İstanbul Mahkemesi 97 Numaralı Sicil (H.1217-1225 / M. 1802-1810) cilt: 83, sayfa: 346 Hüküm no: 238 Orijinal metin no: [91a-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Ayasofya-i Kebir Vakfı’na bağlı Galata Kirişhanesi kirişçileri ile önceki Padişah’ın Vakfı arasında, inşasına ferman çıkan ancak inşa edilmeyen 2 kirişhanenin kiraları yüzünden çıkan anlaşmazlığın sona erdiği Akzâ kuzâtü’l-Müslimîn, evlâ vülâti’l-muvahhidîn, ma‘denü’l-fazli ve’l-yakīn, râfi‘u a‘lâmi’ş-şerî‘ati ve’d-dîn, vârisü ulûmü’l-enbiyâi ve’l-mürselîn, el-muhtassu bi-mezîd-i inâyeti’l-Meliki’l-mu‘în Mevlânâ İstanbul Kādısı -zîdet fezâilühû- ve kıdvetü’l-ulemâi’l-muhakkıkīn umdetü’l-fudalâi’l-müdakkıkīn Haremeyn Müfettişi Mevlânâ ( ) -zîde ilmühû- tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki İftihâru’l-havâs ve’l-mukarrebîn, mu‘temedü’l-mülûk ve’s-selâtîn, muhtârü’l-izzi ve’t-temkîn bi’l-fi‘il Dârü’s-sa‘âdet’im Ağası olup Haremeyn-i şerîfeyn Evkāfı Nâzırı olan el-Hâc Mercan Ağa -dâme ulüvvuhû- Rikâb-ı hümâyûnuma arz gönderip; nezâretinde olan evkāfdan Ayasofya-i Kebîr Vakfı’ndan mahrûse-i Galata’da Mumhâne İskelesi’nde kâin bir bâb Kirişhâne’nin on iki hisse i‘tibârıyla kadîmü’l-eyyâmdan beri mutasarrıfları Kirişci esnâfından Seyyid Mehmed ve Seyyid el-Hâc Ahmed ve Seyyid el-Hâc Mustafa ve el-Hâc Hasan ve Seyyid Eyüb Çelebi ve el-Hâc Yusuf ve Molla Mehmed ve Hüseyin Çavuş ve Ahmed ve Hüseyin ve İbrahim ve Süleyman ve sâirleri bi’l-ma‘iyye rü’yete me’mûr Haremeyn Müfettişi Mevlânâ Mehmed Fikri -zîde ilmühû- ile akdolunan meclis-i şer‘-i enverde Hudâvendigâr-ı sâbıkın Üsküdar’da binâ ve ihyâ eylediği Vakf’ının mütevellîsi seyyidetü’l-muhadderât, iklîletü’l-muhassenât, safiyyetü’s-sıfât, refî‘atü’d-derecât, zâtü’l-alâ ve’s-sa‘âdât Vâlidem Sultân -dâme[t] ismetühâ ve zâdet iffetuhâ-nın Kahvecibaşısı kıdvetü’l-emâcid ve’l-a‘yân Abdurrahman -zîde mecduhû- tarafından husûs-ı âtîde vekîl-i şer‘îsi Câbî-i Vakf Mehmed Aziz b. Abdullah -zîde kadrühû- mahzarında bizler Galata’ya merbût kirişci esnâfı olup mecmû‘umuz Ayasofya-i Kebîr Evkāfı’ndan bâlâda mezkûr kârhânede on iki hisse i‘tibârıyla yevmî altışar akçe icâre-i müeccele ile ber-mûceb-i temessükât mutasarrıfûn ve sâkinûn olup Galata’nın derûn [ve] bîrûnunda ve havâlîsinde ve kasaba-i Kasımpaşa ve Pîrîpaşa nâm mahallerde ve Hasköy ve Karaağaç karyelerinde ve Galata’ya tâbi‘ Tophâne ve Beşiktaş ve Ortaköy ve Kuruçeşme ve Rumelihisarı ve İstinye ve Yeniköy ve’l-hâsıl Sadabad’dan Kavakhisarı’na varınca vâki‘ bi’l-cümle kurâ ve kasabât ve havâlîsinde zebh olunan bi’l-cümle hayvanâtların bağırsaklarını kadîmü’l-eyyâmdan beri ber-mûceb-i senedât-ı mu‘tebere bizler alıp Tophâne ve Tersâne-i ma‘mûreme kalıb ve sâir iktizâ eden umûr-ı mühimme-i seferiye için matlûb olunan kirişleri cânib-i mîrîye edâ ve Kirişhâne’nin müeccelesini dahi Ayasofya-i Kebîr Vakf-ı şerîfine edâ edegelip sâye-i şâhânemde evlâd ü ıyâllerimizle hoş-hâl ve ta‘ayyüş üzereler iken bundan akdem medîne-i mezkûrede Selimiye arâzîsinde binâ ve inşâ olunan Ocağ-ı âmire ve Levend Çiftliği ve Tophâne ve Tersâne Kışlası’nda müretteb tavâif-i asâkir ta‘yînâtı için külle yevm zebh olunan ağnamın bağırsakları başkaca kiriş i‘mâl olunmak üzere mutasarrıf olduğumuz Kirişhâne ittisâlinde bir bâb ve Üsküdar’da Selimiye arâzîsinde bir bâb ki cem‘an iki bâb kirişhâne binâsına Hudâvendigâr-ı sâbık zamanında irâde-i aliyye ta‘alluk etmekle zikrolunan kirişhâneleri kable’l-binâ cânib-i Vakf-ı şerîfden tarafgîrleri olan gāib ani’l-meclis Seyyid Ebûbekir nâm kimesneye bâ-temessük icâreteyn ile îcâr eylediklerinden sonra bi’l-iktizâ üzerinden ref‘ olunup mârrü’z-zikr Galata ve Üsküdar’da binâ olunacak henüz vücûdu olmayan iki bâb kirişhâneyi on iki hisse i‘tibârıyla bizden on bir nefer kirişciye üç bin beş guruş mu‘accele-i makbûz ve senevî üç bin bir guruş müeccele ile cebren îcâr ve temessük verilip zikrolunan iki bâb kirişhâne mu‘accele-i bakıyesine mahsûben binâ eylemek üzere bizlere ibrâm biz dahi mecbûren ta‘ahhüd ve kabûl ve müeccelesinden dahi bir buçuk seneliğin cânib-i Vakf’a eğerçi edâ ve teslîm etmiş idik lâkin bizim ber-vech-i muharrer zikrolunan kirişhâneleri mâlımızla binâya bir vechile iktidârlarımız olmadığından başka henüz binâ olunmayıp vücûdu olmayan iki bâb kirişhânelerin îcâr ve istîcarı dahi şer‘an sahîh olmadığından başka Üsküdar Ocağı ve Levend Çiftliği ta‘yînâtları bi’l-külliye ref‘ olmağla fesh-i îcâr olunup bundan böyle vereceğimiz müecceleden tahlîs ve teberrâ-i zimmet olunmak murâdımızdır, deyü eylediğimiz da‘vâmızı Câbî-i mezbûr Aziz -zîde kadrühû- ikrâr ve i‘tirâf edip lâkin binâ olunacak kirişhânelere merbût ta‘yînâtdan bağırsak olarak Tophâne ve Tersâne’den bağırsak ahz ü i‘mâlimize binâen, müecceleyi edânız iktizâ eder deyü bizlere altı aylık müeccele mutâlebesiyle bizi rencîde ettirtip ve hâmiş-i arzuhâlde mastûr derkenârlardan dahi müstebân olmağla mûcebiyle, henüz binâ olunmayıp vücûdu olmayan kirişhânelerin îcâr ve istîcarı gayr-ı sahîh olmağla Vakıf için fîmâ-ba‘d müeccele lâzım gelmeyip işbu târihe gelince verdikleri mu‘accele ve müeccele istirdâd da‘vâlarından bi’r-rızâ fâriğler olmalarıyla Mütevellî Vekîli Câbî-i mezbûr bundan böyle müeccele mutâlebe ve hudûd-ı mezkûrelerinde zebh olunan ağnam bağırsaklarına bî-vech müdâhalesiyle mezbûrûna mu‘ârazadan ba‘de’l-men‘ kemâ-fi’s-sâbık mutasarrıflar oldukları Galata Kirişhânesi’nde hudûdlarından bağırsak alıp i‘mâllerine vechen mine’l-vücûh dahl ve ta‘arruz olunmamak bâbında yedlerine bir kıt‘a emr-i âlî-şânım i‘tâsı niyâzıyla istid‘â-yı inâyet eylediklerini siz ki mevlânâ ve müfettiş-i mûmâ-ileyhimâsız, bi’l-ma‘iyye i‘lâm eylediğiniz ecilden mûcebince merkūmûnun yedlerine emr-i şerîfim verilmek ricâsına i‘lâm etmeğin imdi mûcebince amel olunmak bâbında fermân-ı âlî-şânım sâdır olmuşdur. Buyurdum ki: Hükm-i şerîfim vardıkda bu bâbda vech-i meşrûh üzere Ağa-yı müşârün-ileyhin arzı mûcebince şeref-yâfte-i sudûr olan işbu emr-i şerîf-i âlî-şânımın mazmûn-ı münîfi birle âmil olasız. Şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Fî 17 Receb sene 1222 Bi-makāmi’l-Kostantıniyye