Bab Mahkemesi 92 Numaralı Sicil (H. 1120-1121 / M. 1709) cilt: 60, sayfa: 367 Hüküm no: 397 Orijinal metin no: [54b-1] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Murad Paşa Vakfı’ndan Uzun Çarşı’daki dört dükkan arsalarının Ali Ağa b. Hasan Ağa’ya ait iki menzil arsasıyla istibdal edildiği Mâ fîhi min-istibdâli’l-vakfı bi-şürûtihi’l-mu‘tebere alâ re’yi men yerâhü mine’l-eimmeti’l-müctehidîni’l-berere fe-hakemtü bi-sıhhatihî âlimen bi’l-hilâfiyyâti’l-mukarrere nemekahü’l-fakīru ileyhi sübhânehû ve te‘âlâ Ebû İshak İsmail b. İbrahim el-Kādı bi-Dârü’s-saltanatü’l-aliyye Kostantıniyyeti’l-mahmiye humiyet ani’l-âfâti ve’l-beliyye afa’llâhü anhümâ ve hakkahümâ bi-mağfiretihi’l-hafiyyeti ve’l-celiyye İşbu kitâb-ı sıhhat-nisâbın tahrîrine bâ‘is ü bâdî budur ki Dârü’l-hilâfeti’l-aliyye Kostantıniyyeti’l-mahmiye’de Uzun Çarşı’da vâki‘ etrâf-ı selâsesi Silahdâr-ı şehriyârî ve mazhar-ı atûfet-i cihân-bânî melâz ve melce-i erbâb-ı hâcât zü’l-kadri’r-râsih ve’ş-şerefi’ş-şâmih devletlü sa‘âdetlü Ali Ağa b. el-merhûm Hasan Ağa hazretleri mülkleri ve bir tarafdan tarîk-i âm ile mahdûd dört aded dükkân arsalarını merhûm Murad Paşa nâm sâhibü’l-hayrın vakfı olup kitâb-ı vakfı nâtık olduğu üzere rey‘ ve nemâsı ( ) cihete şart ve ta‘yîn ettiği vakıf dekâkîn arsalarının hâlâ berât-ı şerîf ile mütevellîsi olan Mehmed Ağa b. Osman tarafından kāimmakām-ı mütevellî idiği lede’ş-şer‘ sâbit olan Mahmud Ağa b. İsmail nâm kimesne meclis-i şer‘-i hatîr-i lâzımü’t-tevkīrde işbu kitâb-ı müşgīn-nikāb eyâdî-i kerîmelerine vusûl-birle şeref-yâb olan müşârun-ileyh Ali Ağa hazretlerinin taraf-ı bâhirü’ş-şereflerinden husûs-ı âti’l-beyâna vekîl olduğu Mahmud Çelebi b. Mustafa ve Feyzullah Bey b. Abdullah şehâdetleriyle şer‘an sâbit olan Baba Ahmed Bey b. Hasan nâm kimesne mahzarında takrîr-i kelâm ve tâʻbir ani’l-merâm edip müvekkil-i müşârun-ileyh Ali Ağa hazretleri hâlâ silk-i mülkünde münselik olup mahmiye-i mezbûrede Sultan Mehmed Hân Câmi‘-i şerîfi kurbünde Hasan Halîfe Mahallesi’nde vâki‘ iki tarafdan David v. Yakob nâm Ermeni mülkü ve bir tarafdan tarîk-i hâs ve bir tarafdan tarîk-i âm ile mahdûd birbirine muttasıl her birinin dâhiliyelerinde fevkānî birer bâb oda ve birer sofa ve tahtânîlerinde birer matbah ve birer kenîf ve havluyu ve hâriciyelerinde fevkānî birer bâb oda ve birer dehlîz ve tahtânîlerinde birer ahır ve birer kenîfi müştemil iki bâb mülk menzillerini arsaten ve cevdeten ve rağbeten ve kıymeten sâlifü’z-zikr vakıf dekâkîn arsalarından ekser ve evfer olmağla istibdâle tâlib ve râgıb olmağın müvekkilim [55a] merkūm Mehmed Ağa dahi tevliyeti hasebiyle ber-vech-i muharrer istibdâl min-külli’l-vücûh cânib-i vakfa enfa‘ ve evlâ olduğuna binâen istibdâl murâd eyledi zikr olunan vakıf dekâkîn arsalarının ve mülk menzillerin kıbel-i şer‘den üzerine varılıp hakīkat-i hâl keşf ü tahrîr olunsun dedikde savb-ı şer‘-i kavîmden fahrü’l-müderrisîni’l-kirâm es-Seyyid Ahmed Efendi b. es-Seyyid Mustafa Efendi irsâl olunup ol dahi hâssa mi‘mârlarından el-Hâc Ahmed Halîfe b. Mehmed ve Mustafa Halîfe b. Ali ve zeyl-i kitâbda muharrerü’l-esâmî olup ebniye ve sukūf ahvâline ıttılâ‘ ve vukūfu olan Müslimîn evvelen vakıf olan dekâkîn-i mezkûre arsaları üzerlerine varıp kāimmakām-ı mütevellî mezbûr Mahmud Ağa muvâcehesinde mi‘mârân-ı mezbûrân arsasını mesâha eylediklerinde bennâ zirâ‘ıyla bi-hesâb-ı terbî‘î doksan üç buçuk zirâ‘ olup beher zirâ‘ı yüzer akçeden cem‘an on iki bin yedi yüz akçeye bâliğ olup sâniyen mülk olan menzillerin üzerlerine varıp mi‘mârân-ı mezbûrân kezâlik mesâha ettiklerinde bi-hesâb-ı terbî‘î dört yüz zirâ‘ olup binâsız olan seksener zirâ‘ının her zirâ‘ı seksener akçeden on iki bin sekiz yüz akçe ve yine hesâbı mezkûr üzere iki yüz kırk sakfı olup beher zirâ‘ı üçer yüz altmışar akçeden seksen altı bin dört yüz akçe ki min-haysü’l-mecmû‘ doksan dokuz bin iki yüz akçeye bâliğ olup vech-i meşrûh üzere mülk olan menzileyn-i merkūmeynin kıymeti vakıf olan dekâkîn-i mersûme arsalarının kıymetlerinden seksen altı bin beş yüz akçe ziyâde olduğundan mâ‘adâ sâlifü’z-zikr vakıf dört bâb dekâkîn arsalarının ecr-i misli yevmî dört akçe ve mülk olan menzileyn-i merkūmeynin ecr-i misli yevmî on altışar akçedir deyü tahmîn-i sahîh ile tahmîn ve takvîm edip vech-i meşrûh üzere icmâ‘ ve ittifâk eylediklerin mevlânâ-yı mezbûr mahallinde ketb ü tahrîr ba‘dehû mi‘mârân-ı mezbûrân ile meclis-i şer‘a gelip alâ-vukū‘ihî inhâ ve takrîr eylediklerinden sonra istibdâl-i mezbûr vakf-ı mezbûra her vechile enfa‘ ve evlâ olduğu lede’ş-şer‘ zâhir ve müte‘ayyin olup ve mütevellî-i mezbûr yediyle husûs-ı merkūm için izn-i hümâyûnu nâtık emr-i celîlü’l-kadr dahi vârid olmağın muvakki‘-ı sadr-ı kitâb olan hâkim-i hâsim-i fâzıl-ı de‘âvî-i bî-nazîr ve mu‘âdil hazretleri fetâvâ-yı Kadıhân’ın Kitâbü’l-vakfı’nın faslün fî-vakfi’l-müşâ‘ında inne’l-vâkıfe izâ şarata’l-istibdâle li-nefsihî fî-asli’l-vakfi yesıhhu’l-vakfu ve’ş-şartu ve yemlikü’l-istibdâle ammâ bi-dûni’ş-şartü fekad eşâra fi’s-Siyeri’l-Kebîr ilâ-ennehû lem yemlikü’l-istibdâle ille’l-kādı izâ ra’â maslahaten fî-zâlike mes’elesi muktezâsınca eimme-i fukahâ-yı zevi’l-ihtirâmdan istibdâl-i vakfı tecvîz eden meşâyih-i izâm kavilleri üzere ber-vech-i muharrer istibdâle izin vermeğin mütevellî-i mezbûr dekâkîn-i mevkūfe-i mezkûre arsalarını müvekkil-i müşârun-ileyhin mülkü olan menzileyn-i mezkûreyni ile mübâdele ve her biri kabz ve tasarruf eylediklerinden sonra mütevellî-i mezbûr istibdâl-i mezkûrdan rücû‘ edip vâkıf-ı mezbûr vakfiye-i ma‘mûlün-bihâsında istibdâl şart etmemişdir ve istibdâlin baʻzı eimme-i kirâm katlarında adem-i cevâzı kütüb-i mu‘teberât-ı fıkhiyyede mastûrdur binâen alâ-zâlik vakıf olan dekâkîn-i mezkûre arsalarını müvekkil-i müşârun-ileyhe teslîm eylesin yine kemâ-kân vakfiyet üzere tasarruf ederim dedikde vekîl-i mezbûr cevâb verip rey‘ ve kıymet cihetinden ekser ve evfer bedel bulıcak hâkim için istibdâle şer‘an kudret vardır esahh-ı akvâl dahi değil ise emr-i şerîf-i sultânî ile olıcak nakz olunmaz deyü sıhhatine hüküm taleb ettikde hâkim-i müşârun-ileyh hazretleri dahi ânifen beyân olunduğu üzere istibdâl cânib-i vakfa vücûh ile enfa‘ olduğu ecilden âlimen bi’l-hilâf dekâkîn-i mezkûre arsalarının mülkiyetine ve menzileyn-i mersûmeynin vakfiyetine hükmedip mütevellî-i mezbûru bî-vech mu‘ârazadan men‘-birle mâ-hüve’l-vâki‘ bi’t-taleb ketb ü terkīm olundu. Fî 22 min-Zilhicceti’ş-şerîfe sene 1120 Şuhûdü’l-hâl: İsmail Ağa b. Mustafa, el-Hâc Mahmud Ağa b. Abbas, Hüseyin Ağa b. Abdullah, Mehmed Ağa b. İsmail, Monla Ali b. Mehmed, Ahmed Beşe b. Halil, Hüseyin Bey b. Mehmed, el-Hâc Hüseyin Beşe b. Osman, Ali b. Abdullah, Mahmud b. Mehmed, Mehmed b. Abdullah, Monla Hüseyin b. Mehmed ve gayruhum mine’l-huzzâr.