İstanbul Mahkemesi 334 Numaralı Sicil (H. 1280-1329 / M. 1863-1911) cilt: 99, sayfa: 276 Hüküm no: 292 Orijinal metin no: [102-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Alacaklıların hakk-ı rüchanını düzenleyen kanun fıkrası sureti İ‘lâmât-ı hukūkiyenin sûret-i tenfîzine dâir olan kānûnun altmış yedinci maddesine zeyl olunmak üzere kaleme alınıp mer‘iyyet-i ahkâmına bi’l-istîzân irâde-i seniyye-i cenâb-ı pâdişâhî şeref-müte‘allik buyrulan fıkra-i kānûniye sûretidir. Hakk-ı rüchânı câiz olan dâyinlerin yekdiğerine nisbeten zîrde muharrer derecâta göre hakk-ı takaddümleri olur hakk-ı rüchânı kānûnen bir derecede olan dâyinler beyninde hakk-ı takdîm olmayıp alacakları nisbetinde istifâ-yı matlûb ederler. Hakk-ı rüchân umûmî veyâ husûsidir, ya‘ni medyûnun umûm akār ve emvâlini veyâ bunların bir kısmını şâmildir. Umûmî olan hakk-ı rüchân evvelâ hazîne-i devletden doğrudan doğruya yâhûd bi’l-vâsıta tahsîl olunan vergi ve öşr ile tekâlîf-i devletden olan rüsûm-ı mütenevvi‘a, sâniyen mahkûmun-bih olan zevcât ve evlâd-ı sıgār nafakası olup bunlar ta‘dâd olunan derecât i‘tibâriyle yekdiğerine ve sâir alacaklara takdîmen medyûnun kâffe-i akār ve emvâl ve nukūdundan istifâ olunur. Husûsî olan hakk-ı rüchân evvelâ gümrük resmi ve akār ve vergisi gibi tekâlîf-i devletden mu‘ayyen bir eşyâ veyâ akārdan ahzı lâzım gelen bedel-i resm ve verginin ol eşyâ ve akār esmânından, sâniyen sened-i resmî ile îcâr olunmuş olan akārın bedel-i îcârı ol akār derûnunda mevzû‘ eşyâ esmânından, sâlisen sened-i resmî ile îcâr olunmuş olan çiftlik ve tarla ve bağçe gibi mahsûlü olan arâzînin bedel-i îcârı mahsûlât esmânından, râbi‘an hâncı ve lokantacıların müşte[ri]lerine verdikleri me’kûlât ve meşrûbât ile hân veyâ lokanta ücretinin hân ve lokanta derûnunda mevzû‘ medyûnun eşyâsı esmânından ahz u istifâ olunmasına hak ve salâhiyet verir. Rehinden ve suver-i sâireden neşet eden hakk-ı rüchân ile terekeye ta‘alluk eden düyûnun sûret-i tesviyesi ahkâm-ı fıkhiye ile Mecelle ve kavânîn ve nezâret-i mahsûsası ahkâmına tâbi‘dir. Fî 28 Şevval sene 304 ve fî 7 Temmuz sene 303.