İstanbul Mahkemesi 154 Numaralı Sicil (H. 1237-1246 / M. 1822- 1831) cilt: 88, sayfa: 431 Hüküm no: 239 Orijinal metin no: [84b-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Vergilerin yeni yapılan düzenlemeye göre toplanması Rüsûmât-ı ihtisâbiyenin ilmuhaberidir Âsitâne-i sa‘âdet ve taşra ihtisâblarının tenkīh ve tahkīki hüsn-i sûretle tanzîmi husûsuna dâir sâdır olan fermân-ı âlîye imtisâlen İhtisâb Nâzırı Mustafa Efendi celb ile mûmâ-ileyhimin mukaddemâ takdîm edip hâk-i pây-ı şevket-ihtivâ-yı şâhâneye arz olunan defteri mutâla‘a ve hüsn ü kubhu müzâkere olundukda [85a] defter-i mezkûrda muharrer rüsûm-i ihtisâbiyeden selefi tarafından tahsîl olunmuş olan ba‘zı eşyâ rüsûmâtını nâzır-ı mûmâ-ileyh hasbe’l-îcâb mahv ve tenzîl ve ba‘zılarının rüsûm-ı kadîmelerine zam ve ilâve ve ba‘zı eşyâ dahi müceddeden rüsûm vaz‘ ve ihdâs etmiş ve defter-i mezkûrda mahlûtan cümlesi yazılmış olduğuna ve nâzır-ı mûmâ-ileyhin ber-minvâl-i muharrer mahv ve zam ve ihdâs eylediği rüsûmât menâfi‘ cihetiyle münâsib göründüğüne ve defter-i mezkûrda mağlâta olmamak için o makūle mahv ve ilgā olunan rüsûmâtın defter-i mezkûrdan ihrâcıyla zam ve ihdâs olunan rüsûmâtın ba‘d-ez-în mûcibince tahsîli zımnında defter-i mezkûrun tenkīh ve tebyîzi lâzım geldiğine binâen mahv ve ilgā ve müceddeden zam ve ihdâs olunan eşyâ rüsûmâtını defter-i mezkûrda kaydları bâlâsına şerh verilmiş ve ba‘d-ez-în mûcibince tahsîli münâsib görülen eşyâ rüsûmâtını mübeyyin münakkah olarak diğer bir kıt‘a mücelled defter tanzîm olunmuş olduğundan ikisi dahi takdîm kılınmağla meclis-i âlîde ittifâk-ı ârâ ile karâr verildiği ve mûcebince icrâsı husûsuna şeref-sünûh buyrulan irâde-i seniyye-i mülûkâne mantûk-ı münîfi üzere mahv ve tenzîl ve zam ve ilâve olunduğu esâmîleri bâlâlarında şerh verilmiş olan defterden sarf-ı nazar olunarak münakkah olarak bu def‘a müceddeden tanzîm olunan defter mûcibince rüsûmât-ı ihtisâbiye tahsîl olunmak üzere defter-i mezbûr aynıyla Başmuhâsebe’ye kayd ile ilmuhaber sûretiyle birisi Bâbıâlî’ye ve bir aynı dahi fazîletli İstanbul kādısı efendi hazretleri ve Mukāta‘ât Hazînesi ve İstanbul ihtisâbları taraflarına verilmek ve rüsûmât-ı mezkûreden her bir esnâfa müte‘allik olanları ayrılıp başka başka kethüdâlarına verilerek [her] sınıf vereceği rüsûm-i ihtisâbiyesini bilmek ve ba‘d-ez-în bir eşyânın müceddeden resm-i ihtisâbiye tertîbi lâzım geldikde ihtisâb nâzırı tarafından bâ-takrîr bi’l-inhâ bâ-irâde-i seniyye icrâ buyrulduğu takrîrde resm-i cedîd-i mezkûr dahi Başmuhâsebe’ye kayd ve zikr olunan deftere zeyl olunup bilâ-istîzân ve irâde bir gûne resim ihdâs olunmamak ve taşra ihtisâblarından gelen hâsılât defterlerinde hâsılâtın sülüs mesârif ve ma‘âş deyü tenzîl eylemeği ekser me’mûrîn i‘tiyâd etmiş olup ancak mesârifinin mahâll-i sarfı ve mikdârı ve ma‘âşın kemmiyyetini îzâhan beyân olunmayıp başı örtülüp yazılmakda olduğuna ve bu sûret hasârı mûcib olacağına binâen ba‘d-ez-în alınmakda olan rüsûmâtın telefden vikāyesi zımnında ber-mantûk-ı irâde-i seniyye gerek Dersa‘âdet ve gerek memâlik-i mahrûse ihtisâblarında bir mâhda her ne ki tahsîl olunur ise tamamı tamamına memhûr ve mümzâ defteriyle Mukāta‘ât Hazînesi’ne gönderilmek ve mesârifât-ı vâkı‘ası ve ma‘âş-ı mu‘ayyeneleri müfredât üzere defter-i mezkûra kayd ve hâsılâtından tenzîl olunup ziyâde mesârif olunmamak ve yazılmamak ve tahsîl olunan rüsûmât dahi ber-vech-i îzâh defter olunup gerek îrâd ve gerek mesârifi başı örtülü defter olunmamak ba‘d-ez-în her bir ihtisâb me’mûrlarının hâl ve keyfiyeti taharrî olunacağından fukarâ-yı ra‘iyyete mugāyir-i irâde-i seniyye bir gûne cevr ve eziyet ve tama‘ ve irtikâbları ihsâs olunur ise tedîbât-ı lâyıkaları icrâ olunmak üzere tenbîhi hâvî bi’l-cümle ihtisâb müdîrlerine hitâben başka başka evâmir-nâme-i sâmiye-i âsafâne tasdîr ve tesyîriyle tanzîmi husûsları Mukāta‘ât Hazînesi mesârifât ve vâridâtı nâzırları sa‘âdetlü atûfetlü efendiler hazarâtları bi’l-iştirâk bâ-takrîr inhâ etmeleriyle takrîr-i mezkûr bâlâsına midâd-ı sürh işâretiyle taraf-ı hazret-i kāimmakāmîden pâygâh-ı serîr-i şevket-masîr-i mülûkâneye lede’l-arz inhâ olunduğu üzere tanzîm ve icrâsına mübâderet oluna deyü hatt-ı hümâyûn-ı şâhâne şeref-bahş-ı sahîfe-i sudûr buyrulmuş ve bi’l-cümle ihtisâb müdîrlerine taraf-ı hazret-i kāimmakāmîden tenbîhnâmeler yazılmış olmağla defâtir-i mezkûrenin birer sûreti i‘tâ ve lâzım gelenlere beyân ve inbâ olunmak bâbında sâdır olan fermân-ı âlî mûcibince ber-mantûk-ı takrîr defter-i mezkûr Başmuhâsebe’ye kayd ile ilmuhaber sûretiyle Bâbıâlî ve sâir mahallere birer sûreti tahrîr ve i‘tâ olunmak fermân buyrulmağın mûcibince kaydolunup diğer ilmuhaberleri verilmekle fazîletli İstanbul kādısı efendi hazretleri tarafına dahi işbu ilmuhaber verildi. Fî 20 Ş sene 1245