Bab Mahkemesi 92 Numaralı Sicil (H. 1120-1121 / M. 1709) cilt: 60, sayfa: 493 Hüküm no: 558 Orijinal metin no: [80a-4] Bu defter İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile hazırlanmıştır. Sadaret Baştezkirecisi Ahmed Efendi b. Mehmed Kethüda’nın menzil vakfı Mâ-hurrire fî-hâzihi’l-vesîkati’ş-şer‘iyye min-tesîsi asli’l-vakfi ve tertîbi şerâitihi’l-mer‘iyye cerâ küllühû ledeyye ve sebete cemî‘uhû beyne yedeyye ve innî kadaytü bi-sıhhatihî ve lüzûmihi fî-husûsihî ve umûmihî vâkıfen alâ-mevâkıfi’l-hilâfi’l-cârî beyne eimmetina’l-eslâfi ve mürâ‘iyen li-mâ tahte i‘tibârihî fi’l-kazâya’l-evkāfi ve ene’l-fakīru ilallâhi’l-Aliyyi’l-Kadîr Ahmed b. Resul el-Kādı bi-medîneti Galata el-mahmiye afâ anhümâ Hâliku’l-beriyye Bir def‘a ihrâc olunmuşdur. Fî 15 Receb sene 1134 Sübhâneke mâ-eblağa hüccetüke’l-bâliğa ve mâ esbağa ni‘metüke’s-sâbiga tü’ti’l-hasenâti ve türbi’s-sadakāti sakīli’l-aserâti ve ta‘fû an-kebîri’s-seyyiâti azze cârüke ve celle civârüke fâtihatü’l-kitâb-ı müdde‘â-yı vâkıfân-ı hakāyık-ı eşyâ ol Mâlikü’l-mülki yektâ-yı bî-hemtâ ve mutasarrıfü’l-kevni kemâ-yeşâ bî-çûn ve çerâ hazretinin hamd-i vâcibü’l-ibtidâ mümteni‘ü’l-intihâsıdır ki şeş-cihât-ı dü cihân henüz [80b] ma‘dûmü’l-hudûd ve çâr-erkân-ı sarâ-yı zemîn ve zamân mefkūdü’ş-şuhûd iken her birinin zâhir ve bâtının nefâyis-i ni‘am-ı firâvân ile işti‘âl ve cümlesinin mahâdi‘ ve mahâzinin celâil-i ihsân-ı bî-pâyânından mâ-lâ-mâl ettikden sonra vakf ve habs ve zabt ve süknâ ve tasarrufların zeker ü ünsâ-yı sakaleyne ile’l-inkırâz şart ve rabt edip sıhhat-i vakfını istilzâm-ı lüzûmdan ifrâd ve sübût-ı habsini kayd-ı bend-i te’bîdden âzâd eyledi ve hâtimetü’l-hitâb müsted‘â-yı ârifân-ı dekāyık-ı rakāyık-ı sûret ve ma‘nâ şol şürûtla tevliyet-i sa‘âdet-i dâreyn ve mevkūfün-aleyh-i sa‘âdet-i kevneyn nâzır-ı nüzzâr-ı nübüvvet emîn-i ümenâ-i risâlet-cenâbının lâzımü’t-takdîm-i mütelâzimü’t-teslîmidir ki mühendis-i bünyân-ı hânkāh-ı kâinât ve müessis-i erkân-ı tekyegâh-ı mümkinât ya‘nî nigârende-i nakş-ı garîb-i âlem ve tırâzende-i tasvîr-i bedî‘-i Âdem sûret-bend-i hâk-rîz-i heyûlâ-yı âbâ ve ümmehât ve çehre-perdâz-ı rüsûm-ı ecrâm ve ecsâd-ı ulviyyât ve süfliyyât olmazdan mukaddem ol vücûd-ı ekrem ve zât-ı latîf-i mufahham ve mükerrem hazretlerini ahsen-i takvîmde tasvîr ve hüccet-i sahîha-i velâyet-i âmme ve kabâle-i makbûle-i risâlet-i tammesin tahrîr ve tahbîr ve kalem-i rızâ-rakam ile baʻde’l-imzâ kayd-ı sicill-i kazâ edip şerî‘at-i garrâ ve tarîkat-i zehrâsı ebedü’l-âbâd ayn-ı cennât-ı necât ve necâh-ı cihâniyân ve ser-çeşme-i fırât-ı fevz ü felâh-ı âlemiyân olmağla ümmet-i merhûmesi sîr-âb-ı feyz ü imdâd ve millet-i nâciyesi kâm-yâb-ı efdâl ü es‘âd oldu -aleyhi mine’s-selâmi elfün ve salâtin ve selâm ve alâ-âlihi’l-berereti ve sahbihi’l-kirâm ve alâ-men tebi‘ahüm bi-ihsânin ilâ-yevmi’d-dîni mine’l-eimmeti’l-müctehidîn ve’l-ümmeti’l-mühtedîn emmâ ba‘d dâr-ı dünyâ-yı deniyye ve me’vâ-yı zerriyye ve mesvâ-yı meniyye binâsı makarr-ı fenâ gınâsı hemm ü anâ olup mukīmi mübtelâ-yı sefer-i dâim na‘îmi mânend-i zıll-ı zâil mudıll-i kā‘id ve kāim idiği her nâkıd-ı basîr-i dûr-bîne ve vâkıf-ı umûr-ı pîşîn ü pesîne nümâyân u peydâ ve zâhir ü hüveydâ olup iktinâ-yı zuhr-i âhirete mübâderet ve i‘tinâ-yı ittihâz-ı zâd-ı müsâferete müsâra‘at bâbında tarfete’l-ayn dakīka-i fırsat fevâtına ruhsat ve lemhate’l-basar zerre kadar kudret-i izâ‘atına mühlet vermemek âkıbet-endîşân-ı takallübât-ı eyyâm ve kâr-âzmûdegân-ı tahavvülât-ı şühûr ü a‘vâma ehemm-i mühimmât ve elzem-i melzûmâtdan olmağın işbu dürre-i yetîme-i beyzânın kârdânı ve gurre-i garîbe-i garrânın uli’l-ebsârı ehu’l-hayrât ebü’l-bâkıyâti’s-sâlihât bi’l-fi‘il sadrü’l-vüzerâi’l-izâm -lâ-zâlet envâru’s-sa‘âdeti fî-cebîni tal‘atihî lâmi‘aten ilâ-yevmi’l-kıyâm- hazretlerinin baştezkirecisi olan Ahmed Efendi b. Mehmed Kethüdâ hall ü akd-i ıkd-i tasarrufâtında mâhir ve nakz-ı silk-i mülküne kemâ-yeşâ kādir oldukları hâlde ba‘de tahlîsi’t-taviyye ve gıbbe tashîhi’n-niyye meclis-i sa‘âdet-şi‘âr-ı şerîf-i şer‘-i mübîn ve mahfil-i rıf‘at-âsâr-ı münîf-i dîn-i metîne hâzır olup vakf-ı âti’l-beyânların cerîde-i sıhhate ale’t-ta‘cîl tescîl ve tesbîl-i câi’l-cereyânlarını mecrâ-yı lüzûma icrâ ile hasbe’l-müdde‘â levâzımın tekmîl için mütevellî nasbettikleri fahrü’l-akrân biraderleri İbrahim Çelebi b. Ahmed mahzarında lisân-ı fasîh ile ikrâr-ı sahîh ve i‘tirâf-ı sarîh edip Rumelihisarı kurbünde Baltaoğlu Limanı demekle ma‘rûf mevzi‘de Paşmakçı Şücâ‘ Mahallesiʼnde vâki‘ merhûm Sultan Bayezid Han -subbe aleyhi sicâlü’l-gufrân- vakfından olmağla her sene ikişer yüz akçe ücret-i maktû‘ası olan arsa-yı üzerinde mebnî olup hudûdunun bir tarafı sâhil-i bahr ve iki tarafı tarîk-i âm ve bir tarafı vâdiye müntehî hâriciye ve dâhiliye muhavvateyni hâvî olup muhavvata-i dâhiliyesinde olan üç tabakanın ulyâsı iki bâb oda ve bir dehlîzi ve tabaka-i vustâsı dört bâb oda ve bir dehlîzi ve iki kenîfi ve tabaka-i süflâsı bir odun mahzeni ve bir matbah ve bir kileri ve bir anbar ve bir su kuyusunu ve fırını ve ayazma ve câmekânı ve sofalı bir hamamı ve cüneyneyi ve hâriciyesi iki bâb fevkānî oda ve tahta-pûş-ı kebîr ve iki kameriye ve tahtânî üç bâb oda ve iki sofa ve bir ahırı ve bir kenîf ve limanı ve limana muttasıl dalyanı ve zât-ı eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı müsmire hadîkayı ve üç dolap kapısını ve bir ayazma ve bir su kuyusunu müştemil ile’l-ân tasarruf-ı tâm ve dâhil-i mülk-i mahz-ı mâ-lâ-kelâmımda olan menzilimi cümle tevâbi‘ ve levâhıkı ve mecmû‘-ı menâfi‘ ve merâfıkı ile hâlisen li-vechi rabbi’l-âlemîn ve muhlisan li-men lâ-yuzî‘u ecra’l-muhsinîn vakf ve te’bîd ve habs ve tahlîd eyleyip şöyle ta‘yîn ve tahdîd ve şart ve takyîd eyledim ki câna hâne-i bedende süknâya cânib-i Hazret-i Hak’dan izin ve ruhsat ve rûh-ı revâna hücre-i tende bekāya Cenâb-ı Mâlikü’l-mülk-i mutlakdan avn ü inâyet oldukça menzil-i mevkūf-ı mevsûfda kemâ-kân kendim sâkin ve her ne vech üzere diler isem tasarrufumda mütemekkin olup ba‘dehû hakk-ı tasarruf ve süknâsı hânkāh-ı vücûdda mevcûd bulunan evlâdımın ale’s-seviyy zeker ve ünsâsına [81a] ve bi-şart-ı mezbûr batnen ba‘de batnin ve karnen isre karnin evlâdıma ve evlâd-ı evlâdıma ve evlâd-ı evlâd-ı evlâdıma olup gıbbeˈl-mürûri’l-eyyâm ve isre kürûri’ş-şühûri ve’l-a‘vâm usûl ve fürû‘uma, inkırâz ile silsile-i evlâd-ı emcâda i‘tirâz-ı intikāz oldukda menzil-i mezbûrun hakk-ı süknâsı li-ebeveyn biraderlerim mefâhirü’l-a‘yân Abdulkādir Çelebi ve Mustafa Çelebi ve İbrahim Çelebi’ye ale’s-seviyye meşrûta olup hayatda oldukça diledikleri gibi tasarruflarında müstakil ve müstebidd olalar ve ba‘dehum hakk-ı süknâ-yı menzil-i mesfûr müşârun-ileyhim Abdulkādir Çelebi ve Mustafa Çelebi ve İbrahim Çelebi’nin evlâdlarına ve evlâd-ı evlâdlarına ve evlâd-ı evlâd-ı evlâdlarına ale’s-seviyye zeker ve ünsâsına ve bi-şart-ı mezbûr neslen ba‘de neslin ve fer‘an gıbbeˈl-aslin meşrûta ola ve baʻde’l-inkırâz ne‘ûzübiʼllâhi min-gadabi’l-Feyyâz hakk-ı süknâ-yı menzil-i mesfûr utekāma ve evlâd-ı utekāma meşrûta ola ve ba‘de inkırâzihim mûmâ-ileyhim Abdulkādir Çelebi ve Mustafa Çelebi ve İbrahim Çelebi’nin utekāsına ve evlâd-ı utekāsına meşrûta ola ve ba‘de-inkırâzihim turran ve kātıbeten Medîne-i münevvere -sallallâhu te‘âlâ alâ-münevvirihâ mütevellîsi menzil-i mahdûdu hasbe-mâ ceret bihi’l-âde icâre-i mu‘tâde ile îcâr edip bi-fazlillâhi’l-Meliki’s-Samed hâsıl olan galle ve ücretinden mukāta‘a-i zemînini edâ ve îfâ edip mâ‘adâsını Medîne-i münevvere fukarâsına irsâl eyleye ve hayatda oldukça tevliyet-i vakf-ı merkūm bana meşrûta olup ba‘dehû tevliyet-i merkūme evlâdımdan tevliyet uhdesinden gelmeğe kādir ve aslah-ı ahvecine ve ba‘dehum biraderlerim mûmâ-ileyhim Abdulkādir Çelebi ve Mustafa Çelebi ve İbrahim Çelebi’den her kangısı aslah olur ise ona meşrûta ola ve ba‘dehum tevliyet-i mersûme bi-şart-ı mezbûr karındaşlarımın evlâdlarına meşrûta ola ve şerâit-i muharrere bi-rummetihâ ve nakz ve tahvîli ve nukūd ve emlâk ilhâkı re’yime menût ola deyü fâriğân ani’ş-şevâgil mütevellî-i mûmâ-ileyhin yedine teslîm ol dahi nehc-i şer‘î ve vech-i mu‘teber-i mer‘î üzere tesellüm edip mütevellîlerin sâir evkāfda tasarrufları gibi tasarruf etmişdir dedikde gıbbe’t-tasdîkı’ş-şer‘î vâkıf-ı müşârun-ileyh nüktedân ve ârif-i fâik-ı irfân sâhib-i sadakāt-ı câriye râgıb-ı hesenât-ı sâriye -ecra’llâhü te‘âlâ zülâle mesâ‘îhi fî-mecârî kabûlihî ve ervâhü min-selsâli’l-afvi ve’l-âfiyeti hasbe me’mûlihî- vifâkı şikākına mütevakkıf idiğine vâkıf ve ittifâkı ihtilâfına mevkūf olduğuna ârif olmağın semt-i nizâ‘a şürû‘ ve akār-ı mevkūf-ı mevsûfun vakfiyetinden izhâr-ı rücû‘ edip eğerçi vakf-ı merkūm ber-vech-i meşrûh ma‘lûm el-ân kabza-i mütevellî-i merkūma dâhil ve hâlâ dest-i tasarruf-ı suverîsi ma‘nâ müşâhede vech-i şâhid ve istibdâd ve istiklâlime hâil olmuşdur lâkin pîşvâ-yı müctehidîn muktedâ-yı eimme-i dîn mücellâ-i hilye-i ve’s-sâbıkūne’s-sâbıkūn ve muhallâ-aleyh-i ülâike’l-mukarrabûn Ebû Hanîfe el-Kûfî -cûziye hayre’l-cezâ ve kûfiye- katında vakf-ı mülk vâkıf üzere habs ve tasadduk bi’l-menâfi‘ olmağla mülk-i vâkıfdan hurûcu mâni‘-i nazîr-i âriyet olduğu cihetden dahi cism-i sıhhati câme-i lüzûmdan ârî ve iddisâr ettiği şi‘âr-ı vakfiyet libâs-ı müste‘ârı olup sebîl-i tesbîl ve mecrâ-yı tağyîr ve tahvîlinde sübül-i fesh [u] nesh cârî olduğundan mâ‘adâ imâm-ı sâlis-i Rabbânî Muhammed bin el-Hasen eş-Şeybânî re’y-i şerîfi üzere vâkıf vakfının nef‘ini kendiye şart ve ta‘yîn etmekle gayr-ı sahîh husûsan bir cihet-i kurbete mevkūfe mukāta‘alı arsa üzerinde olan ebniyenin cihet-i uhrâya vakfiyeti baʻzı meşâyih-i kirâm -ekremehümu’llâhü’l-meliki’l-allâm- katlarında câiz olmamağın nakz-ı binâ-i vakf ve fekk-i terkîb-i habsedip vakf-ı mezbûrdan rücû‘ ve fesh-i akd-i vakf eyledim deyü mütevellî-i müşârun-ileyhden isti‘âde-i vakf-ı mesfûr istirdâd-ı akār-ı mastûr ettikde mütevellî-i mersûm müteveccih-i bahs ve lecâc ve sâlik-i meslek-i ihticâc olup fi’l-hakīka ale’t-tarîkı’n-Nu‘mâniye -dâmet meşgūleten bi’l-inâyeti’r-Rahmâniye- cadde-i vakfdan rücû‘a imkân ve akār-ı mevkūf-ı mevsûfu kayd-ı bend-i habsden ıtlâka dermân min-vech nümâyândır ammâ şem‘-i mihrâb-ı iktidâ belki necm-i sipihr-i ihtidâ ya‘nî musallî-i mizmâr-ı emânet mâlik-i inân-ı siyâk ve sibâk-ı rivâyet Ebû Yusuf el-İmâm-ı sânî ve müsellî-i meydân-ı ictihâd ve muharrir-i kasb-ı sebak-ı sedâd el-İmâmü’s-sâlis Muhammed b. el-Hasen eş-Şeybânî -nevvarallâhu merkadehümâ ve alâ-sürüri gurefi’r-rıdvân erkadehümâ- yanlarında vakıf bir hükm-i mülk-i Sübhânî habs-i ayn olmak ile mülk-i vâkıf nef‘i ibâda âid ve hâsıl olur vehc üzere zâyil olup inde’l-imâmi’s-sânî mânend-i i‘tâk mahz-ı iskāt-ı mülk olmağın bi-dûni’t-teslîm sahîh ve sâlim ve mücerred kavl ile hâric ve vâkıf menfa‘at ve tevliyeti [81b] nefsine şartı sahîh ve lâzım ve lede’s-sâlis hadîs-i hazret-i Ömer -radiyallâhu anh- ve haber-i mu‘teberi üzere sadaka olmağın teslîm ile’l-mütevellî ile tâm ve dâhil-i havza-i lüzûm ve ilzâm olup ve bir cihet-i kurbete mevkūfe arsa üzerinde olan ebniyenin cihet-i uhrâya vakfiyeti meşâyih-i kirâmdan baʻzı âhar katında asl-ı kurbet cihet-i câmi‘a olduğu haysiyetden sahîh ve câiz idiği alâ-atbâkı’l-ittifâk mu‘avvelün-aleyh fetâvâ-yı meşâyih-i Irak ve bi-icmâ‘i’l-ârâ mukavvelün-bih iftâ-i ulemâ-i Buhârâ olup el-ân mezheb-i muhtâr-ı müctehid-i mu‘azzam ve menhec-i vâzı‘u’l-menâr İmâm-ı A‘zam -kuddise sırruhü’l-ekrem- üzere destgâh-ı fetâvâda perniyân-bâfân-ı imzâ ve kârhâne-i de‘âvîde dîbâ-nessâcân-ı hükm ü kazâ olan ulemâ-i a‘lâm ve hükkâm-ı nâfizetü’l-ahkâmın i‘tibâr ve irtizâları rişte-i fürû‘-ı re’y-i imâmeyn-i hatîreyn ve hayt-ı şu‘â‘-i kavl-i ferkadeyn-i münîreyn idiği bu minvâli meşrûh beyyinü’l-vuzûh iken vâkıf-ı müşârun-ileyh-i dûr-bîn -akarra’llâhü aynehû bi-nûri’l-yakīn- hazretlerinin takrîr-i da‘vâ-yı rücû‘ ve udûl ve tasvîr-i müdde‘â-yı redd ü kabûlde hısn-ı ihticâcları hasîn ve rükn-i istinâdları rekîn olmamağın min-gayrı kadın fâzıl ve bi-dûni kazâin fâsıl beyne hakk u bâtıl müsâ‘afe-i isti‘âde muhâl ve müsâ‘ade-i istirdâd mümteni‘ü’l-ihtimâldir deyü teslîm-i mâ-tüsellime minhden imtinâ‘ı mukzî ile’l-hısâm ve müeddî ile’n-nizâ‘ olıcak iklîl-pîrâ-yı fırak-ı kitâb-ı müstetâb ve gāliye-sâ-yı turre-i mecelle-i savâb olan hâkim-i hâsim -efâza’llâhü sicâle eltâfihî aleyh- huzûrunda terâfu‘ ve tahâsum edip hasm-ı madde-i hilâf ve ıslâh-ı zâtü’l-beyn-i ihtilâf eder hüküm iltimâs ettiklerinde ol nâkıd-ı basîr hâkim-i müşârun-ileyh -esbağa’llâhü ni‘amehû aleyh- kaziyye-i münâza‘un-fîhâda ittifâk-ı re’y-i tedbîr edip vech-i vecih-i savâbdan nikāb-ı irtiyâbı imâta eyledikden sonra müfâd-ı mantûk ve mefhûmdan vakf-ı mersûmun kazâ bi’l-lüzûm-birle mahtûm olması evlâ ve ahrâ idiği müte‘ayyin ve ma‘lûm olmağın vakf-ı mezkûr ma‘hûd ve mütezammıne olduğu şürût-ı mebsûta ve kuyûd-ı mesdûdenin lüzûmuna alâ-re’y-i men yerâ hüküm ve kazâ etmekle vakf-ı mezbûr ilâ-yevmi’l-ba‘s vakf-ı sahîh-i müebbed ve lâzım olup min-ba‘d nakz ve nak[ī]zına mecâl muhâl oldu. “Fe-men beddelehû ba‘de mâ semi‘ahû fe-innemâ ismühû allellezîne yübeddilûnehû innallâhe semî‘un alîm” ve ecrü’l-vâkıfı ale’l-hayyi’l-cevâdi’l-kerîm. Vak‘a’l-işhâdü ve’t-tahrîr fi’l-yevmi’l-ışrîn min-Zilka‘deti’ş-şerîfe li-seneti ihdâ ve hamsîn ve elf min-hicreti men lehû gāyetü’l-izzi ve nihâyetü’ş-şeref. Şuhûdü’l-hâl: Zü’l-kadri ve’l-ihtirâm Hasan Efendi b. ( ) Reisülküttâb, Kıdvetü erbâbi’l-ikbâl Ali Efendi b. el-Mukābele, Usvetü ashâbi’l-iclâl Ebûbekir Mehmed Sıdkı Efendi Nişânî sâbıkā, İftihârü’l-e‘âlî ve’l-a‘yân Süleyman Efendi b. ( ) Emîn-i Defter-i hâkānî, Zuhru erbâbi’t-tastîr ve’r-rakam Hüseyin Efendi b. ( ) Kâtib-i bevvâbân, Kıdvetü’l-emâcid ve’l-ekârim Eyüb Ağa et-Telhîsî, İftihârü’l-e‘âlî Mehmed Efendi b. el-Mukāta‘a, Zahru’l-eşbâh Mustafa Ağa b. Mehmed Kethüdâ-yı Musa Paşa, Zü’l-kadri’l-aliy İsmail Efendi b. ( ) Emîn-i Defter-i hâkānî sâbıkā, Mefharü’l-emsâl Ahmed Efendi b. Rıdvan Efendi, Mefharunâ Ahmed Efendi b. eş-Şehîr bi-Şânîzâde, Zahru’l-eşbâh Ali Efendi b. ( ), Fahrü’l-emâsil Ali Efendi b. İsmail, Mefharü’l-akrân Kemaleddin Bey b. Davud, Umdetü’l-a‘yân Abdülmümin Ağa b. Ca‘fer, Fahru kuzâti’l-islâm Ömer Efendi b. İbrahim, İftihârü’l-eimme Mehmed Efendi b. el-merhûm Sadi Efendi, Fahrü’l-akrân Behram Bey b. Abdülmennan, es-Seyyid Mehmed Çelebi b. Ahmed el-Hisârî, Mustafa Çelebi b. Abdullah el-Hisârî, Mustafa Beşe b. el-Hâc Murad el-Hisârî, Ahmed Çelebi b. Mehmed eş-şehîr Bürdezâde?, Mehmed Çelebi b. Hasan el-Hisârî, Mehmed Çelebi b. Mustafa el-Hisârî, Osman Efendi b. ( ) el-Müderris, İbrahim Efendi b. Ömer el-Mülâzım, Mehmed Efendi b. Mustafa el-İmâm, Murad Efendi b. Şa‘ban el-Hatîb, Ahmed Efendi b. Mehmed el-İmâm, Ömer Efendi b. Durmuş el-Müezzin, Hasan Halîfe b. Ca‘fer el-Müezzin, Halil Halîfe b. Ömer, Halil b. İbrahim el-Müezzin, Sefer Bey b. Abdullah el-Müstahfız, Ömer Bey b. İbrahim el-Cündî, Ahmed Çelebi b. Ali el-Hisârî, Hasan Beşe b. Sinan el-Hisârî, Mustafa b. Ca‘fer el-Hisârî, Mustafa b. Mehmed el-Hisârî, Mustafa b. Hamza el-Hisârî, Hasan b. Abdullah el-Müstahfız, Mehmed b. Sefer el-Müstahfız, Mustafa b. Süleyman el-Hisârî, Ahmed Çelebi b. Abdullah ve gayruhum mine’l-hâzırîn.