İstanbul Mahkemesi 154 Numaralı Sicil (H. 1237-1246 / M. 1822- 1831) cilt: 88, sayfa: 441 Hüküm no: 247 Orijinal metin no: [88a-2] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Vârissiz olarak vefât edenlerin ilgililere bildirilmesi Bilâ-vâris fevt olanların ihbârına dâir Akzâ kuzâti’l-Müslimîn evlâ vülâti’l-muvahhidîn me‘âdinü’l-fezâili ve’l-yakīn râfi‘u a‘lâmi’ş-şerî‘ati ve’d-dîn vârisû ulûmi’l-enbiyâi ve’l-mürselîn el-muhtassûn bi-mezîd-i inâyeti’l-Meliki’l-Mu‘în İstanbul ve Üsküdar ve Galata ve Haslar kādıları-zîdet fezâilehûm- tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki İstanbul ve Tevâbi‘i Emti‘a Gümrüğü mülhakātından olan beytülmâl-i âmme ve hâssa mukāta‘ası bundan akdem gümrük-i mezbûrdan fekk ile cânib-i mîrîden beytülmâl nâzırı nâmıyla hizmet-i istîfâya me’mûr olanlar tarafından me’mûr ta‘yîniyle idâre olunmakda olduğuna mebnî Dersa‘âdet’im ve Üsküdar ve Galata ve mahâll-i sâirede vâki‘ evkāf-ı hümâyûnum ve harameyn-i şerîfeyn evkāfı dâhillerinde olanlardan mâ‘adâ mahallerde bilâ-vâris ve vârise gāib olarak vefât eden ehl-i İslâm ve gurebâ ve ehl-i zimmet re‘âyânın terekeleri beytülmâl nâzırı bulunanlar ma‘rifetleriyle cânib-i mîrî için zabt ve tahrîr ve bu tarafdan mevcûd olan vârislerin hisse-i irsiyeleri ba‘de’s-sübût i‘tâ ve gāib olup ba‘dehû vürûd edenlerin vârisleri ber-nehc-i şer‘î isbât olundukdan sonra hisse-i irsiyeleri kendilerine ve yâhud vekîl-i şer‘îlerine ve mâ‘adâları Hazîne-i Âmire’ye teslîmi husûsuna irâde-i seniyyem ta‘alluk ederek nizâma rabt olunarak o makūle bilâ-vâris ve vârisleri gāib olduğu hâlde vefât edenlerin vefâtları anda mahallât imâmları der-akab cânib-i beytülmâle ihbâr etmek üzere her bir mahallâtın eimmesine tenbîh olunmak bâbında mukaddemce emr-i şerîfim verilmiş ise de eimme-i mezkûre bu esnâda husûs-ı mezbûra ri‘âyet etmediklerine binâen o misillü bilâ-veled ve vâris ve gāib vârisleri olduğu hâlde vefât edenlerin onda biri haber verilmediği ecilden bu keyfiyet sünûh eden irâde-i seniyyem ve beytülmâl nizâmının mugāyiri idüğü beyânıyla fîmâ-ba‘d bilâ-vâris ve gāib vârisi olduğu hâlde vefât edenlerin ehl-i İslâm ve ehl-i zimmet re‘âyânın [88b] vefâtları anda der-akab mahallesi imâmı ve muhtârları taraflarından şöhreti pusulasıyla cânib-i beytülmâle haber vermeleri ve bu husûsda tekâsül ederler ise mu‘âteb olacaklarını tenbîh ve tekîde himmet olunmak için siz ki mevâlî-i mûmâ-ileyhimsiz size hitâben başka ve Ermeni patrikleri ve hahambaşısıya hitâben başka evâmir-i şerîfem ısdârı husûsunu silâhşorân-ı hâssamdan hâlâ beytülmâl nâzırı kıdvetü’l emâcid ve’l-a‘yân Şâkir Bey -zîde mecdühû- bâ-takrîr inhâ ve istid‘â etmekle kuyûda lede’l-mürâca‘a zikr olunan beytülmâl-i âmme ve hâssa mukāta‘ası gümrük-i mezbûrdan fekk ile cânib-i mîrîden zabt olunmak üzere nizâma rabt ve tevsîkine karâr verilerek Laleli ve Hamidiye ile vakf-ı hümâyûn ve Ebâ Eyyüb Ensârî Vakfı’nın arâzi ve hudûdu dâhilinde fevt olanların beytülmâlleri ve ba‘zı rüsûmât-ı sâireleri evkāf-ı mezbûre tarafından zabt ve harameyn müfettişi ma‘rifetiyle tahrîr olunmak ve Üsküdar’da medfûn Hüdai Mahmud Efendi -kuddise sirruhu’l-azîz-in türbesine meşrût Üsküdar’da vâki‘ Yenimahalle’de bilâ-vâris fevt olanların muhallefâtları azîz-i müşârun-ileyhin vakfı mütevellîsi tarafından ve Âsitâne-i sa‘âdetimde Yenikapı ve Galata mevlevîhânelerinde sâkin mevlevî fukarâsından ve hindî dervîşleri ve sâir o makūle zevâyâ ile Şam ve Haleb ve Bağdâd ve Basra ve memâlik-i sâirede kâin hindî tekkelerinde bilâ-vâris fevt olan fukarâ ve dervîşânın muhallefâtları şeyhleri tarafından zabt olunup taraf-ı âhardan müdâhale olunmamak ve mâ‘adâ ehl-i İslâm ve re‘âyâ her kim olur ise olsun bilâ-vâris-i ma‘rûf fevt olan ve vâris-i gāibi olarak vefât edenlerin tereke ve zimemâtları beytülmâl-i âmme ve hâssa için cânib-i mîrîden zabt olunmak üzere iktizâ eden mahallere ilmuhaberleri verilerek iki yüz kırk iki senesi Rebî‘ülevvelinde emr-i şerîfim verilmiş olduğu kuyûddan müstebân olmağla bu sûretde nâzır-ı mûmâ-ileyhin inhâsı vechile mukaddem sâdır olan emr-i şerîfimin tekîdini hâvî evâmir-i şerîfem ısdârı muktezâ-yı maslahatdan idüğü muhallefâtdan derkenâr ve bâ-takrîr lede’l-arz mûcibince evâmir-i şerîfem ısdârı husûsuna irâde-i aliyyem ta‘alluk edip ol vechile Rum ve Ermeni patrikleri ve hahambaşıya hitâben diğer emr-i şerîfim tasdîr kılınmış olmağla size dahi işbu emr-i şerîfim ısdâr ve irsâl olunmuşdur. İmdi keyfiyet-i irâde-i seniyyem mantûk-ı emr-i şerîfimden ma‘lûmunuz oldukda fermânım olduğu ve mukaddem ve bu def‘a sâdır olan evâmir-i şerîfem mûciblerince ber-mûceb-i nizâm fîmâ-ba‘d bilâ-vâris ve gāib vârisi olduğu hâlde vefât edenlerin ehl-i İslâm ve ehl-i zimmet re‘âyânın vefâtları anda der-akab mahallesi imâmı ve muhtârları taraflarından şöhreti pusulasıyla cânib-i beytülmâle haber vermelerini ve bu husûsda tekâsül eder ise mu‘âteb olacaklarını gereği gibi tenbîh ve tekîde ziyâde i‘tinâ ve dikkat ve hilâf-ı emr-i şerîfim hareketten tehâşî ve mücânebet eylemeniz bâbında fermân-ı âlîşânım sâdır olmuşdur. Buyurdum ki hükm-i şerîfimle ( ) vardıkda bu bâbda vech-i meşrûh üzere şeref-yâfte-i sudûr olan işbu emr-i şerîf-i âlîşânımın mazmûn-ı münîfi-birle âmil olasız, şöyle bilesiz, alâmet-i şerîfeme i‘timâd kılasız. Fî 16 Muharrem sene 1246