İstanbul Mahkemesi 334 Numaralı Sicil (H. 1280-1329 / M. 1863-1911) cilt: 99, sayfa: 248 Hüküm no: 257 Orijinal metin no: [80-2] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Posta ve Telgraf Nezareti’nin resmi dairelere ait eşya denklerini ücretsiz olarak taşıması Şûrâ-yı Devlet Tanzîmât Dâiresi’nin dört yüz on yedi numaralı mazbatasının sûretidir. Devâir-i emîriyeye âid eşyâ denkleri nakliyâtı ücretlerinden dolayı Posta ve Telgraf Nezâretiyle Mâliye Nezâreti beyninde tahaddüs eden ihtilâfa dâir Şûrâ-yı Devlet’e havâle buyurulup Tanzîmât Dâiresi’ne i‘tâ kılınmış olan evrâk ve ol bâbda vukū‘ bulan teblîgāta mebnî Posta ve Telgraf Nezâreti’nden tanzîm ve irsâl olunan hesâb pusulaları üzerine icrâ kılınan tedkīkātın netîcesinde Telgraf ve Posta Nezâreti’nin üç yüz senesi vâridât-ı nakdiyesi otuz iki milyon dört yüz yetmiş bin ve mesârif-i dâimesi dahi otuz bir milyon beş yüz yirmi dört bin bu kadar guruş olarak buna devâir-i resmiye eşyâ nakliyâtı ve Hicaz ve Yemen ve Trablusgarb vilâyetleriyle te‘âtî olunan resmî telgrafnâmeler ücûrâtı ve Süveyş ve Sevakin kablolarının idârelerine âid ücretler ve devâirin Avrupa’ya keşîde eylediği telgrafnâmeler ucûrâtı olmak üzere üç milyon sekiz yüz bin küsûr guruş mesârif-i gayr-ı mukarrere ilâve olunduktan sonra mecmû‘-ı vâridâtla bi’l-mukāyese iki milyon yüz altmış iki bin bu kadar guruş açık olduğu ve bundan başka zikrolunan üç vilâyet ile te‘âtî olunan resmî telgrafnâmeler ücûrâtından Süveyş ile Sevakin arasındaki kablodan dolayı kumpanyaya ve Mısır idâresine tesviyesi lâzım gelen mebâliğ ile hutût-ı cedîde eşyâ bahâsı ve resm-i gümrük ve nakliye ücreti ve Ecnebi postalarının te‘âtîsi zımnında bir müddet Varna’ya işlettirilen vapur masrafı olmak üzere doksan dokuz ve üç yüz senelerinde bir def‘aya mahsûs olarak bir milyon dört yüz bu kadar bin guruş daha sarf edildiği beyân kılınmış ise de Süveyş ile Sevakin arasına yapılan kablo mesârifiyle Varna’ya işlettirilen vapur için verilen beş yüz bin guruş bir def‘aya mahsûs [81] olup bunlara dâimiyü’l-cere[y]ân? mesârifden addolunamayacağı ve devâir-i resmiyenin Avrupa ile olan telgraf muhâberâtı telgrafın îcâdından beri cârî olmasına göre bunun için gösterilen yedi yüz seksen dört bin guruş idârenin mesârif-i dâimesinden ma‘dûd olmağla mesârif-i gayr-ı mukarrere sırasına konularak mevzû‘-ı bahs edilmesine mahâl olamayacağı gibi menzilhâneler iânesi nâmıyla mesârif-i mukarrere sırasında üç milyon altı yüz bin guruş muharrer olduğu hâlde devâirin denk ve eşyâ nakliyâtı mesârifi olarak mezkûr pusulaya bir milyon beş yüz bin guruş daha konulması istiksâr olunduğundan Dâhiliye Nezâreti Dâiresi’nde Mâliye Nezâreti’nden ve Dîvân-ı Muhâsebât’ın Posta İdaresi me’mûrlarından mürekkeb bir komisyon teşkîliyle hesâbât-ı masrûfanın tedkīki lüzûmu bâ-mazbata arz olunmuş idi. Ol bâbda teşekkül eden komisyonca nezâretin üç yüz üç senesinde ta‘ayyün eden îrâd mesârifine nazaran icrâ-yı tedkīkāt olunarak netîce-i tedkīkātı hâvî tanzîm ve nezâret-i müşârün-ileyhâdan bâ-tezkire irsâl kılınmış olan mazbatada menzilhâneler iânâtı devâir-i emîriyeden ve tüccâr taraflarından postahânelere tevdî‘ olunan muharrerât ve sâirenin mahallerine nakli için hayvanât mesârifi mukābili olarak sûret-i maktû‘ada verilir bir akçe olup her sene bi’l-münâkasa menzilhâneler kimin uhdesinde takarrur eder ise müte‘ahhid tanınarak mesârif-i maktû‘a ona verilmekte ve devâir-i emîriye eşyâsı gerek meccânen ve gerek ücretle olsun menzilhâneler onları bilâ-ücret nakle mecbûr olmağla eşyâ-i mezkûre nakliyâtı için menzilhâneler iânâtı hâricinde nezâretce bir gûnâ mesârif ihtiyârına mahâl olmadığına mebnî bunun için mesârifât miyânında muharrer olan bir milyon beş yüz bin guruş tenzîli iktizâ edip bu ise vechât-ı sâiresince icrâ edilen tedkīkāt netâyîcine göre yapılan pusulada nezâretce iki milyon yüz yetmiş iki bin bu kadar guruş olmak üzere gösterilen açığın mikdâr-ı hakīkisi bir milyon doksan sekiz bin guruşdan ibâret olduğu gösterilmiştir. Tafsîlât-ı ma‘rûzadan müstebân olduğu vechile Posta ve Telgraf Nezâretince iki milyon yüz yetmiş bin guruş kadar büdce açığı gösterilerek nakl-i senevî bir milyon beş yüz bin guruş sarfına muhtâc olan devâir-i emîriye eşyâ denklerinin bilâ-ücret nakledemeyeceği dermeyân olunmuş iken tedkīkāt-ı vâkı‘a ile sâbit olduğuna göre nezâret büdcesinin açığı iki milyon yüz yetmiş bin guruş olmayıp bir milyon doksan bin guruşdan ibâret olmağla beraber devâir-i devletin posta ile evrâk naklettirilmesi şimdi vâki‘ olmayıp postaların îcâdından beri ber-devam olduğu ve evvelki nakliyât şimdikinden elbet ziyâde bulunduğu hâlde zikrolunan üç milyon guruş iânenin muharrerâta ihtisâsı iddi‘âsıyla sâir nakliyâtın yeni zuhûr etmiş bir şey gibi bütün bütün açıkta tutulmak istenilmesi şâyân-ı kabûl olunamayacağı derkâr olup ma‘a hâzihî bu bâbda bir karâr ittihâz oluncaya kadar eşyâ-yı mezkûrenin kemâ-fi’s-sâbık nakli hakkında mazbata-i ma‘rûza üzerine Dâhiliye Nezâreti’nin Posta Nezâretiyle muhâbereyi şâmil olup ahîren Şûrâ-yı Devlet’e havâle buyrulan tezkiresi zeylinde nakliyât-ı merkūme için Hazîne-i Mâliye’den iki milyon altı yüz bin guruşluk havâle buyurulması lüzûmu bu kere ikmâl-i tedkīkāt eden komisyonun netîce-i mukarrerâtından idiği beyân olunmakta ise de komisyonun karârı bâlâda arz edildiği vechile açığın bir milyon küsûr guruşdan ibâret olduğunu gösterilmiş ve eşyâ-yı mezkûre nakliyâtı için menzilhâneler iânâtı hâricinde bir masraf ihtiyâr edilmemesi beyân olunup Telgraf ve Posta [82] muhâsebecisi bu karâra dahi müşârik bulunmuş olduğu hâlde nezâretin yine evvelki iş‘ârından bahisle karâr-ı vâkı‘anın adem-i icrâsında ısrar göstermesi netîce-i tedkīkāt ile tedkīk kabûl edemediğinden ve böyle birkaç derecede tedkīkāt ve müzâkerâtdan sonra işin keşâkeşe kalması ve devâirce muzır olup bu cümle ile beraber menzilhâne müte‘ahhidleri eşyâ-yı mîrîyeyi muharrerât miyânında nakle mecbûr olmağla bunun için nezâretce bir gûnâ masraf ihtiyârına mahâl olmayıp binâen-aleyh Telgraf ve Posta büdcesinin açığı devâir nakliyâtından neşet etmiş olmağla bunun esbâbı sâir aksâm-ı mesârifde aranılmak lâzım geleceğinden zikrolunan açığın muvâzene-i umûmiye-i Mâliye açıkları sırasında tedkīkiyle suver-i sâire ile kapatılmasına bakılmak üzere evvelki mazbatada dahi arz olunduğu vechile eşyâ-yı mezkûrenin postalar îcâdından beri cârî usûle tevfîkan bilâ-ücret nakli îcâb edeceğinin sûret-i kat‘iyyede nezâret-i müşârün-ileyhâya teblîği için Dâhiliye Nezâreti’ne havâlesi ve Mâliye Nezâreti’ne ve devâir-i sâire de ma‘lûmât i‘tâsı tezekkür kılındı. Ol bâbda emr u fermân hazret-i men-lehu’l-emrindir. Fî 11 Şa‘bân sene 1302 ve fî 14 Mayıs sene 301. Aslına mutâbıkdır. (Rami)