarına dâhil ve beyne’l-hıref uncu gediği ta‘bîr olunur dört horos on altı re’s bârgir i‘tibâr olunan âlât-ı lâzıme-i ma‘lûmesinin yedi re’s bârgir hissesi babam hâlik-i mesfûr Tökel zimmîden müntakil benimle karındaşlarım müvekkillerim mersûmânın taht-ı tasarrufumuzda ve beş re’s bârgir hissesi dahi işbu mersûm Davit zimmînin ve mâ‘adâ dört re’s bârgir hissesi dahi mersûme Tensuh Nasrâniyenin taht-ı tasarruflarında iken bundan akdem mîr-i mûmâ-ileyhin vakf-ı müşârün-ileyhe kāimmakāmlığı esnâsında imâret-i âmire-i mezkûreye verdiğiniz dakīk nümûneye mutâbık “hâssü’l-hâs” olmayıp “çörekçi hâssı” ta‘bîr olunan dakīk nev‘indendir deyip bir takrîb ısdâr etdirdiği emr-i âlî-şânda imâret-i mezkûre unculuğunu değirmen-i mezkûrdan ref‘ birle Hocapaşa civârında vâki‘ işbu hâzır bi’l-meclis Ovannes v. Artin nâm zimmînin değirmeninden rabt ve ta‘yîn olunmağla biz dahi ber-vech-i muharrer mutasarrıflar olduğumuz on altı re’s bârgir i‘tibâr olunan uncu gediği âlât-ı lâzıme-i ma‘lûmemizi işbu sene-i mübâreke Cumâdelûlâsı gurresinde on altı bin guruş bedel-i makbûz mukābelesinde mezbûr es-Seyyid Abdurrahman Ağa’ya ferâğ ve kasr-ı yed eylediğimizde ol dahi tefevvüz ve kabûl ve ol târihde kāimmakām-ı mûmâ-ileyh tarafından mürsel vekîli Kâtib-i müşâhere es-Seyyid Mehmed Beyefendi eğerçi bi’l-vekâle tasarrufuna izin verip birkaç gün mürûrunda müvekkil-i mîr-i mûmâ-ileyh kāimmakāmlık-ı mezkûrdan azlolunmak takrîbiyle ferâğ-ı mezkûr hâmiş-i temessüklere tahrîr ve temhîr müyesser olmayıp alâ-hâlihî terk olunmuş olup bizler bu esnâda ferâğ-ı mezkûr ikrâh-ı mu‘teber ile olmuş idi deyü da‘vâya tasaddî eylediğimizde ol dahi cevâbında işbu yedimde olup sâbıkā Haremeyn-i Muhteremeyn Müfettişi fazîletlü Mehmed Fikri Efendi’nin imzâ ve hâtemini hâviye bir kıt‘a hüccet nâtıka olduğu üzere ferâğ-ı mezkûr tav‘ ve rızânız ile olmuşdur deyip ikrâh-ı mu‘teber müdde‘âmızı inkâr ve ol-vechile beynimizde ba‘de vukū‘i’l-münâza‘a bâ-vesâtet-i muslihîn beynimiz tevfîk ve ıslâh olunup mezbûr es-Seyyid Abdurrahman Ağa rızâsıyla sâlifü’z-zikr uncu taşları olan dört horos on altı re’s bârgir i‘tibâr olunan âlât-ı lâzıme-i mezkûreden bâlâda tafsîl olunduğu üzere mersûm Davit zimmîden tefevvüz eylediği beş re’s bârgir hissesini mesfûr Davit zimmîye bâ-re’y-i kāimmakām-ı mütevellî red ve ferâğ etmekle zimmî-i mersûm dahi bedel nâmıyla makbûzu olan meblağ-ı merkūm beş bin guruş ve merkūm es-Seyyid Abdurrahman Ağa’nın mârrü’l-beyân Langa Yenikapısı hâricinde kâin değirmenden dört horoslu uncu değirmeni mahâllini tefrîk ve ta‘mîr ve tecdîdi’çün malından harc ü sarf eylediği ma‘lûmü’l-mikdâr meblağdan hissesi’çün bi’t-terâzî karâr verilen bin beş yüz guruş ki cem‘an altı bin beş yüz guruş mezbûr es-Seyyid Abdurrahman Ağa’ya redd ü teslîm ol dahi ahz ü kabz ve istifâ-i hak eyledikden sonra mersûm Mikâil zimmî ile karındaşları müvekkilân-ı mersûmânın cem‘an yedi bârgir hisseleri’çün mukaddemâ verilen yedi bin guruşdan mâ‘adâ bu hafta dahi mezbûr es-Seyyid Abdurrahman Ağa kezâlik rızâsıyla malından beher re’s bârgir hissesine ikişer yüz ellişer guruşdan cem‘an bin yedi yüz elli guruş mersûm Mikâil ile müvekkilleri karındaşları mersûmân için def‘ ü teslîm ve mesfûre Tensuh Nasrâniyenin dört re’s bârgir hissesi’çün mukaddemâ verdiği dört bin guruşdan mâ‘adâ bu def‘a dahi kezâlik bin guruş def‘ ü teslîm onlar dahi [80a] vech-i meşrûh üzere bi’l-asâle ve bi’l-vekâle kabz edip zikr olunan uncu gediğine ve bi’l-cümle husûs-ı merkūmlara ve hukūk-ı sâire-i şer‘iyeye müte‘allika âmme-i de‘âvî ve kâffe-i mutâlebâtdan mezbûr es-Seyyid Abdurrahman Ağa’nın zimmetini ol dahi kezâlik bize medfû‘u olan mebâliğ-i mezbûrenin istirdâdına müte‘allika âmme-i da‘vâdan bizim zimmetimizi herbirimiz şurût-ı müfside ve uhûd-ı mubtıladan ârî ve cebr ü kerhden hâlî ibrâ-i âmm-i sahîh-i şer‘î ile bi’l-asâle ve bi’l-vekâle ibrâ ve iskāt ve herbirimiz ber-minvâl-i meşrûh âharın ibrâsını kabûlle külliyen kat‘-ı münâza‘a eyledik deyü ba‘de’l-ikrâr ve’t-tasdîk mezbûr es-Seyyid Abdurrahman Ağa sâlifü’z-zikr on altı re’s bârgir i‘tibâr olunan uncu gediğinden tasarrufunda ibkā eylediği on bir re’s bârgir hisselerini hüsn-i rızâ ve tayyib-i hâtırı ve ferâğ-ı kat‘î-i mu‘teber ile bedel-i ma‘lûm ve makbûza bâ-re’y-i kāimmakām-ı mütevellî işbu hâzır-ı mesfûr Ovannes v. Artin zimmîye ferâğ ve kasr-ı yed eyledim dedikde ol dahi tefevvüz ve kabûl edip fîmâ-ba‘d değirmen-i mezkûr gediğinde benim aslâ ve kat‘a alâka ve medhalim kalmayıp zikr olunan on bir re’s bârgir hissesi mersûm Ovannes zimmînin ve beş re’s bârgir hissesi dahi kemâ-fi’s-sâbık mesfûr Davit zimmînin dâhil-i havza-i tasarrufları olmuşdur dediğini zimmîyân-ı mesfûrândan herbiri tasdîk ve kāimmakām-ı mütevellî-i müşârün-ileyhin vekîli hâzır-ı mezbûr es-Seyyid Mustafa Tâhir Efendi dahi bi’l-vekâle zimmîyân-ı mersûmânın vech-i meşrûh üzere tasarruflarına ba‘de’l-izn gedik sâhibleri zimmîyân-ı mesfûrân dahi ba‘d-ezîn zikr olunan uncu değirmeninde tahn olunmak üzere kadîmden beri merbût olan yevmiye yirmi sekiz keyl hınta-i mu‘tâdesinden hâsıl ve a‘lâdan a‘lâ olup hünkâr hâssı ta‘bîr olunan on altı keyl dakīk-i hâssü’l-hâssı beher yevm imâret-i âmire-i mezkûreye vermeğe müte‘ahhidler olmağla bu sûretde imâret-i âmire-i mezkûrenin ta‘yîn olunan dakīk-i hâssü’l-hâssı âhar mahâlden alınmayıp şurût-ı nizâm-ı kadîm üzere merbût olduğu değirmen-i mezkûr gediği sâhiblerinden alınıp bundan akdemce mârrü’z-zikr Hocapaşa değirmenine rabt ve ta‘yîni hâvî verilen emrin kaydı terkīn birle bâlâda zikr ü beyân olunduğu üzere on altı re’s bârgir i‘tibâr olunan uncu gediği âlât-ı lâzımesinin on bir re’s bârgir hissesi mesfûr Ovannes uhdesine ve beş re’s bârgir hissesi dahi ke’l-evvel mersûm Davit zimmî uhdelerine Haremeyn Muhâsebesi’ne kayd ve yedlerine sûret ve Başmuhâsebe’ye ve vakf-ı müşârün-ileyh tarafına ilmühaberi i‘tâ olunmak bâbında fermân-ı âlîleri sudûru iktizâ eylediği İstanbul Mahkemesi’nden huzûr. Fî 3 Ş sene [1]223.