İstanbul Mahkemesi 172 Numaralı Sicil (H. 1257-1258 / M. 1841-1842) cilt: 96, sayfa: 421 Hüküm no: 370 Orijinal metin no: [136-4] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Samanyemez Karabet’ten vârislerine intikal eden gedik âletleri hisselerine yapılan müdahelenin men olunması Gedik nizâ‘ı [Ma‘rûz] Medîne-i hazret-i Ebâ Eyyûbe’l-Ensârî’de İslâmbey mahallesinde mütemekkin iken bin iki yüz yirmi bir senesi hilâlinde hâlik olan habbâz tâifesinden Samanyemez Karabet v. Agop v. Atam zimmînin verâseti zevce-i metrûkesi Hamar bt. Ohannes nâm Nasrâniye ile [zevce-i] uhrâsı hâlike Takohi bt. Serkiz Nasrâniyeden mütevellideler sulbiye kebîre kızları Agis ve Vartok ve Ezbehar? Nasrâniyeler ve zevce-i mersûme [137] Hamar Nasrâniyeden mütevellidler sulbî sagīr oğlu Artin ve ol târihde sagīrler ve ba‘dehû kebîrler olan sulbî oğulları Nişan ve Ohannes zimmîlere münhasıra ve ba‘dehû zevce-i mersûme Hamar Nasrâniye dahi bin iki yüz yirmi beş senesi hilâlinde hâlike olup verâseti sadrî oğulları sagīr-i mersûm Artin ve ol târihde sagīrler olan mersûmân Nişan ve Ohannes zimmîlere münhasıra ba‘dehâ mersûme Ezbehar Nasrâniye dahi vilâyet-i Anadolu’da Divriği Kazâsı’na tâbi‘ Penkan karyesinde mütemekkine iken bin iki yüz yirmi yedi senesi hilâlinde hâlike olup verâseti li-ebeveyn kız karındaşları mersûmetân Agis ve Vartok Nasrâniyeler ile li-ebin er karındaşları sagīr-i mersûm Artin ve yine ol târihde sagīrler olan mesfûrân Nişan ve Ohannes zimmîlere münhasıra ba‘dehâ sagīr-i mersûm Artin dahi iki yüz otuz senesi hâlik olup verâseti li-ebeveyn er karındaşları mersûmetân [mersûmân] Nişan ve Ohannes zimmîlere münhasıra ba‘dehû mesfûre Vartok Nasrâniye dahi hâlike olup verâseti sadriye kebîre kızı Manoş bt. Toros Nasrâniye ile li-ebeveyn kız karındaşı mersûme Agis Nasrâniyeye münhasıra ba‘dehâ mesfûre Agis Nasrâniye dahi hâlike olup verâseti sadrî kebîr oğulları Agop ve Haçador zimmîler ve kebîre kızı Serpohi Nasrâniye evlâd-ı Karabet zimmîye münhasıra ve tashîh mesele-i mîrâsları bi-hükmi’l-münâsahati ve’l-inhisâr beş yüz kırk sehmden olup sihâm-ı mezbûreden ikişer yüz sehmden dört yüz sehmi mersûmân Nişan ve Ohannes zimmîlere ve otuz beş sehmi mesfûre Manoş Nasrâniyeye ve kırk ikişer sehmden seksen dört sehmi mesfûrân Agop ve Haçador zimmîlere ve yirmi bir sehmi dahi mersûme Serpohi Nasrâniyeye isâbeti tahakkukundan sonra arzuhâl sâhibleri <> olup nefsinden asıl ve li-ebeveyn er karındaşı mersûm Ohannes zimmî tarafından husûs-ı âti’l-beyânda vekîl-i müseccel-i şer‘îsi mersûm Nişan zimmî hâlâ habbâzân müdîri es-Seyyid İbrahim Edhem Efendi hâzır olduğu hâlde bi’l-ma‘iyye rü’yete memûr evkāf müfettişi İstanbul pâye-i celîlesiyle mübâhî izzetlü fazîletlü es-Seyyid Mehmed Emin Âsaf Beyefendi hâzır olduğu hâlde Çarşamba günü huzûr-ı hazret-i Fetvâ-penâhî’de ma‘kūd meclis-i şer‘-i hatîrde bâ-irâde-i seniyye Evkāf-ı Hümâyûn tarafından idâre olunan <> suyolu kurâsından Kemerbergos karyesinde mütemekkin iken bundan akdem hâlik olan Başoğlu Nikola v. Manol zimmînin verâseti sulbî kebîr oğulları Foti ve Tanaş zimmîler ve kebîre kızları Eline ve Zoli Nasrâniyelere münhasıra ba‘dehû mersûm Tanaş zimmî dahi hâlik olup verâseti zevce-i <> metrûkesi Katrine bt. Yanaki Nasrâniye ile sulbî kebîr oğlu Yanako ve mürâhık oğlu Mihal ve sagīr oğlu Nikola’ya münhasıra ba‘dehû mersûme Eline Nasrâniye dahi hâlike olup verâseti zevc-i metrûkü Anastaş v. Panayot zimmî ile li-ebeveyn er karındaşı mersûm Foti zimmî ve li-ebeveyn kız karındaşı mersûme Zoli Nasrâniyeye ba‘de’l-inhisâr zikri âtî gedik âlâtına bi’l-asâle ve bi’l-vesâye vaz‘-ı yedleri mütehakkık olan derûn-ı arzuhâlde isimleri mastûr mersûmân Foti ve Yanako zimmîler ile mürâhık ve sagīr-i mersûmân Mihal ve Nikola’nın anaları ve tesviye-i emrlerine kıbel-i şer‘den mansûbe vasîleri zevce-i mersûme Katrine Nasrâniye ve zevc-i mesfûr Anaştaş zimmîden mesfûrân Foti ve Yanako zimmîler ve şahsı mu‘arrefe vasîyy-i zevce-i mersûme Katrine Nasrâniye muvâcehesinde zevc-i mesfûr Anaştaş zimmî dahi hâzır olduğu hâlde zikr olunan Burgos karyesinde kâin mersûmûndan mesfûr Foti zimmî ile karındaşı hâlik-i sânî-i mersûm Tanaş zimmînin sağlığında ale’l-iştirâki’s-seviyy bi’l-icâreteyn mutasarrıf oldukları ma‘lûmü’l-aded bir bâb habbâz fırını derûnunda mevcûde beyne’l-esnâf gedik ta‘bîr olunur ma‘rifet-i şer‘le mu‘âyene olunan âlât-ı lâzıme-i ma‘lûme yedimde olup işbu meclis-i şer‘de kırâet olunan i‘lâmât ve bir kıt‘a emr-i âlî ve bir kıt‘a sûret mantûklarınca babamız ve mûrisimiz hâlik-i evvel-i mersûm Samanyemez Karabet v. Agop v. Atam zimmînin sağlığında ile’l-helâk müstakıllen yedinde mülk ve hakkı olup ba‘de <> helâkihî benimle kız karındaşım ve müvekkilim mersûm Ohannes zimmî ve verese-i sâire-i mezkûresine ber-tashîh-i mezkûr mevrûs olmuş iken asıl ve vasîyy-i hâzır-ı mersûmûn Foti ve Yanako zimmîler ve Katrine Nasrâniye ve Anaştaş zimmî âlât-ı gedik-i merkūmu bi-gayrı hakkın fuzûlî zabt u tasarruf ve vaz‘-ı yed edip lâkin ben ve karındaşım ve müvekkilim mersûm Ohannes zimmî ba‘de’l-bulûğ bin iki yüz otuz üç senesinden bin iki yüz elli dört senesine gelince iki sene medîne-i Tekfurdağı’nda ve on iki sene medîne-i İzmid’de ve üç sene medîne-i Kayseriye’de ve bir sene kasaba-i Samsun’da ve üç sene dahi kasaba-i Varna’da li-ecli’t-ticâre mütemekkinler olup Âsitâne-i Aliyye’de bulunmadığımızdan gerek asıl ve vasî ve hâzır-ı mersûmûndan ve gerek bunlardan mukaddem âlât-ı gedik-i merkūma vâzı‘ü’l-yed olanlardan âlât-ı lâzıme-i mezkûreden tashîh-i mezkûr üzere benimle karındaşım ve müvekkilim mersûm Ohannes zimmîye mevrûs olan dört yüz sehm hisse-i şâyi‘asını mümkün olmamağla suâl olunup dört yüz sehm hisse-i şâyi‘a-i mezkûremizden keff-i yed etmek üzere asıl ve vasî ve hâzır-ı mersûmûn Foti ve Yanako zimmîler ve Katrine Nasrâniye ve Anaştaş zimmîye tenbîh olunmak bi’l-vesâye ve bi’l-vekâle matlûbumdur deyü da‘vâ ettikde asıl ve vasî-i mersûmûn Foti ve Yanako zimmîler ve Katrine Nasrâniye dahi cevâblarında asıl ve vekîl ve müvekkil-i mersûmân Nişan ve Ohannes zimmîler ber-vech-i meşrûh mukaddemâ sagīrler ve ba‘de’l-bulûğ dahi âhar diyârlarda bulunmuşlar ise de lâkin yedimizde olup bin iki yüz yirmi sekiz senesi Recebi’l-müreccebi gurresi târihiyle müverraha ve târih-i mezkûrda evkāf müfettişi bulunan Süleyman Efendizâde merhûm Mehmed Esad Efendi’nin imzâ ve hâtemini hâviye işbu bir kıt‘a mübâya‘a hücceti nâtıka olduğu üzere fırın-ı mezkûrun târih-i merkūmda bi’l-icâreteyn mutasarrıfı olan Feyzullah Efendi b. Süleyman âlât-ı gedik-i mezkûru mülkü olmak üzere bi-safkatin vâhidetin bin guruş semen-i makbûza mûrisimiz hâlik-i evvel-i mersûm Başoğlu Nikola zimmî ile sağlığında hâzır-ı mersûm Anaştaş zimmîye ale’l-iştirâki’s-seviyy bey‘ ve temlik ve teslîm onlar dahi ber-vech-i muharrer iştirâ ve temellük ve tesellüm ve kabz ve kabûl eylediklerinden sonra kezâlik yedimizde olup bin iki yüz otuz dört senesi Zilka‘detü’ş-şerîfesinin onuncu günü târihiyle müverraha ve [138] İstanbul Bâb Mahkemesi Nâibi bulunan es-Seyyid el-Hâc Mehmed Zeynelabidin Efendi merhûmun imzâ ve hâtemini hâviye diğer işbu bir kıt‘a mübâya‘a hücceti mantûkunca hâzır-ı mersûm Anaştaş zimmî ber-vech-i muharrer âlât-ı gedik-i merkūmdan mâlik olduğu nısf hisse-i şâyi‘asını kezâlik bi-safkatin vâhidetin sekiz yüz guruş semen-i makbûza gāibetü ani’l-meclis Kadinko bt. İstavraki Nasrâniyeye bey‘ ü temlik ve vech-i lâyıkı üzere teslîm ol dahi ba‘de’l-iştirâ <> ve’t-temellük ve’t-tesellüm ve’l-kabz yine yedimizde olup bin iki yüz kırk senesi Şa‘bâni’l-mu‘azzamı’nın on beşinci günü târihiyle müverraha evkāf müfettişi bulunan Pirlepevî Hafız Ahmed Efendi merhûmun imzâ ve mührünü haviye <> âhar işbu bir kıt‘a mübâya‘a hücceti mantûkunca gāibe-i mersûme Kadinko Nasrâniye mâlike olduğu nısf hisse-i şâyi‘a-i mezkûreyi kezâlik safka-i vâhide ile üç yüz guruş semen-i makbûza hâlik-i sânî-i mersûm Tanaş zimmîye sağlığında bey‘ ü temlik ve vech-i lâyıkıyla teslîm ol dahi iştirâ ve temellük ve tesellüm ve kabz ve kabûl edip ol-vechile âlât-ı gedik-i mezkûr mûrislerimiz hâlik-i evvel-i mersûm Başoğlu Nikoli ve hâlik-i sânî Tanaş zimmîlerin ile’l-helâk yedlerinde mülkleri iken hâlik olduklarında bi-tarîki’l-münâsaha verese-i mezkûresine mevrûs olmağla âlât-ı gedik-i mezkûru ber-vech-i muharrer hâlikân-ı mersûmânın terekesinden olmak üzere bi’l-asâle ve bi’l-vesâye zabt ve vaz‘-ı yed ederiz deyip ve hâzır-ı mersûm Anaştaş zimmî dahi mersûmûn Foti ve Yanako zimmîler ile Katrine Nasrâniyeyi tasdîk ve gedik-i mezkûr müdde‘î-i asıl ve vekîl-i mesfûr Nişan zimmînin babası ve mûrisi hâlik-i evvel-i mersûm Samanyemez Karabet zimmînin mâlı ve mülkü olduğunu inkâr etmeleriyle müdde‘î-i asıl ve vekîl-i mersûm Nişan zimmî ber-vech-i muharrer müdde‘âsını her biri âlât-ı gedik-i merkūmu mahâllinde ta‘yîn ve işâret dahi edip lede’t-tezkiye makbûlü’ş-şehâde idikleri ihbâr olunan uncu tâifesinden Eyüblü Melkon v. Bağdisar ve Yenibahçeli Serkiz v. Kirkor ve Salmatomruklu Mıgırdıç v. Margos ve yine Salmatomruklu Kigork v. Hazer nâm zimmîler şehâdetleriyle huzûr-ı cenâb-ı Fetvâ-penâhî’de bi’l-muvâcehe vech-i vecîh-i şer‘î üzere isbât eylediğinden mâ‘adâ gedik-i mezkûr hâlik-i evvel-i mersûm Karabet zimmînin sağlığında ile’l-helâk yedinde mülkü ve ba‘de’l-helâk veresesine mevrûs olup ve müdde‘î-i asıl ve vekîl ve müvekkil-i mersûmâna ba‘de’l-bulûğ minvâl-i muharrer üzere diyâr-ı âharlarda bulundukları sene-i sâbıkā yani bin iki yüz elli yedi senesi Zilhiccetü’ş-şerîfesinin on beşinci günü târihiyle müverrah müdde‘î-i asıl ve vekîl mersûm Nişan zimmînin yedinde olup ibrâz eylediği İstanbul kādısı sâbık sudûr-ı i‘zâmdan Reşid Beyzâde sa‘âdetlü fazîletlü Mehmed Beyefendi hazretlerinin hâtemlerini hâvî mukaddemâ Pazartesi günü huzûr-ı hazret-i Fetvâ-penâhî’de bi’l-ma‘iyye rü’yete memûr müfettiş-i mûmâ-ileyh hâzır olduğu hâlde yine husûs-ı mezkûrda vukū‘ bulan mürâfa‘anın mazbatasını muhtevî verdikleri bir kıt‘a i‘lâm-ı şer‘î mazmûnundan dahi tebeyyün etmeğin mûcebiyle âlât-ı gedik-i merkūmun dört yüz sehm hisse-i şâyi‘a-i mezkûresinden asıl ve vasî ve hâzır-ı mesfûrûn Foti ve Yanako zimmîler ve Katrine Nasrâniye ve Anaştaş zimmî keff-i yed edip asıl ve vekîl ve müvekkil-i mersûmân Nişan ve Ohannes zimmîlerin irsen mülkleri olmak üzere zabt ü tasarrufları iktizâ eylediği İstanbul Mahkemesi’nden huzûr-ı [âlîlerine i‘lâm olundu] Fî 26 C sene 1258