İstanbul Mahkemesi 334 Numaralı Sicil (H. 1280-1329 / M. 1863-1911) cilt: 99, sayfa: 121 Hüküm no: 93 Orijinal metin no: [45-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. İslam mahallelerinde Gayrimüslimlere satılan evlerin satışı sırasında buralarda Müslümandan başkasının oturmayacağı şartı konmasının satışın iptalini gerektirmemesi Der-zamân-ı fazîletlü Ahmed Hıfzî Efendi hazretleri Fî-gurreti Rebî‘ülâhir sene 1290 Gayr-ı Müslimlerin Müslümân mahallelerde bulunan emlâki hakkında fermân A‘lemü’l-ulemâi’l-mütebahhırîn efdalü’l-fudalâi’l-müteverri‘în yenbû‘u’l-fazli ve’l-yakīn keşşâfü’l-müşkilâti’d-dîniye hallâlü’l-mu‘dılâti’l-yakīniye miftâhu künûzi’l-hakāyık messâhu rumûzi’d-dekāyık el-mahfûfu bi-sunûf-i avâtıfi’l-meliki’l-a‘lâ bi’l-fi‘il şeyhülislâm ve müfti’l-enâm olup murassa‘ Osmânî nişân-ı hümâyûnum ile ikinci rütbe Mecîdî nişân-ı zî-şânlarını hâiz ve hâmil olan Mevlânâ Ahmed Muhtâr Efendi -edâmallâhu te‘âlâ fezâilehû- tevkī‘-i refî‘-i hümâyûnum vâsıl olucak ma‘lûm ola ki İslâm mahallâtında teba‘a-i gayr-ı Müslime’ye ferâğı lâzım gelen menâzilin esnâ-yı teferruğunda hazîne-i evkāfca mefrûğun-leh yedine verilen sened derûnlarında ahâlî-i Müslimeden başka kimse iskân olunmamak ve akār sûretine konulmayıp İslâm’dan müşterisi bulunduğu hâlde satılmak üzere ba‘zı kuyûd ve şurût derc olunmakda ve binâen-aleyh o makūle büyûta müte‘allik de‘âvî ashâbının mehâkim-i şer‘iyeye mürâca‘atlarında şartla ferâğ mu‘teber olmayacağı beyânıyla ferâğ-ı vâkı‘ın fesâdına hükmolunarak bu ise envâ‘-ı müşkilât ve şikâyâta sebeb vermekde bulunduğundan bahisle ta‘dîlât-ı lâzımenin icrâsı Evkāf-ı hümâyûn Nezâreti cânibinden ifâde olunmuş ve mahallât-ı İslâmiye’de kâin menâzil ve mesâkinin ikāmet-i ehl-i İslâm’a te’bîd-i ihtisâsı kā‘idesinin muhâfaza-i ahkâmı ehem ve elzem olmasıyla buna hiç bir şey denilemeyeceği derkâr olup fakat ashâb-ı menâzilden ba‘zı zevât ve kesân hânelerini teba‘a-i gayr-ı Müslime’den olanlara kat‘iyen ferâğ ile mukābelesinde istidâne ve def‘-i ihtiyâcât-ı zarûriye eylemekde bulundukları hâlde bunların bir takımı fâriğ oldukları evlerin ber-minvâl-i meşrûh derûnunda ahâlî-i Müslime’den başka iskân olunmamak ve ehl-i İslâm’dan mâ‘adâya satılamamak şartına istinaden birçok da‘vâlar açmakda ve içlerinden îfâ-yı hükm ferâğa hazır olanlar dahi şart-ı mesrûdun icbâr ve ilcââtıyla evkāfca dûçâr-ı envâ‘-ı su‘ûbât olmakda ve bu şeyler rehin-i sahîh hükmünde bulunan menâzile emniyetle kendi mal ve sermâyesinden akçe ikrâz edenlerin ekseriyâ izâ‘e-i hukūkunu istilzâm eylemekde idiğine ve hâlbuki esâs-ı şart ve mu‘âmele-i şer‘ ve kānûna ve fâriğ ile mefrûğun-leh beyninde bi-hakkın hudûs-i münâza‘ayı mûcib olabilecek esbâba müstenid olmayıp mücerred hazîne-i evkāfca ittihâz edilen bir vaz‘ ve te‘âmülden ibâret bulunduğuna mebnî ber-minvâl-i muharrer derûnunda ahâlî-i Müslime’den başka iskân olunmamak ve ehl-i İslâm’dan mâ‘adâya satılamamak şartı münderic olan senedât hakkında şart-ı müfsid nazarıyla bakılamayacağından bu cihetle ba‘de ezîn o misillü da‘vâların mehâkim-i şer‘iye ve nizâmiyede istimâ‘ olunmaması bâbında lâzım gelen emr-i şerîfimin tasdîri encümen-i mahsûs-ı vükelâ-yı fihâmda bi’t-tensîb icrâ-yı iktizâsı husûsuna emr ü irâde-i seniyye-i mülûkânem müte‘allik ve şeref-sudûr olmuş olmağın muktezâ-yı münîfi üzere Dîvân-ı hümâyûnumdan işbu emr-i celîlü’l-kadrim ısdâr ve i‘tâ olundu. Keyfiyet ma‘lûm-ı hamiyet-melzûmun oldukda mûcebince icrâ-yı iktizâsına bezl-i himmet eyleyesin. Tahrîren fî 14 Rebî‘ülevvel sene 1290.