İstanbul Mahkemesi 97 Numaralı Sicil (H.1217-1225 / M. 1802-1810) cilt: 83, sayfa: 119 Hüküm no: 52 Orijinal metin no: [18b-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Çinili Valide Sultan Vakfı’na ait Valide Hanı ile ilgili işlemlerin eskiden olduğu gibi mütevellî marifetiyle vakıf defterine kaydedilerek yapılması Vâlide Hanı derûnunda mevcûd oda ve mahâzin gediklerine dâir fermân-ı âlî. A‘lemü’l-ulemâi’l-mütebahhirîn, efdalü’l-fudalâi’l-müteverri‘în, yenbû‘u’l-fazli ve’l-yakīn, keşşâfü’l-müşkilâti’d-dîniye, hallâlü’l-[mufaddalâti]’l-yakīniye, miftâhu künûzi’l-hakāyık, mısbâhu rumûzi’d-dakāyık, el-muhtassu bi-mezîd-i inâyeti’l-fâyık Rumeli Kādıaskeri olan Mevlânâ ( ) -edâmallâhü te‘âlâ fezâilehû- ve akzâ kuzâtü’l-Müslimîn, evlâ vülâti’l-muvahhidîn, ma‘denü’l-fazli ve’l-yakīn, râfi‘u a‘lâmi’ş-şerî‘ati ve’d-dîn, vârisü ulûmü’l-enbiyâi ve’l-mürselîn, el-muhtassu bi-mezîdi’l-inâyeti’l-Meliki’l-mu‘în Mevlânâ İstanbul Kādısı -zîdet fezâilühû- ve iftihârü’l-ümerâi ve’l-ekâbir, müstecmi‘u cemî‘i’l-ma‘âlî ve’l-mefâhir, el-muhtassu bi-mezîd-i inâyeti’l-Meliki’l-kādir Dergâh-ı mu‘allâm Yeniçerileri Ağası olan ( ) -dâme ulüvvuhû- ve kıdvetü’l-ulemâi’l-muhakkıkīn, umdetü’l-fudalâi<>’l-müdakkıkīn Haremeyn-i şerîfeyn Müfettişi Mevlânâ ( ) -zîde ilmühû- ve kıdvetü’l-emâcid ve’l-a‘yân Mütevellî-i Vakf -zîde mecduhû- tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki İftihâru’l-havâs <> ve’l-mukarrebîn, mu‘temedü’l-mülûk ve’s-selâtîn, muhtârü’l-izzi ve’t-temkîn bi’l-fi‘il Dârü’s-sa‘âdeti’ş-şerîfe’m Ağası olup Haremeyn-i şerîfeyn Evkāfı nâzırı olan Bilal Ağa -dâme ulüvvuhû- Dîvân-ı Hümâyûn’uma arz gönderip; taht-ı nezâretinde olan evkāfdan Üsküdar’da vâki‘ merhûm ve mağfûrun-lehâ Çinili Vâlide Sultân -tâbet serâhâ- Evkāfı müsakkafâtından İstanbul’da Sûk-ı Dırâz kurbünde kâin Vâlide Hanı demekle şehîr Hân-ı mezkûr derûnund[a] sâkinûn müste’cirlerinin mübârek Rikâb-ı müstetâbıma takdîm eyledikleri arzuhâllerinde Hân-ı mezkûr derûnunda sâkin oldukları odaların beyne’l-esnâf i‘tibâr olunan gediklerine ve odahâ-i mezkûrlarının bâ-temessük-i mütevellî-i Vakf bi’l-icâreteyn mutasarrıfları taraflarına hancı defteriyle yedlerinde olan gediklerini zabt dâ‘iyesiyle müdâhale birle gadr-i küllî olduğundan bahisle yedlerinde olan emr-i âlî-şân mûcebince vâki‘ olan müdâhalelerinin men‘ u def‘i bâbında istid‘â-yı inâyet eyledikleri ecilden Hazîne-i âmirem defterlerine mürâca‘at olundukda; Hân-ı mezkûrun derûnunda vâki‘ odalarda sâkin olanlardan bilâ-veled fevt olanların Hân-ı mezkûrda ve sâir mahâlde olan terekesinden kırk bin akçe taraf-ı Vakf’dan zabt ve resmini ba‘de’l-ihrâc îrâd kaydolunduğundan mâ‘adâ Hân-ı mezkûr odalarında gedik ashâbı gediğini âhara ferâğ ve mahlûl olanı dahi cânib-i Vakf’dan âhara îcâr murâd olundukda mütevellî ve kâtibi ve hancı ve odabaşı ma‘rifetleriyle rü’yet olunmak bâ-emr-i âlî-şân şurûtundan iken Hân-ı merkūmun hancısı hilâf-ı emr-i âlî-şân, sekenesinden ba‘zı kimesneler ile ittihâd ve kavl-i hodlarıyla bir defter ittihâz ve biri bilâ-veled fevt olup bâ-emr-i âlî-şân îcâr murâd olundukda veyâhûd gedik ashâbından istedikleri kimesneye, defterde gediği yokdur, deyü müdâhale ile gedik ashâbına gadr ve Vakf-ı mezkûr îrâdının kesr u noksanına bâdî olmalarıyla fîmâ-ba‘d gedik mutasarrıfları gediklerini âhara ferâğ ve kasr-ı yed veyâhûd âhara îcâr olundukda sâir evkāfda cârî olduğu misillü mütevellî ve kâtib-i vakf ve hancı ve odabaşı ma‘rifetleriyle bi’l-ittifâk ma‘an rü’yet ve isim ve şöhretleriyle defter-i Vakf’a kaydolunup hancı-ı merkūmun ve sâirlerinin müstakillen defter ittihâzile müdâhaleleri men‘ u def‘ olunmak bâbında emr-i âlî-şân ibrâz edip husûs-ı mezkûr bâ-emr-i âlî-şân Vakf’a hâsıl kaydolunmak Vakf-ı şerîfe enfa‘ olmağla nef‘an li’l-Vakf Hân-ı mezkûr sekenesi mutasarrıf oldukları gediklerini âhara ferâğları kâtib ve rûznâmçe-i Vakf ve hancı ve odabaşı ma‘rifetleriyle mütevellî-i Vakf muvâcehesinde takrîr ve tahrîr ve mahlûl vâki‘ oldukda ol dahi yine mütevellî ve hademesi ma‘rifetiyle îcâr ve defter-i Vakf’a kaydolunup hancı-ı merkūmun ve sâirlerinin îcâd eyledikleri defterlerine amel ve i‘tibâr olunmayıp müstakillen defter îcâdile müdâhaleleri men‘ u def‘ olunmak ve hancı-ı merkūm tarafından ve sâir taraflarından min-ba‘d hilâf-ı emr-i âlî-şân hareket olunmayıp taraf-ı Vakf-ı müşârün-ileyhden rü’yet ve defter-i Vakf’a kaydettirilmek üzere Haremeyn-i şerîfeyn Muhâsebesi’nden müte‘addid evâmir-i aliyyem verildiği ve Hân-ı mezkûr odaları ve mahâzininde sâkin olanların gediklerine mülkiyet üzere tasarruf ve bâ-hüccet-i şer‘iye bey‘ u şirâlarında hancı [19a] defterine kayd ve biri fevt oldukda Hân-ı mezkûrda gedik ve eşyâ-i sâiresi Kassâm-ı Askerî ma‘rifetiyle tahrîr ve ba‘de edâi’d-düyûn veresesine taksîm olunmak üzere bin iki yüz sekiz senesinde bir takrîb Dîvân-ı Hümâyûn’umdan emr-i şerîfim verildiği ve işbu emr-i âlî-şân ile mukaddemâ ısdâr olunan müte‘addid evâmir-i aliyyemde münderic mütevellî-i Vakf’ın cânib-i Vakf’dan verdiği temessüğe amel ve i‘tibâr olunmamak üzere cânib-i Haremeyn-i şerîfeynden verilen emr-i âlî-şânım kaydları[n]ı ref‘ ü terkīn eyledikleri takdîm olunan derkenârlardan ma‘lûm-ı hümâyûnum oldukda himâyeten li’l-Vakf ve sıyâneten li’l-Haremeyn Hân-ı merkūm hancısı sekenesinden ba‘zı kimesne ile yek-dil ve yek-cihet olup kavl-i hod ile bir takrîb târih-i mezkûrda Dîvân-ı Hümâyûn’um tarafından ısdâr ettirdikleri emrin kaydı ref‘ ü terkīn olunup mukaddemâ cânib-i Haremeyn’den müte‘addid ısdâr olunan emr-i şerîfimde münderic Vakf-ı müşârün-ileyhin şurût-ı kadîmesine ri‘âyeten evkāf-ı sâire misillü gedik ashâbından fevt olanların gedikleri evlâdı var ise evlâdına intikāl ve evlâdı olmayanların gedikleri bi’l-müzâyede taraf-ı Vakf’dan tâlibine îcâr ve mu‘accelesi teslîm-i Hazîne-i Haremeyn olunmak üzere ashâb-ı gedik yedlerine taraf-ı Vakf’dan müceddeden başka başka gedik temessüğü verilip hancı-ı merkūm ve sâirlerinin mütevellî-i Vakf’a mufavvaz umûra müdâhale ve te‘addî eylememek ve işbu şurût ve nizâm mâşâallâhü te‘âlâ düstûrü’l-amel tutulmak bâbında zikrolunan Hân-ı mezkûrda bilâ-vâris fevt olanların muhallefâtından kırk bin akçeye değin taraf-ı Vakf’dan ahz ü kabz olunup Hân-ı mezkûru ber-minvâl-i meşrûh serbes[ti]yet üzere taraf-ı Vakf’dan zabtolunmak, verilen emr-i âlî-şânım şurûtundan olmağla şurûtu mûcebince emr-i şerîfim ve Dîvân-ı Hümâyûn’um tarafına ve iktizâ eden mahallere ilmühaberleri verilmesi husûsu taraf-ı mülûkânemden bâ-takrîr istîzân olundukda; “Takrîr mûcebince tanzîm oluna.” deyü bâlâ-yı takrîre mübârek hatt-ı hümâyûn-ı şevket-makrûnum keşîde ve erzânî kılınmağın asl-ı hatt-ı hümâyûn kaleminde hıfz olunup şurûtu mûcebince emr-i şerîfim ve Dîvân-ı Hümâyûn tarafına ve iktizâ eden mahallere ilmühaberi verilmek ricâsına i‘lâm etmeğin i‘lâmı mûcebince Dîvân-ı Hümâyûn’um tarafına ve iktizâ eden mahallere ilmühaberleri verilmekle imdi vech-i meşrûh üzere amel <> olunmak bâbında fermân-ı âlî-şânım sâdır olmuşdur. Buyurdum ki: Hükm-i şerîfim vardıkda bu bâbda vech-i meşrûh üzere Ağa-yı müşârün-ileyhin arzı mûcebince şeref-yâfte-i sudûr olan işbu emr-i celîlü’ş-şân-ı vâcibü’l-ittibâ‘ ve lâzımü’l-imtisâlimin mazmûn-ı münîfi birle âmil olup hilâfına rızâ ve cevâz göstermeyesiz. Şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Fî 22 min-C sene 1218 Mahrûse-i Kostantıniyye