İstanbul Mahkemesi 172 Numaralı Sicil (H. 1257-1258 / M. 1841-1842) cilt: 96, sayfa: 473 Hüküm no: 409 Orijinal metin no: [159-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Bahçıvan Mankasar ile annesi Horosima’nın sattıkları arsadan dolayı alacak iddiasıyla Rahip Zakar’a açtıkları davada haksız bulundukları Arsa nizâ‘ı Ma‘rûz Arzuhâl sâhibleri olup nefsinden asıl ve anası mu‘arrefetü’ş-şahs Horosima bt. Marad Nasrâniye tarafeynden husûs-ı âti’l-beyânda vekîl-i müseccel-i şer‘îsi Bahçevân Mankasar veledü’l-hâlik Dyof v. Karabet zimmî bi’l-ma‘iyye rü’yete memûr evkāf müfettişi İstanbul pâye-i celîlesiyle mübâhî izzetlü fazîletlü es-Seyyid Mehmed Emin Âsaf Beyefendi tarafından meb‘ûs Mehmed İzzet Efendi hâzır olduğu hâlde Çarşamba günü huzûr-ı hazret-i Fetvâ-penâhî’de ma‘kūd meclis-i şer‘-i hatîrde zikri âtî vakıf arsa ve beş bâb mağazaya vaz‘-ı yedi mütehakkık olan derûn-ı arzuhâlde ismi mezkûr Zakar v. Melkon nâm râhib muvâcehesinde cennet-mekân merhûm ve mağfiret-nişân hazret-i Sultan Bâyezid Han -aleyhi eltâfü Rabbihi’l-Mennân- evkāf-ı celîleleri kāimmakām-ı mütevellîsi ecille-i ricâl-i Devlet-i aliyyeden hâlâ Evkāf-ı Hümâyûn Nâzırı atûfetlü Mustafa Kânî Beyefendi taraflarından vekîl-i şer‘îleri Câbî es-Seyyid Hasan Ağa b. es-Seyyid Mehmed Emin ve bâ-irâde-i seniyye Evkāf-ı Hümâyûn tarafından idâre olunan evkāfdan Bâbüssa‘âde Ağası esbak el-Hâc Davud Ağa Vakfı’nın ber-vech-i te’yîd mütevellîsi Abdullah Ağa b. Mehmed hâzır oldukları hâlde mahrûse-i Galata hâricinde Beyoğlu civârında Papazköprüsü nâm mahâlde vâki‘ ma‘lûmü’l-hudûd mukaddemâ bir bâb bostan ve el-yevm bâ-fermân-ı âlî ma‘rifet-i şer‘ ve ebniye-i hâssa müdîri efendi ma‘rifetiyle mu‘âyene ve misâha dahi olunan ba‘zan menâzil ve ba‘zan dekâkin ve mağaza ve ba‘zan arsa-i sırfa olan mahâllin terbî‘an beş bin yüz altmış iki zirâ‘ mahâll-i mu‘ayyeni müşârün-ileyh Sultan Bâyezid Han Evkāf-ı celîle-i mezkûreleri müstegallâtından mahrûse-i mezbûreye muzâfe kasaba-i Kasımpaşa cibâyetine tâbi‘ olarak anam ve müvekkilem mersûme Horosima Nasrâniyenin bâ-temessük-i mütevellî bi’l-icâreteyn müstakılleten taht-ı tasarrufunda ve iki kıt‘a temessük mantûkunca terbî‘an üç yüz dört zirâ‘ ve yedimde iken zâyi‘ olan bir kıt‘a temessük ile terbî‘an üç yüz seksen iki zirâ‘ ki cem‘an altı yüz seksen altı zirâ‘ mahâll-i mu‘ayyeni dahi merhûm-ı mezbûr el-Hâc Davud Ağa Vakfı’ndan olarak benimle karındaşım gāib ani’l-meclis Serkiz zimmînin babamız hâlik-i mersûm Dyof zimmînin intikālinden münâsafeten taht-ı tasarrufumuzda iken anam ve müvekkilem mersûme Horosima Nasrâniye ile ben ve karındaşım gāib-i mersûmdan her birimiz cem‘an beş bin sekiz yüz kırk sekiz zirâ‘ bostan mahâllini her bir zirâ‘ı üçer buçuk guruşdan cem‘an yirmi bin dört yüz seksen sekiz guruş bedel mukābelesinde bin iki yüz kırk yedi senesi Şevvâli’l-mükerreminin yirmi altıncı günü mersûm Zakar Râhib’e ferâğ-ı kat‘î ve re’y-i mütevellî ile ferâğ ve tefvîz eylediğimizde ol dahi ber-vech-i muharrer tefevvüz ve kabûl eylediğinden sonra bedel-i merkūm yirmi bin dört yüz seksen sekiz guruşun ancak on altı bin guruşunu anam ve müvekkilem mersûmeye verip mâ‘adâ bir akçe vermediğinden gayrı evkāf-ı celîle-i mezkûreden olan terbî‘an beş bin yüz altmış iki zirâ‘ mahâllinin sülüsânından ziyâdesini ma‘lûmü’l-esâmî âhar kimesnelere ferâğ <> ve tefvîz [160] onlar dahi tefevvüz ve kabûl ve üzerlerine teberru‘an-li’l-vakf kendi mâllarından menâzil ve dekâkin ve mağazalar binâ ve uhdesinde bâkī kalan bir mikdâr mahâlli üzerine dahi râhib-i mersûm kezâlik teberru‘an-li’l-vakf kendi mâlından beş bâb mağaza binâ etmişler idi el-hâletü hâzihî bedel-i mezkûrdan bâkī kalan dört bin dört yüz seksen sekiz guruş benim ile anam müvekkilem mersûme Horosima Nasrâniye ve karındaşım gāib-i mersûm Serkiz <> zimmîye vermek yâhûd mukābelesinde uhdesinde arsa kalan mahallerden bin iki yüz yetmiş altı zirâ‘ on bir parmak mahâlli bâ-re’y-i mütevellî benimle anam ve müvekkilem mersûme ve karındaşım gāib-i mersûm Serkiz zimmîye << ile zimmînin>> redd ü ferâğ etmek üzere mersûm Zakar râhibe cebr olunmak bi’l-asâle ve bi’l-vekâle murâdımdır deyü tasaddî eylediği da‘vâsı takrîr-i meşrûhu üzere meşrû‘a ve iltifâta şâyân olmayıp istikşâf-ı hâl için mersûm Zakar râhib istintâk olundukda cevâbında merhûm mezbûr Davud Ağa Vakfı’ndan olan cem‘an altı yüz seksen altı zirâ‘ mahâllin ber-vech-i muharrer üç yüz seksen iki zirâ‘ mahâlli âhar kimesnelere ferâğlarından tedâvül-i eyâdî ile gāib ani’l-meclis Kalpakçı Mıgırdıç v. Artin zimmînin mukaddemâ iki kıt‘a temessük-i mütevellî mantûkunca uhde-i tasarrufunda iken müdde‘î-i vekîl-i mersûm Mankasar zimmî ile karındaşı gāib-i mersûm Serkiz zimmî ber-vech-i muharrer mutasarrıflar oldukları terbî‘an üç yüz dört zirâ‘ mahâlli bâ-re’y-i mütevellî gāib-i mersûm Mıgırdıç zimmîye kat‘iyyen ferâğ ve tefvîz eylediklerinde ol dahi ber-vech-i muharrer ba‘de’t-tefevvüz cem‘an altı yüz seksen altı zirâ‘ mahâllini bana bâ-re’y-i mütevellî ferâğ ve tefvîz ve Hudâvendigâr-ı müşârün-ileyh vakfından olan mahâllini dahi târih-i mezkûrda müvekkile-i mersûme bana on altı bin guruş bedel-i makbûz mukābelesinde bâ-re’y-i mütevellî kat‘iyyen ferâğ eyledikden sonra yedimde olup sene-i sâbık şehr-i Rebî’ülâhirinin yirmi ikinci günü târihiyle müverraha ve sâbıkā mahrûse-i Galata kādısı mevâlî-i i‘zâmdan fazîletlü es-Seyyid Mehmed Refî Efendi’nin imzâ ve hâtemini hâviye bir kıt‘a istihkâm hücceti nâtıka olduğu üzere müvekkile-i mersûme Horosima Nasrâniye arsa-i mezkûreyi târih-i merkūmda meblağ-ı mezkûr on altı bin guruş bedel-i makbûz mukābelesinde bâ-re’y-i mütevellî bana kat‘iyyen ferâğ eylediğini ikrâr ve ferâğ-ı mezkûra müte‘allika da‘vâdan benim zimmetimi ibrâ-i âmm-ı sahîh-i şer‘î ile kabûlümü hâvî ibrâ ve iskāt eylediğimizden sonra müvekkile-i mersûme Horosima Nasrâniye sen arsa-i mezkûrenin bir mikdâr mahâlli üzerine Ermeni sıbyânı için bir bâb mu‘allimhâne binâ ve inşâ ettirmeye ta‘ahhüd etmiş iken bir mu‘allimhâne binâ ve inşâ ettirmeyip menâzil binâ ve inşâ ettirmekle arsa-i mezkûrenin bir mikdâr mahâlli üzerine mu‘allimhâne binâ ve inşâ yâhûd şart-ı mezkûra binâen bedel-i mezkûru yedimden ahz ve arsa-i mezkûreyi bâ-ma‘rifet-i mütevellî bana geri redd ü ferâğ etmek üzere tenbîh olunmak murâdımdır deyü sene-i sâbıkā-i mezkûre Cumâdelâhiresinin yirmi yedinci Pazartesi günü huzûr-ı hazret-i Fetvâ-penâhî’de İstanbul kādısı bulunan sudûr-ı i‘zâmdan Reşid Beyzâde sa‘âdetlü fazîletlü Mehmed Beyefendi hazretlerinin <> bi’l-ma‘iyye rü’yete memûr müfettiş-i mûmâ-ileyh ile akd eyledikleri meclis-i şer‘-i münîrde oğlu mersûm Mankasar zimmî dahi hâzır olduğu hâlde benden tasaddî eylediği da‘vâsı takrîr-i meşrûhu üzere müvecceh ve mültefit olmayıp ve ibrâz eylediğim hüccet-i mezkûrenin mazmûnunu dahi bi-tamamihi tâyi‘an ikrâr ü i‘tirâf etmekle mûcebince müvekkil-i mersûme da‘vâ-yı mezkûresiyle bana bî-vech-i şer‘î mu‘ârazadan men‘ olunmuş idi deyü mazmûnu takrîr-i meşrûhuna mutâbık ve târih-i mezkûr ile müverrah ve kādı-yı müşârün-ileyh ve müfettiş-i mûmâ-ileyhimin hâtemleriyle mahtûm bir kıt‘a i‘lâm-ı şer‘î ibrâz ettikde müdde‘î-i asıl ve vekîl-i mersûm Mankasar zimmî dahi mazmûn-ı i‘lâm-ı mezkûru ve râhib-i mesfûrun ber-minvâl-i muharrer bi’l-cümle takrîrini bi’l-asâle ve bi’l-vekâle tâyi‘an ve kat‘iyyen ikrâr ü i‘tirâf etmeğin mûcebince müdde‘î-i asıl ve vekîl-i mersûm Mankasar zimmî da‘vâ-yı mezkûresiyle mersûm Zakar râhibe bî-vech-i şer‘î mu‘ârazadan men‘ olunduğu İstanbul Bâb Mahkemesi’nden huzûr-ı âlîlerine i‘lâm olundu. Fî 24 B sene [1]258