İstanbul Mahkemesi 211 Numaralı Sicil (H. 1278-1279 / M. 1862-1863) cilt: 98, sayfa: 197 Hüküm no: 119 Orijinal metin no: [24b-3] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Uncu esnâfından Bedros v. Mihail’e ait uncu değirmeninin satılması ve ketebeden Mehmed Nuri Efendi b. Mehmed ile Zahîre Hazinesi’ne olan borçlarının ödenmesi Kebeoğlu değirmeni demekle meşhûr uncu değirmeni Âsitâne-i sa‘âdet âşiyâne ve bilâd-ı selâse mahkemelerine bâ-fermân-ı âlî mine’l-kadîm merbût olan duhâncı gediklerilerinden mâ‘adâ gerek Dersaâdet ve gerek bilâd-ı selâse-i mezkûrede kâin ber-vech-i mülkiyet tasarruf olunmakda bulunan her nev‘ gediklerin mübâya‘a ve ikrâr-ı mülk ve hibe ve irsen intikāl misillü kâffe-i mu‘âmelâtı ve vukū‘ bulan muhâkemâtı münhasıran ve mahsûsan İstanbul Mahkemesi’nden icrâ ve iktizâ eden i‘lâm ve hüccet-i şer‘iyyeleri ancak mahkeme-i mezkûre tarafından i‘tâ olunmak ve gedikât ashâbının rızâ ve muvâfakatları olmadıkça kadîm mülk kirâları tezyîd olunmamak ve senedât-ı sahîha ve mu‘tebere ile ber-vech-i mülkiyet tasarruf olunmakda bulunan gediklerin müstakır oldukları mahalden ihrâc ve imhâsı zımnında mülk sâhibleri tarafından da‘vâya tasaddî olunur ise hükkâm-ı şer‘-i şerîf cânibinden istimâ‘ olunmaması bâlâsı tuğrâ-yı garrâ-yı hazret-i cihân-bânî ile muvaşşah ve müzeyyen bir kıt‘a nizâmnâme ve bâ-fermân-ı âlî müesses olan nizâm-ı müstahsene iktizâsından bulunduğuna binâen vilâyet-i Anadolu’da Kuruçay kazâsına tâbi‘Armudan-ı kebîr karyesinde sâkin teba‘a-i Devlet-i aliyye’nin Ermeni milletinden ve uncu esnâfından Bedros v. Mihail v. Kigork’un sulbî kebîr oğlu ve tarafından husûs-ı âti’l-beyânda işbu sene-i mübâreke şehr-i Rebî‘ülâhiri’nin yirmi sekizinci günü târihiyle müverraha ve ol târihde medîne-i Harput nâibi olan İbrahim Efendi hafîdi es-Seyyid Mehmed Said Efendi’nin mührü mutâbık ve meâli vekâlet-i mezkûreyi beyândan ibâret idüğü fetvâhâne-i celîleden hâmişine tahrîr ve temhîr kılınan işbu bir kıt‘a vekâlet hücceti mantûkunca vekîl olduğu el-Hâc Mustafa Efendi b. el-Hâc Ahmed ve teba‘adan İsmail Ağa b. Mehmed şehâdetleriyle mahzar-ı hasm-ı câhidde ber-nehc -i şer‘î sâbit ve sübût-ı vekâletine hükm-i şer‘î lâhık olan teba‘a-i Devlet-i aliyye’nin Ermeni milletinden ve esnâf-ı merkūmeden Kigork meclis-i şer‘-i hatîrde ketebeden bâ‘isü’l-kitâb Mehmed Nuri Efendi b. Mehmed mahzarında ekmekçi ve uncu ve françalacı esnâfının kethüdâsı İbrahim Ağa b. Ahmed ile sâir mazbûtü’l-esâmî nizâm ustaları taraflarından mürsel vekîlleri esnâf-ı [25a] merkūme yiğitbaşısı es-Seyyid İsmail Efendi b. es-Seyyid Mehmed Emin hâzır olduğu hâlde bi’l-vekâle ikrâr-ı tam ve takrîr-i kelâm edip mahmiye-i İstanbul hısnı ebvâbından Balat kapısı dâhilinde kâin bir tarafdan Topik değirmeni ve bir tarafdan Haham İsrail menzili bahçesi ve bir tarafdan Kağıdçı Mişon Yahudi menzili ve taraf-ı râbi‘i tarîk-i âm ile mahdûd Rikâb-ı hümâyûn Defterdârı merhûm el-Hâc Sadullah Efendi Vakfı müsakkafâtından Angeli v. Dimitri’nin taht-ı tasarrufunda olan şehriye on guruş kirâlı Kebecioğlu değirmeni demekle şehîr iki horoslu bir bâb uncu değirmeni derûnunda mevcûde beyne’l-esnâf gedik ta‘bîr olunur sekiz re’s bârgir ve onlara tâbi‘ sâir âlât-ı lâzime-i ma‘lûme babam ve müvekkilim merkūm Bedros’un yedinde olup bin iki yüz yetmiş üç senesi Cumâdelâhiresi selhi târihiyle müverraha ve ol târihde Dârü’l-hilâfeti’l-aliyye kādısı olan Osman Efendizâde Mehmed Emin Efendi merhûmun imzâ ve hatemini hâviye işbu bir kıt‘a hâmiş-i hüccet-i şer‘iyye ve sene-i merkūme Zilhicceti’ş-şerîfesinin altıncı günü târihiyle müverraha ve ol târihde Dârü’l-hilâfeti’s-saltanati’s-seniye kādısı olan sudûr-ı izâmdan Zeynelabidin Efendizâde semâhatlü es-Seyyid Mehmed İmadüddin Efendi hazretlerinin imzâ ve hatmlarını hâviye işbu bir kıt‘a hâmiş-i hüccet-i şer‘iyye nâtıka olduğu üzere yedinde mülkü iken babam ve müvekkilim merkūm Bedros ber-minvâl-i muharrer mâlik olduğu sâlifü’l-beyân sekiz re’s bârgir ve onlara tâbi‘ sâir âlât-ı lâzime-i ma‘lûmenin dört re’s bârgir ve onlara isâbet eden âlât-ı sâiresini yedinde bi’l-ibkā mâ‘adâ âhar dört re’s bârgir ve onlara isâbet eden âlât-ı sâiresini yedinde bi’l-ibkā mâ‘adâ âhar dört re’s bârgir ve onlara îcâb eden âlât-ı sâiresini mezbûr Mehmed Nuri Efendi’nin mâlından ve yedinden istidâne ve iştirâ ile zimmetine ta‘alluk edecek zikr-i âtî meblağ mukābelesinde mezbûr Mehmed Nuri Efendi’nin yedinde olup bin iki yüz yetmiş üç senesi Cumâdelâhire’si selhi târihiyle müverraha ve ol târihde Dârü’l-hilâfeti’l-aliyye kādısı olan Osman Efendizâde Mehmed Emin Efendi merhûmun imzâ ve hatemini hâviye işbu bir kıt‘a idâne hücceti nâtıka olduğu üzere rehn vaz‘ ve mezbûr Mehmed Nuri Efendi’ye teslîm eylediğinde ol dahi ber-vech-i muharrer irtihân ve tesellüm ve kabz u kabûl eyledikden sonra müvekkilim merkūm Bedros mezbûru Mehmed Nuri Efendi’nin mâlından ve yedinden istidâne ve kabz ve umûruna sarfla istihlâk eylediği on altı bin guruş ile semeni târih-i hüccet-i sâlise-i mezkûreden üç sene tamâmına değin müeccel ve mev‘ûduna mezbûr Mehmed Nuri Efendi’nin mâlından ve yedinden bi-safkatin vâhidetin iştirâ ve kabz eylediği iki aded hilâlî koyun sâ‘ati semeninden dahi yedi bin iki yüz guruş ki cem‘an yirmi üç bin iki yüz guruş zimmetinde mezbûr Mehmed Nuri Efendi’ye vâcibü’l-edâ ve lâzimü’l-kaza sahîha deyni olduğunu ikrâr etdikden sonra ecel-i mezkûr hulûl etmekle mezbûr Mehmed Nuri Efendi rızâsıyla sâlifü’l-beyân âhar dört re’s bârgir ve onlara îcâb eden âlât-ı sâireyi rehniyetden fek ve tahlîs ve bana def‘ u teslîm ben dahi yedinden bi’l-vekâle ahz u kabz eylediğimden sonra ben müvekkilim merkūmun yedinde ibkā eylediği zikr olunan dört re’s bârgir ve onlara isâbet eden âlât-ı sâiresini gāibân ani’l-meclis Uncu Nazaret v. Kabril ve Avanis v. Mıgırdiç’e bâ-hüccet-i şer‘iyye bi’l-vekâle bey‘ ve teslîm etmemle sâlifü’l-beyân âhar dört re’s bârgir ve onlara îcâb eden âlât-ı sâiresini dahi tarafeynden îcâb ve kabûlü hâvî şurût-ı müfside ve muvâza‘adan ârî bey‘-i bâtt-ı sahîh-i şer‘î ve safka-i vâhide ile bâ-izn-i şerîkân-ı merkūmân mezbûr Mehmed Nuri Efendi’ye otuz beş bin dokuz yüz doksan guruşa bi’l-vekâle bey‘ ve temlîk ve vech-i lâyıkıyla teslîm eylediğimde ol dahi ber-vech-i muharrer iştirâ ve temellük ve tesellüm ve kabz u kabûl eyledikden sonra babam ve müvekkilim merkūm Bedros’un zimmetinde Zahîre Hazinesi’ne on iki bin yedi yüz doksan guruş deyni olmağla ben semen-i mezkûr otuz beş bin dokuz yüz doksan guruşun on iki bin yedi yüz doksan guruşunu deyn-i mezkûre mahsûben Zâhire Hazinesinde kabza memûra edâ etmek üzere mezbûr Mehmed Nuri Efendi’ye bi’l-vekâle emr ve tarafımdan tevkîl eylediğimde ol dahi kabûl ve ber-vech-i meşrûh edâ-i deyne ta‘ahhüd edip semen-i mezkûrun mâ‘adâsı olan yirmi üç bin iki yüz guruş müvekkilim merkūm Bedros’un mezbûr Mehmed Nuri Efendi’ye ber-minvâl-i muharrer deyn-i olan meblağ-ı mecmû‘-ı merkūm yirmi üç bin iki yüz guruşa bi’l-asâle ve bi’l-vekâle rızâmızla takās ve mahsûb ve her birimiz ber-vech-i meşrûh mukāssa ve kabûl etmemizle ol vechile mezbûr Mehmed Nuri Efendi ber-minvâl-i muharrer alacağı olan meblağ-ı merkūm yirmi üç bin iki yüz guruşu müvekkilim merkūmdan ben dahi semen-i bâkī mezkûr yirmi üç bin iki yüz guruşu mezbûr Mehmed Nuri Efendi’den bi’l-vekâle istfâ edip mebî‘-i mezkûrun tağrîr ve gabnine müte‘allika da‘vâdan tarafeynden her birimiz âharın zimmetini ibrâ-yı sahîh-i şer‘î ile kabûlümüzü hâvî bi’l-asâle ve izâfetle bi’l-vekâle ibrâ vü ıskāt eyledik ba‘de’l-yevm sâlifü’l-beyân âhar dört re’s bârgir ve onlara îcâb eden âlât-ı sâirede müvekkilim merkūm Bedros’un aslâ ve kat‘â alâka ve medhali kalmayıp mezbûr Mehmed Nuri Efendi’nin mülk-i müşterâsı ve hakk-ı sırfı olmuşdur dedikde gıbbe’t-tasdîki’ş-şer‘î mâ-vaka‘a bi’t-taleb ketb olundu. Fî 27 Zilhicce sene 1278 Şuhûdü’l-hâl: Muhzır Osman Ağa b. ( ), Muhzır İsmail Ağa b. ( ), Muhzır Süleyman Ağa b. ( ), Muhzır Şakir Ağa b. ( ), Muhzır Feyzullah Ağa b. ( ), ve gayruhum