İstanbul Mahkemesi 154 Numaralı Sicil (H. 1237-1246 / M. 1822- 1831) cilt: 88, sayfa: 293 Hüküm no: 139 Orijinal metin no: [51a-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Peynirdeki tekelin kaldırılarak bakkal ve manavların istedikleri peyniri satmalarına izin verildiği Bakkāl ve manav tâifelerinin envâ‘-ı peynir bey‘ ü şirâlarının men‘-i inhisârına dâir ilmühaberdir. Dersa‘âdet’e tevârüd eden taze ve kuru çayır ve kaşkaval ve dil ve tulum peyniri bey‘ ü şirâsı mâlı tüccâr-ı muhtekirden vikāye olunmak illetine ibtinâen ancak bakkāl esnâfına hasr ve tahsîs ile gayrileri ve bâ-husûs manav tâifesi alıp satmakdan men‘ kılınarak ol bâbda iki yüz kırk bir târihinde yedlerine Başmuhâsebe’den müekked bir kıt‘a emr-i âlî verilmişiken bu esnâda manav tâifesi beynlerinde müşterek olan lor peynirden mâ‘adâ envâ‘-ı peyniri alıp satmakda oldukları beyânıyla kendilerine mahsûs olan envâ‘-ı peynire manav tâifesinin ta‘arruzları men‘ olunmasını bakkāl esnâfı bu def‘a bâ-arzuhâl istid‘â eylediklerine mebnî Çarşamba günü Arzodası’nda İhtisâb ağası hâzır olduğu hâlde akd olunan meclis-i şer‘-i şerîfe tarafeyn celb ve istintak ve nîk ü bedi mülâhaza olundukda bu makūle me’kûlât husûsunda maksûd-ı aslî ancak ibâdullâha hayr ü nef‘i sûreti olduğuna binâen ref‘-i inhisâr olunduğu takdîrce fâide nedir ve yalnız bakkāla münhasır oldukda mazarratı var mıdır yâhud nef‘i mi olur ve her isteyen alsa vaktiyle bulunamayıp kıllet ü galâya bâ‘is olur mu etrâfıyla müzâkere ve mülâhaza ve erbâb-ı vukūfdan dahi suâl olundukda bir metâ‘ı herkes alıp sattığı sûretde fiyatı tabî‘atıyla tenezzül bulacağı ve yalnız bir sınıfa hasr olunduğu hâlde istediği bahâya satacağı ve bu maddede inhisârı ref‘ olundukda bakkālâna almasınlar denilmeyip istedikleri kadar bakkālân dahi alacalarına ve ez-cümle yaz mahsûlü olan lor ve taze peynir mevsiminde alınıp satılacağına nazaran bir dirhemi memnû‘ olan mahallere gönderilmez ise galâ havfı me’mûl olmayacağı zâhir ve ağa-yı mûmâ-ileyh vesâir ehl-i vukūfun ihbârlarıyla dahi bedîhî ve bâhir olduğundan bahisle keyfiyet hâk-i pây-i kimyâ-sây-i hazret-i hilâfet-penâhîden dahi bi’l-istîzân ol vechile tanzîmi İstanbul kādısı fazîletlü efendi hazretleri taraflarından takrîr ve inhâ olunup husûs-ı mezbûr bâ-takrîr rikāb-ı kâm-yâb-ı cenâb-ı cihândârîye lede’l-arz ve’l-istîzân vâkı‘â bu makūle şeylerde inihisârın mazarratı derkâr ve ref‘i ibâdullâh hakkında hayırlı olacağı zâhir ve bedîdâr olmağla envâ‘-ı peynir hakkındaki inhisârın <> ref‘iyle gerek manav ve gerek bakkāl esnâfı ale’s-seviyye bey‘ ü şirâ etmelerine ruhsat i‘tâsıyla tanzîm ve icrâsına ibtidâr olunması mazmûnunda hatt-ı hümâyûn-ı mevhibet-makrûn-ı mülûkâne şeref-bahş-ı sahîfe-i sudûr olmağla mûcebince Dîvân-ı Hümâyûn kalemi’ne kayd ile fîmâ ba‘d envâ‘-ı peynir hakkında olan inhisâr ref‘ ve imhâ olunup gerek manav ve gerek bakkāl ale’s-seviyye bey‘ ü şirâ eylemelerine bir gûne mümâna‘at olunmamak üzere mukaddem verilen emrin kaydı terkīni’çün Başmuhâsebe’ye başka ve İstanbul mahkemesi sicilline başka ve İhtisâb defterleri’ne başka ilmühaberleri i‘tâ olunmak bâbında fî-18 Za sene 242 târihinde sâdır olan fermân-ı âlî mûcebince keyfiyet Dîvân-ı Hümâyûn kalemi’ne kaydolunarak İhtisâb defterleri’ne ber-vech-i muharrer sâdır olan emr-i şerîfin kaydı ref‘ ve terkīn olunmak üzere Başmuhâsebe’ye başka başka ilmühaberleri verilmiş olmağla İstanbul Mahkemesi sicillâtına dahi işbu ilmühaber kāimesi verildi.