İstanbul Mahkemesi 97 Numaralı Sicil (H.1217-1225 / M. 1802-1810) cilt: 83, sayfa: 384 Hüküm no: 266 Orijinal metin no: [102b-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Sehven kapatılan isimleri yazılı 4 adet francalacı fırınının tekrar açılmasına izin verildiği Ma‘dûd francala fırınlarından mâ‘adâ bir mahâlde francala tabhının men‘ini hâvî fermân. Akzâ kuzâtü’l-Müslimîn, evlâ vülâti’l-muvahhidîn, ma‘denü’l-fezâili ve’l-yakīn, râfi‘û a‘lâmi’ş-şerî‘ati ve’d-dîn, vârisû ulûmü’l-enbiyâi ve’l-mürselîn, el-muhtassûne bi-mezîd-i inâyeti’l-Meliki’l-mu‘în İstanbul ve Eyüp ve Galata ve Üsküdar Kādîları -zîdet fezâilühüm- ve iftihâreyü’l-emâcid ve’l-ekârim, câmi‘ayi’l-mahâmid ve’l-mekârim, el-muhtassânı bi-mezîd-i inâyeti’l-Meliki’d-dâim Dergâh-ı mu‘allâm Sekbânbaşısı ( ) ve hâssam Bostancıbaşısı -dâme mecdühümâ- ve kıdvetü’l-emâcid ve’l-a‘yân Galata Voyvodası ( ) -zîde mecduhû- tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki Bundan akdem sicill-i mahfûzda mukayyed mahâll-i ma‘lûmede yedi aded francala fırınları ibkā ve mâ‘adâsı bi’l-külliye men‘ u def‘ ve sedd [ü] bend olunmuş olmağla el-hâletü hâzihî cennet-mekân, firdevs-âşiyân Gāzi Sultân Abdülhamid Han -tâbe serâh-ün Beylerbeyi ve Mîrgûnoğlu nâm mahallerde müceddeden binâ ve inşâ eyledikleri cevâmi‘-i şerîfe ve âsârları evkāfından mahâll-i merkūmede vâki‘ iki aded francalacı fırınları [ve] seyyidetü’l-muhadderât, iklîletü’l-muhassenât, tâcü’l-mestûrât, safiyyetü’s-sıfât, refî‘atü’d-derecât, zâtü’l-alâ ve’s-sa‘âdât Vâlide Sultân -dâmet ismetühâ ve zâdet iffetuhâ-nın mülkiyet üzere mutasarrıfe olduğu Topcular civârında Gümrükcü Çiftliği derûnunda kâin bir bâb francalacı fırını ve Çelebi Hasan Paşa Vakfı’ndan Kumkapı hâricinde vâki‘ İstefan ve Ohannes ve Haçador nâm zimmîlerin mutasarrıf oldukları kezâlik bir bâb francalacı fırını ki cem‘an dört aded fırınların sedd ü bendi iktizâ etmez iken mukaddemce ma‘lûmü’l-ism yedi aded francalacı fırınları ibkāsıyla mâ‘adâsının bâ-irâde-i aliyyem hîn-i seddinde bunlar dahi adem-i dikkatden nâşî sehve mebnî sedd ü bend olunmuş ise dahi işbu dört aded fırınlar sâire makīs olmayıp evkāf-ı şerîfe-i mezkûreden olmalarıyla bu keyfiyet evkāf-ı mezkûreye gadri mûcib ve îrâdlarının kesr u tedennîsini müstevcib olduğuna binâen sâire sirâyet etmemek ve bir vakitde emsâl olarak kaydı derkenâr olunmamak şartıyla fakat bâlâda mezkûr dört aded fırınların küşâdıyla on bir adede iblâğı husûsuna bu def‘a irâde-i kātı‘a-i cihân-dârânem ta‘alluk etmekle imdi şurût-ı muharrere-i mezkûre indirâcıyla ancak işbu dört aded francalacı fırınlarının küşâdına ruhsatı hâvî kaleminden emr-i şerîfim ısdâr ve evkāf-ı şerîfe-i mezkûre ve sâir iktizâ eden mahallere ilmühaberleri i‘tâsını i‘lâma müsâra‘at olunmak bâbında fermân-ı âlî-şânım sâdır olmağın cennet-mekân, firdevs-âşiyân Sultân Abdülhamid Han -tâbe serâh-ün binâ ve inşâsına muvaffak oldukları cevâmi‘-i şerîfe ve evkāf-ı celîleleri evkāfından Beylerbeyi ve Mîrgûnoğlu nâm mahallerde iki aded ve Vâlidem Sultân müşârün-ileyhin mâlik oldukları [103a] Topcular kurbünde Gümrükcü Çiftliği demekle arîf çiftlik derûnunda kâin bir bâb francalacı fırını ve Çelebi Hasan Paşa Vakfı’ndan Kumkapı hâricinde İstefan ve Ohannes ve Haçador nâm zimmîlerin fırını bir aded ki cem‘an dört aded fırınlar fi’l-hakīka vakf-ı müşârün-ileyhe kesr u noksan terettüb etmekle sâire sirâyet etmeyip ve bir vakitde emsâl olarak kaydı derkenâr olunmamak şartıyla işbu dört francalacı fırınlarının küşâdıyla bundan akdem ibkāsı[n]a irâde-i seniyye-i kātı‘a-i cihân-dârânem taalluk edip Âsitâne-i aliyyemde Bahçekapısı’nda bir aded ve Simkeşhâne’de bir aded ve Sarıgörez’de Sekbân Fırını’na merbût bir aded ve Eyüp’de Taşlıburun’da bir aded ve Galata’da Beyoğlu Terazidibi’nde bir aded ve Galata’ya muzâfe Tophâne’de Aşağı Hendek nâm mahâlde bir aded ve Üsküdar’da Ayazma’da bir aded ki cem‘an on bir aded francala fırınlarına münhasır ve münâsib olmağla yedlerinde olan emr-i âlî-şânın cemî‘ şurûtu derciyle İstanbul ve Galata ve Eyüp ve Üsküdar kādîlarına ve Sekbânbaşı’ya ve Hâssam Bostancıbaşısı’na ve Galata Voyvodası’na hitâben yedlerine müceddeden emr-i şerîfim i‘tâ olunup evkāf-ı şerîfe taraflarına ve muktezî olan sâir mahallere ilmühaberi verilmesi iktizâ eylediğini İstanbul Kādısı Mehmed -zîdet fezâilühû- i‘lâm etmekle i‘lâmı mûcebince iktizâ edenlere hitâben emr-i şerîfi kaleminden ısdâr ve lâzım gelen mahallere ilmühaberi i‘tâ olunmak bâbında fermân-ı âlî-şânım sâdır olmağın mûcebince kuyûda mürâca‘at olundukda ba‘de’l-yevm köşe ve bucaklarda ve menâzil derûnlarında ve çörekci ve simidci fırınlarında ve’l-hâsıl ibkāsı irâde olunan yedi aded francalacı fırınlarından mâ‘adâ bir mahâlde francala tabh ve i‘mâl olunmamak ve Galata’da vâki‘ dokuz aded francala fırınlarının sedd ü bendi iktizâ eder ise de fırın-ı mezkûrlar Devlet-i aliyyem müsâfirleri olan elçilerinin yalnız me’kûlâtları için ruhsat verilmiş olduğundan bunlar dahi fırınları destgâhında ve gezdiricileri esvâk ve pazar ve mahallât aralarında francala bey‘ etmemek ve eğer hilâfı hareket eder ise destgâh[dâr]ları ve gezdiricileri ahz ve tedîb olunmak üzere sene-i sâbıkā evâhir-i Receb’inde emr-i şerîf verildiği Başmuhâsebe’den ba‘de’l-ihrâc i‘lâm ve emsâli mûcebince dört aded fırınların küşâdı için Başmuhâsebe’ye kaydolunup başka başka sûret ve Mevkūfâta ve Hamidiye Vakfı ve Kapan Nâibi taraflarına ilmühaberleri verilmekle imdi vech-i meşrûh üzere amel olunmak bâbında fermân-ı âlî-şânım sâdır olmuşdur. Buyurdum ki: Hükm-i şerîfim vardıkda bu bâbda sâdır olan emrim üzere amel edip dahi siz ki mevâlî ve Sekbânbaşı ve Bostancıbaşı ve Voyvoda-i mûmâ-ileyhimsiz; ber-mûceb-i i‘lâm şeref-yâfte-i sudûr olan işbu emr-i şerîf-i celîlü’ş-şân-ı vâcibü’l-ittibâ‘ ve lâzımü’l-imtisâlimin mazmûn-ı münîfi birle âmil olup hilâfına rızâ ve cevâz göstermeyesiz. Şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız. Tahrîren fi’l-yevmi’l-âşir [min]-Muharrem sene selâse ve işrîn ve mieteyn ve elf. Be-makām-ı Kostantıniyye