İstanbul Mahkemesi 334 Numaralı Sicil (H. 1280-1329 / M. 1863-1911) cilt: 99, sayfa: 404 Hüküm no: 445 Orijinal metin no: [179-2] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Arazi ve akarla ilgili mahkemelerden verilen senedat-ı şer‘iyelerde dikkat edilecek hususlar Bâb-ı Fetvâ Dâire-i Meşîhat-i İslâmiye Tahrîrât Kalemi Aded: 20 İstanbul Kādılığı’na, Fazîletlü Efendim Hazretleri, Arâzî ve akāra müte‘allik vukū‘ bulan muhâkeme üzerine verilen bazı senedât-ı şer‘iyede münâza‘un-fîh akāra vaz‘-ı yedin beyyine-i mu‘addele ile sübûtuna ve münâza‘un-fîh arâzî-i emîriye veyâ mevkūfeden olduğu hâlde bazılarında ancak bidâyet-i mahkemede sahib-i arz ve mütevellînin huzûru gösterilerek esnâ-yı şehâdet ve hükümde dahi hazır bulunduklarına ve ba‘zen de gerek bidâyet-i muhâkemede ve gerek hîn-i hükümde huzûrlarına ve vakfa ta‘alluk eden husûsâta dâir olanlarda dahi yine ol vechile mütevellîsinin huzûruna ve taraf-ı da‘vâ ve şehâdetde ashâb-ı hudûdun âbâ ve ecdâdı isimlerinin zikrine ve her ne husûsa dâir olursa olsun bazı senedâtda tarafeyn vekîlleri vekâletlerinin müseccele veyâhûd ehadehümânın müseccele-i âharın müsbete ve ne husûs hakkında olduğuna ve tarafından veyâ şâhidlerden olan nisvânın zâtları ta‘rîf olunduğuna ve şâhidlerin bi’l-muvâcehe edâ-yı şehâdet-i şer‘iye eylediklerine ve müteveffâ veyâ gāib hakkında istimâ‘ olunan şuhûdun müteveffâ veyâ gāibin eb ve ced isimlerini beyân ettiklerine ve ba‘de’l-istimâ‘ şâhidlerin sırren ve alenen usûlüne tevfîkan tezkiyeleri icrâ ve müzekki-yi sırrî ve alenîlerin isim ve şöhretleriyle i‘lâma dercine ve tezkiye-i aleniyenin muvâcehede icrâ olunduğuna ta‘arruz olunmamasından nâşî mehâkim-i şer‘iyeden i‘tâ olunup li-ecli’t-tedkīk ve’t-temyîz fetvâhâneye vürûd etmekte olan bu gibi hücec ve i‘lâmât-ı şer‘iye ve nakz ve cerh edilmekde ve bazısının da târihinin usûl-ı hakk-ı şer‘îye tevfîkan ibâre-i Arabiye ile tahrîr olunmaması ve mühürlerinin de kābil-i tatbîk olmaması ve derûn-ı i‘lâmda zikr ve hikâye olunan sened ve vesâik-i şer‘iye ve evrâk-ı sâirenin tedkīki taleb olunan i‘lâm ile ma‘an gönderilmemesi Bâb-ı Muhâbere’nin küşâdına sebeb-i müstakil teşkîl edip bu yüzden de hukūk-ı ibâdın teahhura dûçâr olduğu görülmekte olduğundan ba‘demâ bu gibi esbâb-ı ma‘lûme-i zâhireden nâşî senedât-ı şer‘iyenin nakz ü cerhini îcâb eder hâlâtın vukū‘a getirilmemesi ve temyîzi taleb olunan vesâik-i şer‘iyede mahkî evrâk ve senedât-ı şer‘iye var ise asıl veyâhûd sûret-i musaddakalarının birlikde gönderilmesi, mahkûmun-aleyhler tarafından i‘tirâz edilen senedât-ı şer‘iyenin zahrlarına târih-i teblîğleriyle müddeti zarfında i‘tirâz olunduğunun işâret ve mühr-i resmî ile tasdîk kılınması ve hatt-ı mağribî ile tahrîr olunan i‘lâmların kırâeti emr-i usr olduğundan bu gibilerin kırâet olunacak mertebe hatt-ı Osmânî ile tahrîrleri husûslarının ve bazı nüvvâb-ı şer‘in hâric ez-salâhiyet dâire-i vilâyetleri hâricinde ikāmet etmekte bulunan müdde‘â-aleyhleri mahkemelerine da‘vet ve adem-i îcâbetleri hâlinde vekîl-i müsahhar ta‘yîniyle gıyâben icrâ-yı muhâkemelerine tesâddî etmeleri gibi hilâf-ı usûl mu‘âmeleden tevakkī edilmesi lüzûmunun ta‘mîmen nüvvâb-ı şer‘iye teblîği Fetvâhâne’den ifâde olunmuş ve bu gibi [180] mevâdd-ı ma‘lûmeye adem-i i‘tibâriyle ashâb-ı mesâlih hukūkunun sürüncemede kalmasına sebebiyet veren nüvvâbın taht-ı mesûliyete alınmaları mukarrer bulunmuş olmağla ona göre iktizâsının îfâ ve nüsah-ı melfûfenin mülhakāt nüvvâbına tisyârına mübâderet eylemeleri siyâkında tezkire-i mecî terkīm kılındı efendim. Fî 25 Zilka‘de sene 1327 ve fî 26 Teşrîn-i sânî sene 1325. Şeyhülislâm Sahib